On an Amendment of the Morality of a Physicist's Professional Actions. A New Element of Inculturation of Christianity into a Scientific-Technological Civilization

• Autorzy: Rudolf Larenz

Warianty tytułu

PL

O zmianie moralności profesjonalnych działań fizyka. Nowy element inkulturacji chrześcijaństwa w cywilizację naukowo-technologiczną

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

PL

Fizycy są zobowiązani, zgodnie z ustalonymi metodami i standardami fizyki, do myślenia i działania w ramach epistemologicznych, na co głęboki wpływ miał I. Kant. Klimat epistemologiczny, w którym się znajdują, sprzeciwia się epistemologicznemu klimatowi realizmu naturalnego, a tym samym epistemologicznemu klimatowi Objawienia chrześcijańskiego, kiedy mówi ono o naszym świecie. Ten kontrast niszczy wewnętrzną harmonię świata umysłowego każdego fizyka w takim stopniu, w jakim zależy on od jego ogólnego sposobu myślenia, a także od jego pracy zawodowej. Sytuacja ta trwa od czasów rewolucji naukowej XVII wieku, tak że wcześniejsza cywilizacja odznaczająca się realizmem i duchem chrześcijańskim została w zasadzie zastąpiona przez cywilizację naukowo-technologiczną. Historyczny rozwój fizyki doprowadził do sytuacji, w której praca zawodowa fizyków, z jej niewątpliwymi sukcesami i wkładem w postęp, prowadzi wraz z moralnie godziwym przedmiotem do dwóch złych skutków. Pierwszym złym skutkiem jest współistnienie w umyśle fizyka dwóch przeciwnych epistemologicznych klimatów, co niszczy wewnętrzną harmonię jego świata umysłowego. Natychmiast pociąga to za sobą drugi zły skutek w sytuacji, gdy fizyk, aby być zawodowo konkurencyjnym, jest zmuszony do przestrzegania metod i standardów fizyki, tak jak teraz. W ten sposób przyczynia się do braku harmonii w jego umysłowym świecie i poprzez swój drobny wkład utrwala ducha tych metod i standardów. W trudniejszej sytuacji jest fizyk, który jest chrześcijaninem i chce wykonywać swoją pracę zawodową na chwałę Boga (por. 1 Kor 10,31). W obu przypadkach fizyk, wykonując swoją pracę zawodową, w praktyce zaprzecza o tym, o czym jest w teorii przekonany, a mianowicie o realizmie naturalnym, a dodatkowo, w przypadku chrześcijanina także o tym, że chrześcijańskie Objawienie mówi o naszym świecie w duchu naturalnego realizmu. Wszystko to nie jest nieznane, ale mimo to jest praktycznie pomijane w dyskursie akademickim. W związku z tym, celem tego artykułu jest zwrócenie uwagi na powyższą kwestię, a następnie wskazanie kilku sposobów dokładniejszego zbadania kontrastu epistemologicznych klimatów, ponieważ fizyka jest częściowo kształtowana przez eksperymenty, a jej historyczny rozwój jest również częściowo warunkowy. Dlatego możliwe jest osiągnięcie lepszej harmonii epistemologicznych klimatów fizyki i realizmu naturalnego. Artykuł sugeruje także pewne idee w tym zakresie. Jeśli okażą się one owocne, przyczynią się do inkulturacji chrześcijaństwa w naszej cywilizacji naukowo-technicznej. Innymi słowy stanowiłoby to wsparcie dla nowej ewangelizacji.

EN

Physicists are bound, by the established methods and standards of Physics, to think and act within an epistemological framework that is deeply influenced by I. Kant. The epistemological climate they find themselves in is opposed to the epistemological climate of Natural Realism and, thus, to the epistemological climate of Christian revelation, when it speaks about our world. This contrast damages the internal harmony of each physicist's mental world to a degree that depends on his overall mindset as well as on his professional work. This situation is ongoing since the Scientific Revolution of the 17th century, so that the earlier civilization imbued with a realist and Christian spirit is superseded, by and large, by a scientific-technological civilization. The historical development of Physics has brought about the situation that the professional work of physicists produces, with its doubtless successes and contributions to progress, immediately together with its morally good object two enchained morally bad effects. The first bad effect is the co-existence, in a physicist's mind, of two opposite epistemological climates, which damages the internal harmony of his mental world. That immediately entails a second bad effect, insofar a physicist who wants to be professionally competitive finds himself obliged to follow the methods and standards of physics as they happen to be now. In that way, he contributes to the lack of harmony in his own mental world and his grain of sand to perpetuate the spirit of those methods and standards. The situation is worse for a physicist who is a Christian and wants to do his professional work for the glory of God (cf. 1 Cor 10:31). In both cases, a physicist is denying in practice, by his professional work, what he is convinced of in theory, namely of Natural Realism and, additionally in the case of a Christian, that Christian revelation speaks of our world in the spirit of Natural Realism. All that is not unknown, but nevertheless is practically passed by in the academic discourse. Therefore, the purpose of this article is to call attention to this topic and then to suggest some ways of examining more specifically the contrast of the epistemological climates. As Physics is partly shaped by experimental interventions, its historical development is also partly contingent. This is why it is possible to achieve a better harmony of the epistemological climates of Physics and Natural Realism. The article suggests some ideas in that respect, too. If these ideas turn out to be fruitful, they would contribute to the inculturation of Christianity in our scientific-technological civilization. In other words, it would be a flanking aid for the New Evangelization.

Słowa kluczowe

PL

inkulturacja chrześcijaństwa; moralność czynów o podwójnym skutku; fizyka; cywilizacja naukowo-technologiczna; realizm naturalny; objawienie chrześcijańskie; klimaty epistemologiczne

EN

inculturation of Christianity; morality of actions with double effect; physics; scientific-technological civilization; Natural Realism; Christian revelation; epistemological climates

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Roczniki Teologiczne
• Rocznik: 2019
• Tom: 66
• Numer: 3: Teologia moralna
• Strony: 51-68

Twórcy

autor

Rudolf Larenz,

Bibliografia

• Dijksterhuis, Eduard J. The Mechanization of the World Picture. Oxford: Oxford University Press, 1961.
• First Vatican Council. Dogmatic Constitution Dei Filius.
• Hartmann, Nicolai. Grundzüge einer Metaphysik der Erkenntnis. Berlin: Walter de Gruyter, 1965. The passages cited in the text are available online under https://books.google.fi/books?id=YaEhAAAAQBAJ&hl=fi&source=gbs_book_other_versions; click `Realistische Theorien'. Retrieved 10.06.2019.
• Hawking, Stephen, Mlodinow, Leonid. The Grand Design – A New Explanation of the Universe. New York: Bantam Books (Random House), 2010.
• Hertz, Heinrich. The Principles of Mechanics Presented in a New Form. London: Macmillan & Co. Ltd., 1899. Online: https://archive.org/details/principlesofmech00hertuoft/page/xxviii. Retrieved 11.06.2019.
• Ioannes Paulus II. Encyclical Fides et ratio (1998).
• Kant, Immanuel. Critique of pure Reason (first edition (1781) and second edition (1787)), www.earlymoderntexts.com/authors/kant/; ed. Jonathan Bennett. Retrieved 11.06.2019.
• Larenz, Rudolf. Physics – `Alienation from' instead of `Orientation towards' the Creator? Roczniki Teologii Moralnej [Lublin] 2011, 3(58): 5-37. Online: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-92c8dcdd-f35a-44d5-818d-0a757f71d714. Retrieved 11.06.2019.
• Larenz, Rudolf. What Can Thomistic Philosophy of Nature Contribute to Physics? Societal Studies [Vilnius] 2013, 5(2): 481-499. Online: https://www.mruni.eu/en/mokslo_darbai/sms/archyvas/dwn.php?id=346139,or www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=a32d97e6-e73e-4341-6a52-beca82334a4e. Retrieved 11.06.2019.
• Larenz, Rudolf. Substance and Dynamics: Two Elements of Aristotelian-Thomistic Philosophy of Nature in the Foundation of Mathematics in Physics. Studia Gilsoniana 2017, 6(3): 451-483. Online www.gilsonsociety.com/files/ 451-483-Larenz.pdf. Retrieved 11.06.2019.
• A shorter previous version appeared in Polish in: O metafizyce Arystotelesa. U podstaw filozofowania realistycznego. Zadania współczesnej metafizyki. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin, 2017, p. 191-220. (Substancja i dynamika. Dwa elementy arystotelesowsko-tomistycznej filozofii przyrody jako podstawa matematyki w fizyce).
• Popper, Karl, R. The Logic of Scientific Discovery. London: Routledge (Routledge Classics), 2002. Online: https://archive.org/details/PopperLogicScientificDiscovery/page/xx. For the particular quotation in the text, “xx” should be replaced by “n307”. Retrieved 11.06.2019.
• Shapiro, Steward. Thinking about Mathematics. The Philosophy of Mathematics. Oxford: Oxford University Press, 2000.
• Second Vatican Council. Pastoral Constitution Gaudium et spes (1965).

Identyfikatory

DOI

10.18290/rt.2019.66.3-4