Edward Dembowski – życie i twórczość „czerwonego kasztelanica”

• Autorzy: Artur Jezioro

Warianty tytułu

EN

Edward Dembowski – life and work of “the red castellan’s‑son”

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Edward Dembowski is one of the most controversial figures of Polish history in the nineteenth century. Outstanding conspirator, totally dedicated to the democratic and revolutionary ideals, tirelessly tried to trigger off another national uprising, combined with the social revolution. He was primarily a man of action, but also left a number of writings, showing his achievements in the field of philosophy, literature and journalism. Dembowski’s figure is surrounded by legend, also because of his tragic death at a young age. But in fact, the “red castellan” is surrounded by two legends – the black one and the white one. According to the first of them, the character of the following article was an insane communist and revolutionary, guilty of bloodshed in the name of utopian ideals. The second legend, positive, presents his person as the heroic envoy, one of the national heroes of the nineteenth‑century, totally dedicated to the national and social causes, finally dying in the name of these ideals. Which of the two legends is closer to the truth? I hope that this article, which aims to provide an overview of the most important facts about the life of Edward Dembowski and to present his political, social and philosophical views, will help readers find the answer to this question. The first part of the paper primarily describes the life and activity of Edward Dembowski, while the second one focuses on his philosophical views.

Słowa kluczowe

EN

Edward Dembowski; “the red castellan’s son”; the Kraków Uprising; the Galician Slaughter; the Peasant Uprising of 1846; the Free City of Kraków; the Republic; of Kraków; socialism; hegelianism

• Wydawca: Księgarnia Akademicka
• Czasopismo: Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Rocznik: 2013
• Numer: 1(23)
• Strony: 375-394

Twórcy

autor

Artur Jezioro

• Uniwersytet Jagielloński,

Bibliografia

• Bieniarzówna J., Z dziejów liberalnego i konspiracyjnego Krakowa (1833‑1848),Kraków 1948,Biblioteka Krakowska, nr 106.
• Bieniarzówna J., Małecki J.M., Kraków w latach 1796‑1918,Kraków 1979, Dzieje Krakowa,t. 3.
• Dembowski E., Pisma, t. 4: 1844‑1846,Warszawa 1955, Biblioteka Klasyków Filozofii. PisarzePolscy – PAN. Komitet Filozoficzny
• Dembowski E., Pisma społeczne i polityczne, wybór i wstęp J. Ładyka, Warszawa 1979, BibliotekaRewolucyjnego Nurtu Polskiej Myśli Społecznej.
• „Dziennik Rządowy Rzeczypospolitej Polskiej” 1846, 27 II, [online]http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain‑content?id=204356
• Grodziski S., W Królestwie Galicji i Lodomerii, Kraków 1976
• Haecker E., Edward Dembowski i rewolucja krakowska 1846 r., [w:] tenże, Historia socjalizmuw Galicji i na Śląsku Cieszyńskim, t. 1: 1846‑1882,Kraków 1933, [online]http://lewicowo.pl/edward‑dembowski‑i‑rewolucja‑krakowska‑1846‑r.
• Kłosowicz R., Wydarzenia rewolucji 1846 roku w Wieliczce, [w:] J. Duda, W 160. rocznicęrewolucji krakowskiej w 1846 roku – ku pamięci poległych wieliczan, Wieliczka 2006,Biblioteczka Wielicka, z. 43, [online]http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=9645&from=publication&.
• Kopff W., Wspomnienia z ostatnich lat Rzeczypospolitej Krakowskiej, Kraków 1906, BibliotekaKrakowska, nr 31.
• Kozub W., Myśl polityczna Antoniego Zygmunta Helcla, Kraków 1978, Rozprawy Habilitacyjne –Uniwersytet Jagielloński, nr 18.
• Rzeczpospolita Krakowska 1815‑1846.Wybór źródeł, red. J. Bieniarzówna, Wrocław 1951,Biblioteka Narodowa, seria 1, nr 138
• Sykulski L., Edward Dembowski (1822‑1846).Biografia polityczna, Toruń 2006
• Tyrowicz M., Jan Tyssowski i rewolucja 1846 r. w Krakowie. Dzieje porywu i pokuty, Kraków1986.