Katecheza a nauczanie religii katolickiej w Polsce

• Autorzy: Andrzej Kiciński

Warianty tytułu

EN

Catechesis and Teaching Catholic Religion in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Teaching religion in school has a long tradition in Poland, and its return to school in 1990 gave the Catholic Church the task of adapting catechesis to a new educational reality. There was great motivation to meet this challenge. Today, after almost 30 years, it can be said that teaching religion in Poland's schools is protected by international and Polish law, it is well organized, has well educated catechists and is constantly being enriched with new programs and textbooks. Nevertheless, many bishops and catechists emphasize that parish catechesis has been left on the margins of ecclesiastical life and many efforts are being made to reactivate it. By decision of the Polish Episcopate Conference, catechesis and religious education in school should complement each other. This has only partially happened. Analyzing the rich achievements of Poland's catechists in teaching religion in school, we can see similar experiences in other countries in which religion is taught in school. It should also be noted that Polish catechists do not want to copy foreign solutions, because the situations in individual Churches are significantly different. That is why they accepted the idea that religion in school be treated as part of catechesis, i.e. as a specific form of catechesis. Although parish catechesis has remained on the margins of pastoral life, the Catholic Church in Poland, through thriving parishes, carries out the basic tasks of catechesis focusing on sacramental catechesis. Traditional forms of catechesis are also developing, for example, the one proclaimed during the phenomenon of going on pilgrimages in Poland, or newer forms like preaching catechesis in the media.

PL

Nauczanie religii w szkole ma w Polsce długą tradycję, jej powrót do szkoły w 1990 roku postawił Kościołowi katolickiemu zadanie dostosowania katechizacji do nowej rzeczywistości oświatowej. Nastąpiła ogromna mobilizacja, aby sprostać temu wyzwaniu. Dzisiaj, po prawie 30 latach, można stwierdzić, iż nauczanie religii w polskiej szkole jest zabezpieczone prawem międzynarodowym i polskim, jest dobrze zorganizowane, ma dobrze wykształconych katechetów i ciągle jest wzbogacane coraz to nowymi programami i podręcznikami. Niemniej wielu biskupów i katechetyków podkreśla, że katecheza parafialna została na marginesie życia kościelnego i czynione są liczne wysiłki, aby ją reaktywować. Decyzją Konferencji Episkopatu Polski katecheza i nauczanie religii w szkole powinny wzajemnie się uzupełniać. Tak stało się tylko częściowo. Analizując bogaty dorobek katechetyków polskich o nauczaniu religii w szkole widać znajomość doświadczeń innych krajów, w których nauka religii jest w szkole. Odnotować również należy, że katechetycy polscy nie chcą i nie kopiują obcych rozwiązań, gdyż sytuacje w poszczególnych Kościołach są istotnie różne. Stąd raczej powszechnie przyjęli myśl, że szkolne nauczanie religii traktują jako część katechezy, tj. jako specyficzną formę katechezy. I choć katecheza parafialna pozostała na marginesie życia duszpasterskiego, to Kościół katolicki w Polsce poprzez prężnie działające parafie realizuje podstawowe zadania katechezy skupiające się na katechezie sakramentalnej. Rozwijają się zarówno tradycyjne formy katechezy, jak ta głoszona podczas fenomenu pielgrzymowania w Polsce, czy też nowe formy, jak głoszenie katechez w mediach.

Słowa kluczowe

PL

katecheza; nauczanie religii w szkole; pielgrzymowanie; mass media

EN

catechesis; teaching religion in school; pilgrimages; mass media

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Roczniki Teologiczne
• Rocznik: 2018
• Tom: 65
• Numer: 11: Katechetyka
• Strony: 17-34

Twórcy

autor

Andrzej Kiciński

• Wydział Teologii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II,

Bibliografia

• Alberich E., Na 50-lecie „Katechety” w poszukiwaniu nowego „paradygmatu katechetyki”. Refleksja nad sytuacją katechezy w Europie, „Katecheta” 51(2007), nr 10, s. 72-80.
• Ba., 10 mitów o religii w szkole, https://www.deon.pl/religia/wiara-i-spoleczenstwo/art,1041,10-mitow-o-religii-w-szkole.html (dostęp: 30.09.2018).
• Bednarczyk B., Ksiądz Walenty Gadowski w walce o lepszą metodę nauczania religii, „Katecheta” 1958, nr 2, 110-119; 1958, nr 3, s. 195-202; 1958, nr 4, s. 296-305.
• Centrum Badań Opinii Społecznej, Znaczenie religii w życiu Polaków. Komunikat z badań, red. R. Boguszewski, https://www.cbos.pl/SPISKOM. POL/2006/K_081_06.PDF (dostęp: 1.09.2018).
• Główny Urząd Statystyczny, Mały Rocznik Statystyczny Polski, Warszawa 2018.
• Gwiazda M., Religia w szkole – uczestnictwo i ocena, w: Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Młodzież 2016, Warszawa 2016, s. 141-152.
• Fundacja Edukacyjna Perspektywy, Study in Poland, Studenci zagraniczni w Polsce 2017. Raport, Warszawa 2017.
• Kamiński R., Parafia miejscem realizacji duszpasterstwa, w: Teologia pastoralna, red. tenże, t. 2, Lublin 2002, s. 60-69.
• Kiciński A., Ruchy w służbie Kościoła, w: Nowa wiosna w Kościele, red. M. Boruc, Siedlce 1999, s. 87-97.
• Kiciński A., Dorosły jako podmiot katechezy, w: Katecheza dorosłych we wspólnocie Kościoła, red. K. Misiaszek, Warszawa 2002, s. 141-158.
• Kiciński A., Tra parrocchia e scuola. L'evoluzione della catechesi in Polonia negli anni 1918-2001 (I parte), „Salesianum” 67(2005), nr 2, s. 331-357; (II parte), „Salesianum” 67(2005), nr 3, s. 479-505; (III parte), „Salesianum” 68(2006), nr 1, s. 101-127.
• Kiciński A., Dyrektorium Ogólne o Katechizacji, w: Słownik Katechetyczny, red. J. Gevaert, K. Misiaszek, Warszawa 2007, s. 233-235.
• Kiciński A., Katecheza i liturgia, „Roczniki Teologiczne” 54(2007), z. 6, s. 117-128.
• Kiciński A., Katecheza dorosłych w procesie budowania Kościoła dojrzałego, w: Katecheza dorosłych, red. K. Misiaszek, J. Stala, Tarnów 2009, s. 417-428.
• Konferencja Episkopatu Polski, Ramowy Program Katechizacji, Warszawa 1971.
• Konferencja Episkopatu Polski, Dyrektorium katechetyczne Kościoła katolickiego w Polsce, Kraków 2001.
• Konferencja Episkopatu Polski, Podstawa programowa Kościoła katolickiego w Polsce, Kraków 2001.
• Konferencja Episkopatu Polski, Podstawa programowa Kościoła katolickiego w Polsce, Kraków 2010.
• Krakowiak Cz., Udział rodziców w przygotowaniu do sakramentów inicjacji chrześcijańskiej, w: W poszukiwaniu katechezy rodziców. Studium teoretyczno-empiryczne, red. J. Stala, E. Osewska, Tarnów 2007, s. 163-176.
• Łabendowicz S., Sprawozdanie z działalności Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski w latach 1999-2004, www.katecheza.episkopat. pl/spraozd.htm (dostęp: 10.09.2010).
• Maj., W Polsce przybyło kandydatów do kapłaństwa, http://kair.ekai.pl/depesza /558193/show (dostęp: 6.09.2018), czy https://ekai.pl/blisko-34-tys-klerykow-przygotowuje-sie-do-kap lanstwa/ (dostęp: 06.05.2017).
• Mierzwiński B., Rodzin Duszpasterstwo, w: Leksykon teologii pastoralnej, red. R. Kamiński, Lublin 2006, s. 731-743.
• Mir., Około 4 mln pielgrzymów odwiedziło Jasną Górę w 2017 roku, https://ekai. pl/okolo-4-mln-pielgrzymow-odwiedzilo-jasna-gore-w-2017-roku/ (dostęp: 1.08.2018).
• Murawski R., Katecheza, w: Leksykon teologii pastoralnej, red. R. Kamiński, Lublin 2006, s. 344-348.
• Przeciszewski M., im, aw, em, Polskie pielgrzymowanie, fenomen na skalę europejską (dossier), http://kair.ekai.pl/depesza/540828/show?q=fenomen (dostęp: 1.08.2018).
• Słotwińska H., Związki katechetyki z liturgiką, w: Katechetyka i katecheza u progu XXI wieku, red. A. Kiciński, Poznań 2007, s. 86-101.
• Szostakiewicz A., Religia w szkole – tak! Ale jaka?, https://www.polityka.pl/tygodnikpolity ka/spoleczenstwo/1765584,1,religia-w-szkole--tak-ale-jaka.read (dostęp: 28.09.2018).
• Śmigiel W., Uczestnictwo wiernych świeckich w budowaniu Kościoła-wspólnoty, Lublin 2010.
• Walentowicz Cz., Założony i realizowany model katechety. Studium katechetyczne w świetle dokumentów Kościoła i badań nauczycieli, rodziców oraz młodzieży w archidiecezji białostockiej, Szczebrzeszyn 2017.
• Woleński J., Swąd szatana i nauczanie religii, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1 649200,1,wszystko-czego-nie-wiemy-o-lekcjach-religii-kto-i-za-co-wlasciwie-placi.read (dostęp: 1.02.2016).
• Wrońska H., Katecheza a małe grupy szkolne i parafialne, Lublin 2007.

Identyfikatory

DOI

10.18290/rt.2018.65.11-2