Matematyka i karykatura. Pasje Leona Jeśmanowicza 1914–1989

• Autorzy: Jędrzejczyk Anna

Warianty tytułu

EN

Mathematics and Caricature. Passions of Leon Jeśmanowicz

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł pt. Matematyka i karykatura. Pasje Leona Jeśmanowicza przybliża interesującą postać wybitnego uczonego i karykaturzysty. Inspiracją do jego napisania był zbiór teatralnych karykatur autorstwa Jeśmanowicza znajdujący się w zbiorach Dokumentacji Teatralnej Instytutu Sztuki PAN. Przedstawia on artystów teatrów wileńskich, działających pod kierunkiem Leopolda Pobóg-Kielanowskiego w czasie II wojny światowej. Wizerunki artystów, które są zapisem ikonograficznym ówczesnych przedstawień, były też kilkakrotnie publikowane w wydawnictwach teatralnych IS PAN. Autor portretów, z wykształcenia matematyk, ale też miłośnik teatru, do zakończenia wojny mieszkał w Wilnie, a od 1946 osiadł na stałe w Toruniu. Został wybitnym dydaktykiem matematyki z tytułem profesorskim. Jego drugą pasją, dzieloną z matematyką od wczesnej młodości do końca życia, była karykatura. Rysował ciągle, nie tylko ludzi teatru, także bliskich, kolegów matematyków, współpracowników, urzędników czy przypadkowo spotykane postaci. Bogate materiały archiwalne, które obejmują całe życie Jeśmanowicza i są przechowywane w Archiwum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika uświadamiają, że portrety wileńskie, to tylko cząstka tego, co Jeśmanowicz stworzył. Przedstawiają bowiem ogromną ilość jego karykatur teatralnych i innych, z lat 30. ubiegłego wieku, z czasu II wojny i wszystkich lat powojennych. Inne archiwalne pamiątki oraz publikacja Leon Jeśmanowicz (1914–1989) we wspomnieniach współpracowników i przyjaciół, dopełniają obraz uczonego-artysty, nazywanego w środowisku człowiekiem renesansu.

EN

Manuscript titled Mathematics and caricature. Passions of Leon Jeśmanowicz describes an interesting figure of great scholar and caricaturist. The manuscript was inspired by collection of theatrical caricatures authored by Jeśmanowicz, which is located in the theatre documentation of The Institute of Art of the Polish Academy of Sciences (IA PAN). Collection presents artists of Vilnus theatres, operating under the leadership of Leopold Pobóg-Kielanowski during World War II. Pictures of artists, which are iconographic recordings of performances from those times, were also printed by IA PAN in publication about theatre in Vilnus. The author of portraits, mathematician by profession, but also a theatre enthusiast, had lived in Vilnius until the end of the war, then, since 1946 he has settled permanently in Toruń. He became a great mathematics teacher with professor’s title. His second passion, which he shared with mathematics from youth, was caricature. He was drawing constantly, not only people of theatre, but also family and friends, fellow mathematicians, associates, officials and randomly met figures. Many documents, which comprise whole life of Jeśmanowicz and are kept in the Archives of Nicolaus Copernicus University, show that Vilnius portraits are only a small part of the Jeśmanowicz creation. Those documents show a huge number of his theatre and other caricatures from 1930s, World War II and period after war. Other archival reminders and publication titled Leon Jeśmanowicz (1914-1989) we wspomnieniach współpracowników i przyjaciół [Leon Jeśmanowicz (1914-1989) in memories of associates and friends] complete the image of scholar-artist, who was called Renaissance Man in a community.

Słowa kluczowe

PL

Leon Jeśmanowicz; archiwum

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Konteksty - Polska Sztuka Ludowa
• Rocznik: 2020
• Tom: 74
• Numer: 1-2 (328-329)
• Strony: 258-267

Twórcy

autor

Jędrzejczyk Anna