Zwierciadło

• Autorzy: Kurz Iwona

Warianty tytułu

EN

Mirror

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przywołani zostali dwaj polscy teoretycy kina, Karol Irzykowski i Grzegorz Królikiewicz, oraz główne dla ich teorii pojęcia: zasada zwierciadła i molekuła. Autorka sprawdza ich działanie i reinterpretuje je w kontekście nowo wydanej książki Sebastiana Jagielskiego Przerwane emancypacje. Polityka ekscesu w kinie polskim lat 1968-1982 (2021), której autor proponuje interpretację polskiego kina od końca lat 60. do początku lat 80. dokonaną przez pryzmat pojęcia ekscesu. Jagielski definiuje je jako formalną lub wizualną nadwyżkę, która rozsadza i destabilizuje społeczną normę. Jego książka staje się także komentarzem do kultury polskiej omawianego okresu. Stawiając pytania o (nie)możliwe emancypacje, zerwane procesy modernizacyjne i niewydarzone podmioty, Jagielski pyta zarazem o relację pomiędzy kinem a życiem i sposób, w jaki te dwie rzeczywistości karmią się sobą nawzajem. (Materiał nierecenzowany).

EN

The article recalls two Polish theoreticians of cinema – Karol Irzykowski and Grzegorz Królikiewicz – and their main concepts: the mirror principle and the molecule, respectively. At the same time, it checks the functionality of these concepts and reinterprets them in the context of Sebastian Jagielski’s newly published book Przerwane emancypacje. Polityka ekscesu w kinie polskim lat 1968-1982 [Interrupted Emancipations: The Politics of Excess in Polish Cinema, 1968-1982] (2021). This work proposes an interpretation of Polish cinema from the late 1960s to the early 1980s through the notion of excess, which the author defines as a formal or visual surplus that explodes and destabilizes the social norm. In this respect, the book also becomes a commentary on Polish culture of the period in question. By asking questions about (im)possible emancipation, broken modernization processes and mismatched subjects, Jagielski also asks about the relationship between cinema and life, and the way in which these two realities feed on each other. (Non-reviewed material).

Słowa kluczowe

PL

Karol Irzykowski; Grzegorz Królikiewicz; Sebastian Jagielski; teoria filmu; historia kina polskiego

EN

Karol Irzykowski; Grzegorz Królikiewicz; Sebastian Jagielski; film theory; history of Polish cinema

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2022
• Numer: 119 (Nowa) teoria filmu
• Strony: 173-181

Twórcy

autor

Kurz Iwona

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Barthes, R. (1971). Trzeci sens (tłum. R. Wyborski). Kino, (11), ss. 37-41.
• Deleuze, G. (2008). Kino 1. Obraz-ruch. 2. Obraz-czas (tłum. J. Margański). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
• Irzykowski, K. (1982). Dziesiąta Muza oraz pomniejsze pisma filmowe. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Jagielski, S. (2021). Przerwane emancypacje. Polityka ekscesu w kinie polskim lat 1968-1982. Kraków: Universitas.
• Kurz, I. (2017). Karol Irzykowski: „zasada zwierciadła”. W: I. Kurz, P. Kwiatkowska, M. Szcześniak, Ł. Zaremba (red.), Kultura wizualna w Polsce. Fragmenty. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana – Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
• Kwiatkowska, P. (2017). Fotogeniczność. W: I. Kurz, P. Kwiatkowska, M. Szcześniak, Ł. Zaremba, Kultura wizualna w Polsce. Spojrzenia. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana – Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.