Słowo to potężny władca. Poglądy językowe Gorgiasza sofisty

• Autorzy: Kamila Tomaka

Warianty tytułu

EN

Speech is a Powerful Lord. The Linguistic Theory by Gorgias the Sophist

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem niniejszego artykułu jest syntetyczne przedstawienie poglądów językowych, które manifestował najbardziej radykalny sofista, Gorgiasz z Leontinoi. Autorka poddała analizie nihilistyczny pogląd Gorgiasza na poznanie i sam przekaz językowy. Sofista, burząc zgodność między rzeczywistością, myśleniem i językiem, odebrał słowu wartość poznawczą, a wyeksponował jego funkcję impresywną. Język w jego poglądach przestaje być nośnikiem informacji, staje się natomiast narzędziem perswazji i wywoływania emocji. Wyrażona przez Gorgiasza w Pochwale Heleny fascynacja magiczną mocą słów zostaje ostudzona w traktacie O niebycie albo o naturze faktem ich bezużyteczności w procesie poznania.

EN

This article provides an overview of the linguistic theory discussed by the sophists, and more specifically, indicates some of the central philosophical issues related to language usage raised by one of the greatest sophist – Gorgias. The purpose of this article is to analyse his discussions of language, rhetoric and poetry as they are presented in and exemplified by Encomium of Helen and the treatise On Nature or the Non-Existent. The present essay aims to examine the statement that has often been taken as characteristic of Gorgias’ thought: that language is not a reflection of things, but that it is its own master.

Słowa kluczowe

PL

filozofia starożytna; sofistyka grecka; językoznawstwo antyczne; Gorgiasz

EN

ancient philosophy; greek sophism; ancient linguistics; Gorgias

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Roczniki Humanistyczne
• Rocznik: 2017
• Tom: 65
• Numer: 3: Filologia klasyczna
• Strony: 23-36

Twórcy

autor

Kamila Tomaka

• Katedra Literatury i Języka Niderlandzkiego, Instytut Filologii Angielskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II,

Bibliografia

• Basset L., Aristote et la syntaxe, w: Syntax in Antiquity, ed. P. Swiggers, A. Wouters, Leuven: Peeters 2003.
• Crockett A., Gorgias’s Encomium of Helen: Violent Rhetoric or Radical Feminism?, „Rhetoric Review” 13(1994), nr 1, s. 71-90.
• Crowley S., Of Gorgias and Grammatology, „College Composition and Communication” 30(1979), nr 3, s. 279-284.
• Dąmbska I., Wprowadzenie do starożytnej semiotyki greckiej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1984.
• Di Cesare D., La semantica nella filosofia greca, Roma: Bulzoni 1980.
• Duncan T. S., Gorgias’ Theories of Art., „Classical Journal” 32(1938), s. 402-415.
• Forbes P. B. R., Greek Pioneers in Philology and Grammar, „The Classical Review” 47(1933), nr 3, s. 105-112.
• Friedländer P., Die platonischen Schriften, Berlin, Leipzig: Walter de Gruyter 1930.
• Gajda J., Sofiści, Warszawa: Wiedza Powszechna 1989.
• Graeser A., On Language, Thought, and Reality in Ancient Greek Philosophy, „Dialectica” 31(1977), s. 360-388.
• Kaczmarkowski M., Językoznawstwo w „Kratylosie” Platona, w: Plato, Kratylos, Lublin: RW KUL 1990, s. 7-36.
• Kaczmarkowski M., Problematyka językoznawcza w „Kratylosie” Platona, „Summarium” 11-12(1982-1983), s. 41- 53.
• Kaczmarkowski M., Świadomość językowa w „Kratylosie” Platona, „Roczniki Humanistyczne” 33(1985), z. 6, s. 19-28.
• Kerferd G.B., The Future Direction of Sophistic Studies, w: The Sophists and Their Legacy. Proceedings of the Fourth International Colloquium on Ancient Philosophy, red. G.B. Kerferd, Wiesbaden: Steiner 1981, s. 1-6.
• Kerferd G.B., The Sophistic Movement, Cambridge: Cambridge University Press 1981.
• Lewandowska K., Sofistów studia na językiem. Protagoras z Abdery, „Littera Antiqua” 3(2012), s. 83-104.
• Luhtala A., On Definitions in Ancient Grammar, w: Grammatical Theory and Philosophy of Language in Antiquity, red. P. Swiggers, A. Wouters, Leuven: Peeters 2003, s. 257-285.
• McComiskey B., Gorgias and the Art of Rhetoric: Toward a Holistic Reading of the Extant Gorgianic Fragments, „Rhetoric Society Quaterly” 27(1997), s. 5-24.
• Mullach F.G.A., Fragmenta philosophorum graecorum, Paris 1860-1861, t. II, s. 58, przeł. J. Gajda, w: J. Gajda, Sofiści, Warszawa: Wiedza Powszechna 1989.
• Murray G., The Beginnings of Grammar, or First Attempts at a Science of Language in Greece, Greek Studies, Oxford: Clarendon Press, s. 171-191.
• Nestle W., Vom Mythos zum Logos, Stuttgart: Kröner 1942.
• Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. I: Od początków do Sokratesa, przeł. E.I. Zieliński, Lublin: Wydawnictwo KUL 1993.
• Schmidt W., Stählin O., Geschichte der griechischen Literatur, t. I, cz. 3, 5, München: C.H. Beck 1940-1948.
• Segal Ch., Gorgias and the Psychology of Logos, „Harvard Studies in Classical Philology” 66(1962), s. 99-155.
• Swiggers P., Wouters A., The Concept of “Grammar” in Antiquity, w: History of Linguistics in Texts and Concepts, red. v(on) G. Haßler, G. Volkmann, Münster: Nodus Publikationen 2004, s. 78-85.
• Tomaka K., Normatywne kryteria oceny poprawności językowej w poglądach sofistów, „Roczniki Humanistyczne” 62(2014), z. 3, s. 79-95.
• Wolanin H., Słowotwórstwo w myśli językoznawczej starożytnej Grecji. Od Homera do Dionizjusza Traka, Kraków: PAU 1996.
• Wróblewski W., Literacko-językowe zainteresowania sofistów, w: W kręgu Platona i jego dialogów, red. W. Wróblewski, Toruń: Wydawnictwo UMK 2005, s. 51-78.

Identyfikatory

DOI

10.18290/rh.2017.65.3-2