ROLA PROGÓW MINIMALNEJ KONSUMPCJI W POLITYCE SPOŁECZNEJ W POLSCE

• Autorzy: Kurowski Piotr

Warianty tytułu

EN

THE ROLE OF MINIMUM CONSUMPTION THRESHOLDS IN SOCIAL POLICY IN POLAND

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The first part of the article presents four indicators developed with the method of basic needs, which play different functions inPolish social policy. The oldest of them are the social minimum (published regularly before the transformation, since 1981) and the subsistenceminimum (since 1994). In the years 2001–2002, two newer thresholds were developed for determining the income limits for granting social assistancebenefits (the Social Intervention Threshold) and family benefits (Income Support for Families). The second part of the article presents territorial differentiation of both the thresholds (social minimum and subsistence) as well as the estimates of the Central Statistical Office (GUS) on the differentiation of different poverty rates. Synthetic indicators of poverty, which are used by some self-government authorities to observethe phenomenon of poverty at the level lower than the voivodeship, are also presented.

PL

Artykuł w pierwszej części przedstawia cztery wskaźniki wypracowane metodą koszykową, które odgrywają różne funkcje w polskiejpolityce społecznej. Najstarsze z nich to minimum socjalne (publikowane regularnie od 1981 r., jeszcze przed transformacją) oraz minimumegzystencji (od 1994 r.). W latach 2001–2002 opracowano dwa nowsze progi dla określania dochodowych granic przyznawania świadczeńz pomocy społecznej (próg interwencji socjalnej) oraz zasiłków rodzinnych (wsparcie dochodowe rodzin). Druga część artykułu przedstawiazróżnicowanie terytorialne zarówno samych progów (minimum socjalnego i egzystencji), jak i szacunków GUS nad regionalnym zróżnicowaniemwybranych stóp ubóstwa. Zaprezentowano także syntetyczne wskaźniki ubóstwa, do których sięgają niektóre władze samorządowe, byobserwować zjawisko ubóstwa na poziomie niższym niż województwo.

Słowa kluczowe

PL

ubóstwo; metoda koszykowa; metoda potrzeb podstawowych; minimum socjalne; minimum egzystencji; polityka społeczna; badania regionalne

EN

poverty; basket method; basic needs method; social minimum baskets; subsistence minimum baskets; social policy regional research

• Wydawca: Institute of Labor and Social Studies, Warsaw
• Czasopismo: Polityka Społeczna
• Rocznik: 2019
• Tom: 46
• Numer: 4(541)
• Strony: 43-48

Twórcy

autor

Kurowski Piotr

• Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

Bibliografia

• Akoliński S. (1957), Próba ustalenia minimum kosztów utrzymania, „PrzeglądZagadnień Socjalnych”, nr 2.
• Balcerzak-Paradowska B., red. (2013), Praca i polityka społeczna. Współczesnetendencje i wyzwania, IPiSS, Warszawa.
• Broda-Wysocki P. (2012), Wykluczenie i inkluzja społeczna. Paradygmatyi próby definicji, IPiSS, Warszawa.
• Broda-Wysocki P., Deniszczuk L., Kurowski P., Sowa A. (2013), Miary ubóstwaw badaniach Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych oraz ich zastosowaniew polskiej polityce pomocy społecznej, w: B. Balcerzak-ParadowskaB. (red.), Praca i polityka społeczna. Współczesne tendencjei wyzwania, IPiSS, Warszawa, s. 292–310.
• Broda-Wysocki P., Kurowski P. (2013), Próg interwencji socjalnej czy minimalnydochód socjalny? Refleksja nad propozycjami zmian w pomocyspołecznej, „Polityka Społeczna”, nr 4.
• Deniszczuk L. (1977), Wzorzec konsumpcji społecznie niezbędnej, Studiai Materiały, IPiSS, Warszawa.
• Deniszczuk L. (2001), Kilka uwag o historii i funkcjach minimum socjalnego,„Polityka Społeczna”, nr 11–12.
• Deniszczuk L., Kurowski P., Styrc M. (2007), Progi minimalnej konsumpcjigospodarstw domowych wyznaczane metodą potrzeb podstawowych.Rodzaje, oszacowania i zastosowania polityce społecznej, IPiSS, Warszawa.
• Deniszczuk L., Sajkiewicz B. (1996a), Kategoria minimum socjalnego, w:S. Golinowska (red.), Polska bieda. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie,IPiSS, Warszawa.
• Deniszczuk L., Sajkiewicz B. (1996b), Kategoria minimum egzystencji, w:S. Golinowska (red.), Polska bieda. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie,IPiSS, Warszawa.
• Dziubińska-Michalewicz M., Chodyra A. (2003), Kategorie i instrumentyinterwencji państwa w sytuacji ubóstwa. Czym jest minimum socjalne?,Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, Warszawa.
• Golinowska S. (2001), O funkcjach i znaczeniu minimum socjalnego, „PolitykaSpołeczna” nr 11–12.
• Golinowska S. (2018), O polskiej biedzie w latach 1990–2015, Definicje,miary, wyniki, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Golinowska S., Kurowski P., Sajkiewicz B. (1998), Zasady i kryteria udzielaniapomocy społecznej, maszynopis, IPiSS, Warszawa.
• Golinowska S., red. (1996), Polska bieda. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie,IPiSS, Warszawa.
• Golinowska S., red. (1997), Polska bieda II. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie,IPiSS, Warszawa.
• GUS (2013), Jakość życia. Kapitał społeczny, ubóstwo i wykluczenie społecznew Polsce, Warszawa.
• GUS (2017), Ubóstwo w Polsce w latach 2015 i 2016, Warszawa.
• GUS (2018), Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2017 r., informacjasygnalna, czerwiec.
• IPiSS (2002a), Kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń rodzinnych,IPiSS, Warszawa.
• IPiSS (2002b), Kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń z pomocyspołecznej, IPiSS, Warszawa.
• Jabkowski P. (2016), Ekspertyza dotycząca zmiany procedury wyznaczania,syntetycznych mierników ubóstwa w gminach województwa wielkopolskiego,UAM, Poznań.
• KNF (2018), Rekomendacja S dotycząca dobrych praktyk w zakresie zarządzaniaekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie, projekt,dostęp https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/projekt_znowelizowanej_Rekomendacji_S_62603.pdf.
• Kołaczek B. (2007), Inwestycje w młode pokolenie i zasada równych szansw polityce rodzinnej i edukacyjnej, „Polityka Społeczna”, nr 8.
• Krześniak-Sajewicz M. (2016), KNF: są wytyczne w sprawie kredytów o stałymoprocentowaniu, „Rzeczpospolita”, rp.pl [dostęp 10.10.2016].
• Kurowski P. (2001a), Rola kategorii minimum socjalnego i minimum egzystencji w kształtowaniu kategorii dochodowych, „Polityka Społeczna”,nr 5–6.
• Kurowski P. (2001b), Terytorialne zróżnicowanie wartości koszyków minimumegzystencji i minimum socjalnego w latach 1998–2000, ekspertyzadla MPiPS, IPiSS, Warszawa.
• Kurowski P. (2015), Zróżnicowanie minimum socjalnego oraz minimumegzystencji w układzie przestrzennym w 2014 r., „Polityka Społeczna”,nr 9.
• Kurowski P., red. (2018a), Wartość i struktura Progu Interwencji Socjalnej(według informacji cenowych dla 2016 r.), raport z badania eksperckiegoweryfikacji wartości, IPiSS, Warszawa.
• Kurowski P., red. (2018b), Wartość i struktura Wsparcia DochodowegoRodzin (według informacji cenowych dla 2016 r.), luty, IPiSS, Warszawa.
• Kurowski P. (2018c), Zróżnicowanie minimum egzystencji oraz minimumsocjalnego w układzie przestrzennym w 2017 r., „Polityka Społeczna”,nr 8.
• MCPS (2017), Ocena zasobów pomocy społecznej w oparciu o sytuacjęspołeczną i demograficzną Województwa Mazowieckiego za 2016 rok,MCPS, Warszawa.
• MRPiPS (2017), Informacja o realizacji świadczeń rodzinnych w 2016 r.,Warszawa.
• MRPiPS (2018), Sytuacja społeczno-ekonomiczna gospodarstw domowychw Polsce w latach 2015–2016, Departament Analiz Ekonomicznychi Prognoz, styczeń, Warszawa.
• Podgórski J. (1996), Subiektywne linie ubóstwa. Szacunek subiektywnychlinii ubóstwa metodą LPL dla lat 1993 i 1994, w: S. Golinowska (red.),Polska bieda. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, IPiSS, Warszawa,s. 111–134.
• Rajkiewicz A. (2001), O genezie minimum socjalnego w Polsce i dalszymjego ciągu, „Polityka Społeczna”, nr 11–12.
• Sajkiewicz B. (1998), Zróżnicowanie terytorialne kosztów wyżywienia napoziomie minimum egzystencji i minimum socjalnego, w: S. Golinowska,P. Kurowski, B. Sajkiewicz, Zasady i kryteria udzielania pomocyspołecznej, maszynopis, IPiSS, Warszawa.
• Szarfenberg R. (2017), Wpływ świadczenia wychowawczego (500+) naubóstwo na podstawie mikrosymulacji, „Polityka Społeczna”, nr 4.
• Szczepaniak-Sienniak J. (2015), Polityka rodzinna państwa we współczesnejPolsce, Społeczeństwo i Ekonomia 2 (4), Wydawnictwo UniwersytetuEkonomicznego, Wrocław.
• Szczygieł E. (2015), Oblicza ubóstwa i wykluczenia społecznego w wybranychkrajach europejskich, Wydawnictwo Stowarzyszenie „CentrumWspierania Edukacji i Przedsiębiorczości”, Rzeszów.
• Szlachciak K., Szpyrka S., Zarębiak M. (2018), Ubóstwo w gminach województwawielkopolskiego na podstawie syntetycznego miernika ubóstwa(SMU) – 2017, Obserwatorium Integracji Społecznej, WielkopolskieRegionalne Obserwatorium Terytorialne, Poznań.
• Tymowski A. (1973), Minimum socjalne. Metodyka i próba określenia,PWE, Warszawa.
• Tymowski A. (2001), Z perspektywy czasu: początki „minimum socjalnego”,„Polityka Społeczna”, nr 11–12.
• Warnaar M., Luuten A. (2009), Handbook of Reference Budgets, Nibud.