Współczesny powrót do Lamarcka w zgodzie z Darwinem

• Autorzy: Gecow Andrzej

Warianty tytułu

EN

A Current Return to Lamarck in Agreement with Darwin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obecnie żywo dyskutuje się „wymiar lamarkowski” i „mechanizmy lamarkowskie” zaznaczając, że są one zgodne z Darwinem, ale wymagają rozszerzenia: Modern Synthesis do Extendent Evolutionary Synthesis. Oba te niefortunnie związane z Lamarckiem terminy rzeczywiście określają grupę zjawisk, której symbolem są sformułowania Jabłonki „niektóre zmiany ewolucyjne powstają nie losowo, lub nawet według instrukcji”. Mechanizmy lamarkowskie prowadzące do tych zmian ewolucyjnych powstały jednak drogą darwinowską znacznie wcześniej. O tym wcześniejszym etapie mówi się zbyt rzadko, a typowe rozumienie lamarkizmu silnie sugeruje jego brak. Termin „lamarkizm” rozumiany był i jest bardzo różnie zarówno w różnym czasie jak i w różnych tradycjach narodowych i ideologicznych, a zazwyczaj obarczony zbyt uproszczonym rozumieniem Lamarcka. Większość kontrowersji w zakresie tych zagadnień wynika ze zbyt malej precyzji wypowiedzi, a ta z niedoceniania: definiowania, specyfikacji założeń i wnioskowania abstrakcyjnego.

EN

Currently, the “Lamarckian dimension” and “Lamarckian mechanisms” are vividly discussed, indicating that they are compatible with Darwinism. However, they require an extension of Modern Synthesis to Extended Evolutionary Synthesis. Both the terms, unfortunately connected to Lamarck, really indicate a group of phenomena which can be symbolized by Jablonka’s wording: “some evolutionary changes are non-random in origin, or even result from instruction.” The Lamarckian mechanisms leading to these evolutionary changes arose, however, in the Darwinian way much earlier. This earlier stage is said too rarely, and the typical understanding of Lamarckism strongly suggests its lack. The term “Lamarckism” was and is understood very differently both at different times and in different national and ideological traditions but usually fraught with a simplified understanding of Lamarck. Most of the controversies in these issues arise from the insufficient precision of the utterance, and this from undervaluation of definition, specification of assumptions and abstract reasoning.

Słowa kluczowe

PL

lamarkizm; mechanizmy lamarkowskie; dziedziczenie cech nabytych; Extendent Evolutionary Synthesis

EN

Lamarkism; Lamarkian mechanisms; heredity; Extendent Evolutionary Synthesis

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
• Czasopismo: Filozofia i Nauka
• Rocznik: 2019
• Tom: 7/2
• Strony: 97-123

Twórcy

autor

Gecow Andrzej

• Instytut Filozofii i Socjologii PAN