Zróżnicowanie środowiskowe a wyniki edukacyjne gimnazjów wiejskich: studia przypadków w ujęciu dynamicznym

• Autorzy: Jarosław Domalewski

Warianty tytułu

EN

The dynamics of diversity in rural lower secondary schools

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem podjętym w artykule jest analiza znaczenia środowiska funkcjonowania wiejskiego gimnazjum dla osiągnięć edukacyjnych oraz planów kształceniowych młodego pokolenia mieszkającego na wsi. Temat jest rozpatrywany na tle zmian zachodzących w Polsce. Przyjęto dwie płaszczyzny analiz: dynamiczną (porównanie wyników z lat 2002 i 2011) oraz środowiskową (analizie poddano dane pochodzące z badań przeprowadzonych w wiejskich gimnazjach działających w zróżnicowanych pod względem charakterystyk rozwojowych gminach – podmiejskich, popegerowskich, rolniczych). Wyniki wskazują, że zarówno umiejętności szkolne, jak i plany oraz aspiracje edukacyjne wiejskich gimnazjalistów są w znacznej mierze niezależne od lokalnych uwarunkowań środowiskowych. Szczególnie w środowiskach rolniczych wysokie efekty funkcjonowania gimnazjów okazują się być ich trwałym osiągnięciem.

EN

This article analyses the significance of the environment for the functioning of rural lower secondary schools in connection with educational achievements and the future educational plans of youth living in rural areas. This issue is discussed from the perspective of the changes occurring in Poland. Two levels of analysis were performed: dynamic (comparing results from 2002 and 2011) and environmental (an analysis of data from studies on rural lower secondary schools found in developmentally diverse types of communes: suburban, post-state farm and agricultural). The results showed that both educational skills as well as the educational plans and aspirations of rural lower secondary school pupils are to a great extent independent of environmental conditionings. The high results attained by lower secondary schools in their functioning was found to be their long-term achievement, especially in agricultural communes.

Słowa kluczowe

PL

gimnazjum; nierówności środowiskowe; środowisko lokalne

EN

lower secondary school; community inequalities; local community

• Wydawca: Instytut Badań Edukacyjnych
• Czasopismo: Edukacja
• Rocznik: 2015
• Numer: 4(135)
• Strony: 73–90

Daty

wydano

2015-12-31

Twórcy

autor

Jarosław Domalewski

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Bibliografia

• Centrum Badania Opinii Społecznej (2009). Aspiracje i motywacje edukacyjne Polaków w latach 1993–2009, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
• Dolata, R. (2008). Szkoła – segregacje – nierówności, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Domalewski, J. (2003). Syndrom „placówki” i „wyścig szczurów”. Ukryte funkcje egzaminów zewnętrznych. Socjologia Wychowania, XV, 157–183.
• Domalewski, J. (2006). Reforma edukacji – szkoła wiejska – środowisko lokalne. Wzajemne uwarunkowania i zależności. W: K. Szafraniec (red.), Kapitał ludzki i zasoby społeczne wsi. Ludzie – społeczność lokalna – edukacja. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Domalewski, J. (2012). Dynamika selekcji społecznych i edukacyjnych do szkół ponadgimnazjalnych. W: M. Zahorska (red.), Zawirowania systemu edukacji, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Frenkel, I. (2003). Ludność, zatrudnienie i bezrobocie na wsi. Dekada przemian, Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Główny Urząd Statystyczny (1999). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 1998/99. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Główny Urząd Statystyczny (2011). Narodowy Spis Powszechny. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Herbst, M., Herczyński, J. i Levitas, A. (2009). Finansowanie oświaty w Polsce – diagnoza, dylematy, możliwości. Warszawa: Scholar.
• Herczyński, J. i Herbst, M. (2002). Pierwsza odsłona. Społeczne i terytorialne zróżnicowanie wyników sprawdzianu szóstoklasistów i egzaminu gimnazjalnego przeprowadzonych wiosną 2002 roku. Warszawa: Fundacja „Klub Obywatelski”.
• Herczyński, J. i Levitas, A. (2012). Decentralizacja oświaty w Polsce 1990–1999: tworzenie nowego systemu. W: M. Herbst (red.), Decentralizacja oświaty. Biblioteczka oświaty samorządowej (t. 7, s. 55–117). Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Kolarska-Bobińska, L. Rosner, A. i Wilkin, J. (2001). Przyszłość wsi polskiej. Wizje, strategie, koncepcje. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Konarzewski, K. (2002). Gimnazjum po dwóch latach – zamierzenia i wyniki. W: E. Wosik (red.), Zmiany w systemie oświaty. Wyniki badań empirycznych. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Kwieciński, Z. (1973). Poziom wiedzy uczniów a środowisko szkoły. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Kwieciński, Z. (1995). Dynamika funkcjonowania szkoły. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Kwieciński, Z. (2002). Wykluczanie. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Niezgoda, M. (1993). Oświata i procesy rozwoju społecznego: przypadek Polski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Rosner, A. (2002). Wiejskie obszary kumulacji barier rozwojowych. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Stanny, M. (2013). Przestrzenne zróżnicowanie obszarów wiejskich w Polsce. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Szafraniec, K. (2001). Wartość wykształcenia na wsi. W: I. Bukraba-Rylska i A. Rosner (red.), Wieś i rolnictwo na przełomie wieków. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Szymański, M. (1973). Środowiskowe uwarunkowania selekcji szkolnej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Śleszyński, P. (2002). Uwarunkowania zróżnicowań przestrzennych wyników egzaminu gimnazjalnego w 2002 roku. Pobrano z http://www.igipz.pan.pl
• Wasielewski, K. (2013). Młodzież wiejska na uniwersytecie. Droga na studia, mechanizmy alokacji, postawy wobec kształcenia. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Uwagi

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2015/4-4-domalewski-wyniki-edukacyjne-gimnazjow-wiejskich.pdf

Identyfikatory

ISSN

0239-6858