Glosa do postanowień Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach Grimmark vs. Szwecja oraz Steen vs. Szwecja z dnia 11 lutego 2020 r. – sprzeciw sumienia położnych

• Autorzy: Nawrot Oktawian

Warianty tytułu

EN

Commentary to the decisions of the European Court of Human Rights in the cases of Grimmark v. Sweden and Steen v. Sweden of 11 February 2020 – midwives’ conscientious objection

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

EN

The commented decisions concern the issue of freedom of conscience in the midwifery profession and the possibility of its restriction by the state in connection with the need to ensure access to health care for pregnant women, in particular those choosing to terminate their pregnancy. The European Court of Human Rights, breaking with the previous line of jurisprudence, ruled that where the possibility of termination of pregnancy is provided for by national law and implemented within the framework of the health care system, a person intending to exercise the profession of midwife, which entails, inter alia, the obligation to participate in abortion procedures, cannot exempt herself from this obligation on the grounds of conscientious objection. The author disagrees with the position of the Court and with the reasoning presented by it, which led it to declare the complaints as manifestly unfounded.

Słowa kluczowe

EN

freedom of conscience; conscientious objection; conscience clause; freedom of religion

• Wydawca: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Czasopismo: Przegląd Sejmowy
• Rocznik: 2022
• Numer: 1(168)
• Strony: 199-216

Twórcy

autor

Nawrot Oktawian

• Dr hab. Oktawian Nawrot, prof. UG Uniwersytet Gdański, Wydział Prawa i Administracji, Polska University of Gdańsk, Faculty of Law and Administration, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-9345-1198

Bibliografia

• Abortlag (1974:595), SFS 2013:271.
• Amerykańska Konwencja Praw Człowieka, <http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/inne/1969a-c1.html>.
• Council of Europe, European Commission of Human Rights Preparatory Work on Article 9 of The European Convention on Human Rights, DH (56) 14, Appendix.
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Dz.U. 1993 nr 61, poz. 284, ze zm.
• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, Dz.U. 1977 nr 38, poz. 167, załącznik.
• Opinia Komitetu ds. Równych Szans dla Kobiet i Mężczyzn, doc. 12389 z dnia 6 października 2010 r.
• Postanowienie Europejskiej Komisji Praw Człowieka z dnia 6 września 1989 r. w sprawie Rommelfange vs. Republika Federalna Niemiec, skarga nr 12242/86.
• Postanowienie ETPCz z dnia 9 marca 2004 r. w sprawie Wretlund vs. Szwecja, skarga nr 46210/99.
• Postanowienie ETPCz z dnia 11 lutego 2020 r. w sprawie Grimmark vs. Szwecja, skarga nr 43726/17.
• Postanowienie ETPCz z dnia 11 lutego 2020 r. w sprawie Steen vs. Szwecja, skarga nr 62309/17.
• Raport Komitetu ds. społecznych, zdrowia i rodziny, Dostęp kobiet do legalnej opieki medycznej: problem nieuregulowanego korzystania ze sprzeciwu sumienia, doc. 12347 z dnia 20 lipca 2010 r.
• Uchwała Zgromadzenia Parlamentarnego RE 1763 (2010) w sprawie sprzeciwu sumienia w opiece medycznej z dnia 7 października 2010 r.
• Wyrok ETPCz z dnia 7 grudnia 1976 r. w sprawie Handyside vs. Zjednoczone Królestwo, skarga nr 5493/72.
• Wyrok ETPCz z dnia 6 września 1978 r. w sprawie Klass i inni vs. Niemcy, skarga nr 5029/71.
• Wyrok ETPCz z dnia 26 kwietnia 1979 r. w sprawie The Sunday Times vs. Zjednoczone Królestwo, skarga nr 6538/74.
• Wyrok ETPCz z dnia 22 października 1981 r. w sprawie Dudgeon vs. Zjednoczone Królestwo, skarga nr 7525/76.
• Wyrok ETPCz z dnia 25 marca 1983 r. w sprawie Silver i inni vs. Zjednoczone Królestwo, skargi nr 5947/72, 6205/73, 7052/75, 7061/75, 7107/75, 7113/75 i 7136/75.
• Wyrok ETPCz z dnia 8 lipca 1986 r. w sprawie Lingens vs. Austria, skarga nr 9815/82.
• Wyrok ETPCz z dnia 25 lutego 1993 r. w sprawie Funke vs. Francja, skarga nr 10828/84.
• Wyrok ETPCz z dnia 25 maja 1993 r. w sprawie Kokkinakis vs. Grecja, skarga nr 14307/88.
• Wyrok ETPCz z dnia 26 września 1996 r. w sprawie Manoussakis i inni vs. Grecja, skarga nr 18748/91.
• Wyrok ETPCz z dnia 21 stycznia 1999 r. w sprawie Fressoz i Roire vs. Francja, skarga nr 29183/95.
• Wyrok ETPCz z dnia 21 stycznia 1999 r. w sprawie Jankowski vs. Polska, skarga nr 25716/94.
• Wyrok ETPCz z dnia 20 maja 1999 r. w sprawie Bladet Tromsø i Stensaas vs. Norwegia, skarga nr 21980/93.
• Wyrok ETPCz z dnia 25 listopada 1999 r. w sprawie Nilsen i Johnsen vs. Norwegia, skarga nr 23118/93.
• Wyrok ETPCz z dnia 14 grudnia 1999 r. w sprawie Serif vs. Grecja, skarga nr 38178/97.
• Wyrok ETPCz z dnia 17 października 2002 r. w sprawie Agga vs. Grecja, skargi nr 50776/99 i 52912/99.
• Wyrok ETPCz z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie Cumpănă and Mazăre vs. Rumunia, skarga nr 33348/96.
• Wyrok ETPCz z dnia 10 listopada 2005 r. w sprawie Leyla Şahin vs. Turcja, skarga nr 44774/98.
• Wyrok ETPCz z dnia 6 kwietnia 2006 r. w sprawie Malisiewicz-Gąsior vs. Polska, skarga nr 43797/98.
• Wyrok ETPCz z dnia 20 marca 2007 r. w sprawie Tysiąc vs. Polska, skarga nr 5410/03.
• Wyrok ETPCz z dnia 22 stycznia 2008 r. w sprawie E.B. vs. Francja, skarga nr 43546/02.
• Wyrok ETPCz z dnia 20 października 2009 r. w sprawie Lombardi Vallauri vs. Włochy, skarga nr 39128/05.
• Wyrok ETPCz z dnia 7 lipca 2011 r. w sprawie Bayatyan vs. Armenia, skarga nr 23459/03.
• Wyrok ETPCz z dnia 28 listopada 2011 r. w sprawie R.R. vs. Polska, skarga nr 27617/04.
• Wyrok ETPCz z dnia 30 października 2012 r. w sprawie P. i S. vs. Polska, skarga nr 57 375/08.
• Wyrok ETPCz z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie Eweida i inni vs. Zjednoczone Królestwo, skargi nr 48420/10, 59842/10, 51671/10 i 36516/10.
• Wyrok ETPCz z dnia 7 listopada 2013 r. w sprawie Vallianatos i inni vs. Grecja, skargi nr 29381/09 i 32684/09.
• Wyrok ETPCz z dnia 15 września 2015 r. w sprawie Tsanova-Gechva vs. Bułgaria, skarga nr 43800/12.
• Wyrok ETPCz z dnia 19 września 2017 r. w sprawie Regner vs. Republika Czeska, skarga nr 35289/11.
• Biblia Tysiąclecia, wyd. 3 popr., Pallotinum, Poznań–Warszawa 1980.
• Garlicki L., Komentarz do art. 9, [w:] Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. 1: Komentarz do artykułów 1–18, red. L. Garlicki, C.H.Beck, Warszawa 2010.
• Gomien D., Harris D., Zwaak L., Law and Practice of The European Convention on Human Rights and The European Social Charter, Council of Europe Publishing, Strasbourg 1996.
• Hammer L.M., The International Human Right to Freedom of Conscience. Some Suggestions for Its Development and Application, Routledge, New York 2018.
• Jastrzębski M., Wolność myśli, sumienia i religii, [w:] L. Koba, W. Wacławczyk, Prawa człowieka. Wybrane zagadnienia i problemy, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009.
• Łopatka A., Prawo do wolności myśli, sumienia i religii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1995.
• Maritain J., The Rights of Man, Geoffrey Bles: the Centenary Press, London 1944.
• Nawrot O., Sprzeciw sumienia a prawa człowieka i ich filozofia, [w:] Klauzula sumienia w państwie prawa, red. O. Nawrot, Spółdzielczy Instytut Naukowy, Sopot 2015.
• Pawlikowski J., Prawo do sprzeciwu sumienia w ramach legalnej opieki medycznej. Rezolucja nr 1763 Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z dnia 7 października 2010 r., „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2011, t. 14.
• Przyborowska-Klimczak A., Prawo międzynarodowe publiczne. Wybór dokumentów, Lubelskie Wydawnictwa Prawnicze, Lublin 1996.
• Puppinck G., Conscientious Objection & Human Rights. A Systematic Analysis, “Brill Research Perspectives in Law and Religion” 2017, vol. 1, is. 1.
• Schwierskott-Matheson E., Wolność sumienia i wyznania w wybranych państwach demokratycznych na przykładzie regulacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki, Ustawy Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, orzecznictwa sądów tych krajów oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, [wyd.] de-iure-pl, Regensburg 2012.
• Taylor P.M., Freedom of Religion. UN and European Human Rights and Practice, Cambridge University Press, Cambridge 2005.
• Utiz R., Freedom of Religion in European Constitutional and International Case Law, Council of Europe Publishing, Strasbourg 2007.
• Wanat Z., Profetyczny wymiar sprzeciwu sumienia, „Teologia i Moralność” 2013, nr 2(14).
• Warchałowski K., Prawo do wolności myśli, sumienia i religii w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2004.

Identyfikatory

DOI

10.31268/PS.2022.92