Sympatia i „ciepła obojętność” jako kategorie analityczne stosunku zgorzelczan do mieszkańców Görlitz

• Autorzy: Marcin Dębicki , Wojciech Doliński

Warianty tytułu

EN

Liking and ‘warm indifference’ as analytical categories of the attitude of the inhabitants of Zgorzelec towards the inhabitants of Görlitz

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule starano się prześledzić rodzaj uczuć (mierzonych ilościowo) żywionych przez zgorzelczan wobec ich sąsiadów z Görlitz. To lokalne oblicze problemu zestawiono z poziomem ogólnonarodowym, tzn. postaw Polaków wobec Niemców, i odniesiono do trzech koncepcji: banalnego nacjonalizmu, człowieka pogranicza i sympatii między narodami. Zgromadzone dane empiryczne pokazują, że zgorzelczanie ujawniają b rdziej pozytywne postawy wobec swych sąsiadów niż polskie społeczeństwo jako całość i uczucia te, jak sugerują stosowne analizy, można określić jako „ciepłą obojętność”. Artykuł kończy ujęcie jakościowe problemu, dodatkowo wychodzące poza obszar Zgorzelec–Görlitz, dzięki czemu uzyskuje się szerszą perspektywę podjętych zagadnień.

EN

The article seeks to keep track of the type of feelings (measured quantitatively) nurtured by the inhabitants of Zgorzelec towards their neighbours from Görlitz. This local face of the problem is set against the nationwide level, i.e., the attitudes Poles have to Germans, and referred to three conceptions: banal nationalism, a man of borderland and a liking between nations. The empirical data gathered show that the inhabitants of Zgorzelec have a better attitude to their neighbours than the Polish society as a whole, and—as it is suggested by the relevant analyses—this feeling can be described as ‘a warm indifference’. The article finishes with a qualitative look, additionally going beyond the area of Zgorzelec/ Görlitz, thanks to which one is offered a broader perspective of the issues under question.

Słowa kluczowe

PL

Zgorzelec; Görlitz; sympatia/obojętność; stereotypy polsko-niemieckie; pogranicze

EN

Zgorzlec; Görlitz; liking/indifference; polish-german stereotypes; borderland

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Opuscula Sociologica
• Rocznik: 2013
• Numer: 2(4)
• Strony: 7-30

Twórcy

autor

Marcin Dębicki

• Uniwersytet Wrocławski

autor

Wojciech Doliński

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Anderson B. 1997, Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, tłum. S. Amsterdamski, Znak, Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków–Warszawa.
• Billig M. 2008, Banalny nacjonalizm, tłum. M. Sekerdej, Znak, Kraków.
• Błuszkowski J. 2005, Stereotypy a tożsamość narodowa, Elipsa, Warszawa.
• Buczko J. 2009, Relacje między mieszkańcami Zgorzelca i Görlitz w aspekcie stosunków polsko-niemieckich, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, z. 35.
• CBOS 2012, Stosunek Polaków do innych narodów. Komunikat z badań, Warszawa.
• Czyżewski K. 1999, Od granic do samego środka. Europejczycy w poszukiwaniu tożsamości, w: Róża Wiatrów Europy. O środkowoeuropejskiej tożsamości kulturowej, red. A. Tyszka, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Dębicki M., Doliński W. 2011, Stereotypy mieszkańców Görlitz w oczach zgorzelczan w oparciu o analizę wybranych zmiennych społeczno-demograficznych, w: Zgorzelec jako miasto pograniczne w opiniach jego mieszkańców, red. K. Dolińska, N. Niedźwiecka-Iwańczak, Gajt, Wrocław.
• Dolińska K. 2011, Sąsiedztwo polsko-niemieckie w perspektywie formowania się transgranicza, w: Zgorzelec jako miasto pograniczne w opiniach jego mieszkańców, red. K. Dolińska, N. Niedźwiecka-Iwańczak, Gajt, Wrocław.
• Doliński W. 2012, Nowe ślady – stare drogi. Europa w pamiętnikach Polaków, NOMOS, Kraków.
• Edensor T. 2004, Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, przekł. A. Sadza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Fronczyk A., Łada A. 2009, Niemcy i polityka europejska w oczach Polaków, w: Polska–Niemcy.
• Wzajemny wizerunek i wizja Europy, red. L. Kolarska-Bobińska, A. Łada, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
• Konecki K. 2000, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kozdraś G. 2011, Badanie zgorzeleckie. O doborze próby i jej strukturze społeczno-demograficznej, w: Zgorzelec jako miasto pograniczne w opiniach jego mieszkańców, red. K. Dolińska, N. Niedźwiecka-Iwańczak, Gajt, Wrocław.
• Kriszan A., Szaniawska-Schwabe M. 2012, Nowa polska migracja do Niemiec w pogranicznych społecznościach lokalnych – perspektywa niemiecka, w: Znikająca granica. Nowa polska migracja do Niemiec – perspektywa lokalna, koordynacja projektu A. Łada, J. Segeš-Frelak,
• Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
• Kurcz Z. 2009, Miasta pogranicza polsko-niemieckiego jako enklawy euromyślenia, w: Enklawy życia społecznego – kontynuacje, red. L. Gołdyka, I. Machaj, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Kurcz Z. 2010, Socjologia pogranicza i człowiek pogranicza w świetle polskich doświadczeń, w: Okolice socjologicznej tożsamości. Księga poświęcona pamięci Wojciecha Sitka, red. Z. Kurcz, I. Taranowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Mayntz R., Holm K., Hübner P. 1985, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, tłum. W. Lipnik, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Mokrzycki E. 2007, Do nauki przychodzi się nie tylko z pytaniami, IFiS PAN, Warszawa.
• Mika S. 1981, Psychologia społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Niedźwiecka-Iwańczak N. 2011, Transgraniczność w praktykach mieszkańców Zgorzelca, w: Zgorzelec jako miasto pograniczne w opiniach jego mieszkańców, red. K. Dolińska, N. Niedźwiecka-Iwańczak, Gajt, Wrocław.
• Phalet K., Poppe E. 1997, Competence and morality dimensions of national and ethnic stereotypes: A study in six Eastern-European countries, „European Journal of Social Psychology”, nr 6.
• Sadowski A. 1992, Pogranicze. Studia Społeczne. Zarys problematyki, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. I.
• Silverman M. 2009, Prowadzenie badań jakościowych, tłum. J. Ostrowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Zagórski K. 2003, Stosunek do sąsiednich narodów i integracji europejskiej na pograniczu i w pozostałych regionach kraju, w: Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, t. I, red. M. Zielińska, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra.