Status prawny płodu upośledzonego

• Autorzy: Filip Ciepły

Warianty tytułu

EN

The legal status of a malformed fetus

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Prawo polskie dopuszcza przerwanie ciąży w sytuacji, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu (tzw. przesłanka eugeniczna). Przy okazji parlamentarnej debaty w przedmiocie usunięcia z ustawy przesłanki eugenicznej, niektórzy dyskutanci posługiwali się pojęciem „dziecko niepełnosprawne” w odniesieniu do ciężko upośledzonego płodu ludzkiego. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy w systemie prawa polskiego istnieją podstawy do zakwalifikowania upośledzonego płodu ludzkiego do kategorii osób (dzieci) niepełnosprawnych i jakie ewentualnie wynikają z tego konsekwencje prawne, w szczególności w zakresie ochrony życia i zdrowia płodu. Problem jest rozważany na trzech odrębnych płaszczyznach: konstytucyjnej, prawnomiędzynarodowej i ustawowej.

EN

Polish law permits abortion on eugenic reasons when prenatal tests or other medical findings indicate a high probability of severe and irreversible damage or an incurable life-threatening disease of the fetus. During the parliamentary debate on the initiative of removal an eugenic cause from reasons of legal abortion, fetuses with biological defects were described as disabled children. This article focuses on the question whether the fetus with biological defects has the status of “disabled per-son” and/or “disabled child” in the polish law, and what kind of legal consequences might be associated with that, particularly in the area of protection of human’s life and health. There are three levels of deliberations: constitutional, international law and statutory law.

Słowa kluczowe

PL

płód upośledzony; ochrona dziecka poczętego; aborcja eugeniczna; prawa niepełnosprawnych

EN

malformed fetus; unborn child protection; eugenic abortion; disability rights

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Roczniki Nauk Prawnych
• Rocznik: 2014
• Tom: 24
• Numer: 4
• Strony: 21-42

Twórcy

autor

Filip Ciepły

• Katedra Prawa Karnego i Postępowania Karnego, Instytut Prawa i Ekonomii, Wydział Zamiejscowy Prawa i Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II,

Bibliografia

• Banaszak Bogusław: Komentarz do art. 30 Konstytucji RP, Legalis.
• Banaszak Bogusław: Komentarz do art. 32 Konstytucji RP, Legalis.
• Bosek Leszek: Modele regulacyjne wspomaganej prokreacji w świetle standardów konstytucyjnych, [w:] Współczesne wyzwania bioetyczne, red. L. Bosek, M. Królikowski, Warszawa 2010, s. 155-174.
• Ciepły Filip: Aborcja eugeniczna a dyskryminacja osób niepełnosprawnych, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2014, z. 2, s. 71-87.
• Dudek Dariusz: Parlamentarny spór o nowelizację konstytucyjnej ochrony życia człowieka, [w:] Ochrona dziecka w prawie publicznym, red. M. Bartnik, M. Bielecki, J. Parchomiuk [i in.], Tomaszów Lubelski–Lublin 2008, s. 55-80.
• Haberko Joanna: Cywilnoprawna ochrona dziecka poczętego a stosowanie procedur medycznych, Warszawa, LEX 2010.
• Hypś Sławomir: Pojęcie i status dziecka w polskim prawie karnym, [w:] Ochrona dziecka w prawie publicznym, red. M. Bartnik, M. Bielecki, J. Parchomiuk [i in.], Tomaszów Lubelski–Lublin 2008, s. 107-138.
• Kato Masae: Women’s Rights?: The Politics of Eugenic Abortion in Modern Japan, Amsterdam 2009.
• Kondratiewa-Bryzik Jelena: Początek prawnej ochrony życia ludzkiego w świetle standardów międzynarodowych, LEX 2009.
• Kondratiewa-Bryzik Jelena: Prawa kobiet a ochrona prawna płodu ludzkiego w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, [w:] Rada Europy a przemiany demokratyczne w państwach Europy Środkowej i Wschodniej w latach 1989-2009, red. J. Jaskiernia, Toruń 2010, s. 281-287.
• Kowalski Grzegorz: Warunki dopuszczalności przerywania ciąży a prawna ochrona życia poczętego, [w:] Dziecko. Studium interdyscyplinarne, red. E. Sowińska, E. Szczurko, T. Guz, P. Marzec, Lublin 2008, s. 203-230.
• Królikowski Michał: Problem interpretacji tzw. przesłanki eugenicznej stanowiącej o dopuszczalności zabiegu przerwania ciąży, [w:] Współczesne wyzwania bioetyczne, red. L. Bosek, M. Królikowski, Warszawa 2010, s. 175-183.
• Lipski Jan: Prawno-etyczne dylematy in vitro, Infos. Zagadnienia Społeczno-Gospodarcze BAS 2010, nr 1, s. 1-4.
• Lipski Jan: Prawo do życia i status osoby ludzkiej przed narodzeniem w orzecznictwie Europejskiej Komisji Praw Człowieka i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, Zeszyty Prawnicze BAS 22 (2009), nr 2, s. 32-41.
• Nowicki Marek A: Europejski Trybunał Praw Człowieka. Wybór orzeczeń, LEX 2011.
• Prawne problemy ludzkiej prokreacji, red. W. Lang, Toruń 2000.
• Sakowski Krzysztof: Legalność eksperymentu medycznego, Prokuratura i Prawo 2002, nr 9, s. 40-59.
• Saxton Marsha: Disability Rights and Selective Abortion, [w:] The Disabilities Studies Reader, red. L.J. Davis, New York 2013, s. 87-99.
• Smyczyński Tadeusz: Czy jest potrzebna Konwencja o prawach dziecka? Geneza i funkcje Konwencji, [w:] Prawa dziecka. Konteksty prawne i pedagogiczne, red. M. Andrzejewski, Poznań 2012, s. 9-18.
• Sprawozdanie stenograficzne z 50. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 26 września 2013 r. (drugi dzień obrad), Warszawa 2013.
• Zoll Andrzej: Opinia prawna w sprawie oceny konstrukcji prawnej i skutków projektu zmiany art. 30 i 38 Konstytucji RP, [w:] Konstytucyjna formuła ochrony życia, Warszawa 2007, s. 102-105.
• Żelichowski Mariusz: Podmiotowość prawna człowieka w okresie życia embrionalno‑płodowego, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 1997, nr 1, s. 103-122.