Жизнь как ценность и ценности в жизни (на материале книги А. И. Солженицына Архипелаг Гулаг)

• Autorzy: Седакова Ирина А.

Warianty tytułu

EN

Life as a value and values in life (on the basis of Aleksandr Solzhenitsyn’s The Gulag Archipelago)

• Języki publikacji: RU

Abstrakty

PL

Życie i słowa pokrewne (żyć, przeżyć, dożyć, żywy) w dziele A. I. Sołżenicyna Archipelag Gułag występują z dużą częstotliwością, tworząc łącznie specyficzny ,,tekst życia''. W warunkach kryzysu wartość życia rośnie. Życie jako wartość bazowa realizuje się poprzez kilka opozycji podstawowych: życie jest przeciwstawione śmierci, życie w więzieniu – życiu na wolności, życie w areszcie – życiu przed aresztowaniem i życiu po zwolnieniu. Opozycje te nierzadko jednak są przeinterpretowywane w szczególny sposób: życie w więzieniu jest zrównane ze śmiercią, życie jest krótkie, ale jednocześnie i długie. Wartość życia – w tym także życia w obozie – dla Sołżenicyna jest porównywalna z innymi wartościami takimi, jak: honor, godność, Ojczyzna, prawda, sumienie, a szczególnie wolność. W epoce Gułagu aksjologia życia zależy zarówno od obiektywnych, jak i subiektywnych przyczyn. Jednakże niezależnie od ambiwalentnych i relatywnych wartościowań, życie pojmowane jest jako wartość najwyższa, a życie duchowe jest ważniejsze niż cielesne.

EN

Life and semantically related words (live, survive, live until, alive) in Aleksandr Solzhenitsyn’s The Gulag Archipelago are used frequently and constitute a peculiar text of life. At the moment of crisis, the value of life rises. Life as a base value is realized through several basic oppositions: life vs. death, life in prison vs. life out of prison, life under arrest vs. life before and after arrest. The oppositions are, however, frequently reinterpreted in a specific manner: life in prison is identified with death, life is short but also long etc. The value of life, also in a prison camp, is for Solzhenitsyn comparable to other human values, such as honour, dignity, homeland, truth, conscience and especially freedom. In the era of Gulag the axiology of life depends on both objective and subjective causes. However, regardless of ambivalent and relativistic valuations, life is understood as the highest value and spiritual life is more important than life in the physical, corporeal sense.

Słowa kluczowe

PL

wartości; Aleksander Sołżenicyn; „Archipelag Gułag”; žizn’ ‘życie’ i słowa pokrewne; aksjologia życia

EN

values; Aleksandr Solzhenitsyn; The Gulag Archipelago; žizn’ ‘life’ and related words; axiology of life

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Czasopismo: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Rocznik: 2010
• Tom: 22
• Strony: 29-38

Twórcy

autor

Седакова Ирина А.

• Centrum Badań Lingwokulturologicznych BALCANICA w Instytucie Słowianoznawstwa RAN

Bibliografia

• Бартминьский 2005 – Бартминьский Ежи. Языковой образ мира: очерки по этнолингвистике. М., 2005.
• БАС – Cловарь современного русского языка. М., Л., 1955. Т. 4.
• Волков 1989 – Олег Волков. Век надежд и крушений. М., 1989.
• Гинзбург 2007 – Евгения Гинзбург. Крутой маршрут. Хроника времен культа личности. М., 2007.
• МАС – Словарь русского языка в четырех томах. М., 1985. Т. 1.
• НОСС (ред. Апресян) – Новый объяснительный словарь синонимов русского языка / Под общим руководством академика Ю.Д. Апресяна. М., 2003.
• Рябов, Курбангалеева (ред.) 2003 – Базовые ценности россиян: Социальные установки. Жизненные стратегии. Символы. Мифы / Отв. ред. А.В. Рябов, Е.Ш. Курбангалеева. М., 2003.
• Солженицын 1999 – А.И. Солженицын. Архипелаг ГУЛАГ. 1918--1956. Опыт художественного исследования. Собр. соч. в 9 тт. М., 1999.
• Толстая 2008 – Толстая С.М. Пространство слова. Лексическая семантика в общеславянской перспективе. М., 2008.
• Ушаков (ред.) – Большой толковый словарь современного русского языка / Под ред. Д.Н. Ушакова. М., 1935. Т. 1.
• Шведова (ред.) 2007 – Толковый словарь русского языка. М., 2007.
• Шушарина 2009 – И.А. Шушарина. Соотношение концепта «жизнь» в русском и польском языках // Международный научный симпозиум. Славянские языки и культуры в современном мире. Труды и материалы. Москва, МГУ 24--26 марта 2009 г. С. 301--302.
• d’Andrade 2008 – d’Andrade, Roy. A Study of Personal and Cultural values: American, Japanese and Vietnamese. New York, 2008.
• Goldstein 1959 – Goldstein, Kurt. Health as Value. In: Maslow (ed.) 1959.
• Lemos 1995 – Lemos, Ramon M. The Nature of Value. Axiological Investigations. Univ. of Press, Florida, 1995.
• Maslow (ed.) 1959 – New Knowledge in Human Values / Maslow, Abraham (ed.). Harper and brothers publishers, New York, 1959.