Bogaci i biedni na rynku kredytowym w Polsce. Analiza porównawcza dla lat 2000–2013

• Autorzy: Agnieszka Wałęga , Grzegorz Wałęga

Warianty tytułu

EN

Rich and Poor Households in Poland’s Credit Market — A Comparative Analysis for the Years 2000–2013

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Współcześnie międzyokresowa substytucja konsumpcji dokonywana jest z wykorzystaniem na szeroką skalę rynku kredytowego. Głównym czynnikiem określającym poziom konsumpcji i możliwość zadłużania się jest dochód konsumentów. Celem artykułu jest zbadanie, w jakim stopniu konsumenci o niskich i wysokich dochodach korzystają z kredytów. Podjęto również próbę zidentyfikowania czynników, które wpływają na prawdopodobieństwo bycia zadłużonym. Analizie poddano także wysokość obciążenia budżetów gospodarstw domowych spłatami kredytów w zależności od poziomu zamożności. W artykule wykorzystano nieidentyfikowalne dane z badania budżetów gospodarstw domowych z lat 2000–2013 oraz dane pochodzące z badania „Diagnoza społeczna”. Do weryfikacji problemów badawczych wykorzystano metody analizy struktury oraz modelowanie regresyjne z uwzględnieniem modeli dla dwumianowych zmiennych jakościowych. Wyniki badań wskazują na odmienny sposób wykorzystania kredytów przez gospodarstwa domowe o niskich i wysokich dochodach, co znajduje odbicie w zróżnicowaniu struktury konsumpcji. W analizowanym okresie zauważalny jest wzrost obciążeń spłatami kredytów budżetów gospodarstw domowych o wysokich dochodach. Rezultaty badań wskazują, że dochód, wykształcenie i miejsce zamieszkania w największym stopniu determinują korzystanie z kredytów.

EN

Today intertemporal substitution of consumption is done by using the credit market on a large scale. The main factor determining both consumption and the ability to borrow is household income. The aim of the article is to examine the extent to which low- and high-income consumers use credit. The factors that influence the likelihood of being in debt were identified. The burden of debt repayment on household budgets depends on affluence. Non-identifiable data from the household budget survey from the years 2000–2013 and data from the study „Social Diagnosis” were used in the paper. To verify the research problems, structure analysis and regression modeling were used, taking into account model for binomial variables. The results of the study indicate that wealthy and poor households use loans in different ways, a fact reflected in the variation in the structure of consumption. In the period analysed, there was a noticeable increase in the burden of repayments of loans on the budgets of households with high incomes. The results of the study indicate that income, education and place of residence determine to the greatest extent the use of the credit by households.

Słowa kluczowe

PL

badanie budżetów gospodarstw domowych; kredyty konsumenckie; wydatki konsumpcyjne; motywy zadłużenia

EN

household budget surveys; consumer credit; consumer spending; motives of indebtedness

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Rocznik: 2016
• Numer: 2(950)
• Strony: 75-92

Twórcy

autor

Agnieszka Wałęga

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Statystyki, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Poland,

autor

Grzegorz Wałęga

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Mikroekonomii, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Poland,

Bibliografia

• Antonides G., van Raaij W.F. [2003], Zachowanie konsumenta. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bankowość detaliczna. Potrzeby, szanse i zagrożenia [2005], red. G. Rytelewska, PWE, Warszawa.
• Bankructwa gospodarstw domowych. Perspektywa ekonomiczna i społeczna [2008], red. B. Świecka, Difin, Warszawa.
• Budżety gospodarstw domowych w 2013 r. [2014], Informacje i Opracowania Statystyczne, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Bywalec C. [2009], Ekonomika i finanse gospodarstw domowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Chang B. [2008], Greater Access to Consumer Credit. Impact on Low vs. High Income Groups, VDM Verlag Dr. Müller, Saarbrücken.
• Cox D., Jappelli T. [1993], The Effect of Borrowing Constraints on Consumer Liabilities, „Journal of Money, Credit, and Banking”, vol. 25, nr 2, http://dx.doi.org/10.2307/2077836.
• Dauten C.A. [1956], Financing the American Consumer, Consumer Credit Monograph no. 1, American Investment Company of Illinois, St. Louis.
• Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków. Raport [2009], red. J. Czapiński,
• T. Panek, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
• Duca J.V., Rosenthal S.S. [1993], Borrowing Constraints, Household Debt, and Racial Discrimination in Loan Markets, „Journal of Financial Intermediationi”, vol. 3, nr 1, http://dx.doi.org/10.1006/jfin.1993.1003.
• Duesenberry J.S. [1952], Income, Saving, and the Theory of Consumer Behavior, Harvard University Press, Harvard–Cambridge.
• Fatuła D. [2010], Zachowania polskich gospodarstw domowych na rynku finansowym, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Seria specjalna: Monografie, nr 192, Kraków.
• Frederick S., Loewenstein G., O’Donoghue T. [2002], Time Discounting and Time Preference: A Critical Review, „Journal of Economic Literature”, vol. 40, nr 2, http://dx.doi.org/10.1257/jel.40.2.351.
• Grant C. [2007], Estimating Credit Constraints among US Households, „Oxford Economic Papers”, vol. 59, nr 4, http://dx.doi.org/10.1093/oep/gpm024.
• Herendeen J.B. [1974], The Role of Credit in the Theory of the Household, „The Journal of Consumer Affairs”, vol. 8, nr 2, http://dx.doi.org/10.1111/j.1745-6606.1974.tb00538.x.
• Maddala G.S. [2006], Ekonometria, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Malina A. [2004], Wielowymiarowa analiza przestrzennego zróżnicowania struktury gospodarki Polski według województw, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Seria specjalna: Monografie, nr 162, Kraków.
• Mikroekonometria. Modele i metody analizy danych indywidualnych [2012], red. M. Gruszczyński, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa.
• Ottaviani C., Vandone D. [2011], Impulsivity and Household Indebtedness: Evidence from Real Life, „Journal of Economic Psychology”, vol. 32, nr 5, http://dx.doi.org/10.1016/j.joep.2011.05.002.
• Park S., Rodrigues A.P. [2000], Is Aggregate Consumer Borrowing Consistent with the Permanent Income Hypothesis?, „The Manchester School”, vol. 68, nr 3, http://dx.doi.org/10.1111/1467-9957.00195.
• Reifner U., Kiesilainen J., Huls N., Springeneer H. [2003], Consumer Overindebtedness and Consumer Law in the European Union. Final Report, http://www.ecri.eu/new/system/files/26+consumer_overindebtedness_consumer_law_eu.pdf (dostęp: 4.02.2015).
• Sytuacja bytowa gospodarstw domowych w 2003 r. (w świetle wyników ankietowego badania warunków życia ludności) [2004], Departament Statystyki Społecznej, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Vandone D. [2009], Consumer Credit in Europe. Risk and Opportunities of a Dynamic Industry, Springer Physica-Verlag, Berlin–Heidelberg.
• Wałęga A. [2013], Nierówności dochodowe w kontekście przystąpienia Polski do Unii Europejskiej [w:] Ekonomia, red. J. Sokołowski, M. Rękas, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 305, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Wałęga G. [2013], Kredytowanie gospodarstw domowych, PWE, Warszawa.
• Zalega T. [2014], Upadłość konsumencka a zadłużanie się miejskich gospodarstw domowych w Polsce w okresie kryzysu, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, nr 38.

Identyfikatory

DOI

10.15678/ZNUEK.2016.0950.0205