Męskości argentyńskie a Trans-Atlantyk Witolda Gombrowicza

• Autorzy: Kaliściak Tomasz

Warianty tytułu

EN

Argentinian masculinities and Trans-Atlantyk written by Witold Gombrowicz

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł podejmuje kwestię konstruowania dwóch różnych modeli męskości obecnych na kartach Trans-Atlantyku Witolda Gombrowicza. Konfrontacja anachronicznej polskiej męskości sarmackiej z nowoczesną innością męskości południowoamerykańskiej owocuje w powieści rewizją polskiej formy narodowej, umożliwiając rozszczelnienie granic pojęcia męskości, zamkniętej w europocentrycznych definicjach. Kulturowa odmienność argentyńskiego mężczyzny wobec mężczyzny polskiego okazuje się możliwa do uchwycenia za pomocą teorii postkolonialnych. Autor analizuje teksty Gombrowicza, używając takich pojęć, jak „hybrydyzacja męskości” (Eduardo Archetti) czy „męskości plebejskie” (Pablo Ben). Idea Ojczyzny, która w powieści jest silnie sprzężona z męskością hegemoniczną i narodową ideologią, została zderzona z koncepcją Synczyzny, opartej na modelu męskości plebejskiej, hybrydycznej, niepoddającej się dyskursom normatywizującym i nacjonalizującym. Polska męskość sarmacka, ukazana na tle kultury argentyńskiej jako eksces, pozwala autorowi wysnuć tezę o kampie męskim, a nawet sarmackim.

EN

The article takes up an issue of structuring two different models of masculinity that are presented on the pages of Gombrowicz’s novel. Confrontation of anachronistic, Polish, Sarmatian masculinity and modern otherness of South American masculinity results in revision of Polish national forms. It enables unsealing the limits of the notion ’masculinity’ which is closed in Eurocentric definitions. Cultural diversity of Argentinian and Polish men might be expressed by postcolonial theories. The author analyses Gombrowicz’s texts and uses terms, such as hybrid masculinity (Eduardo Archetti) or plebeian masculinities (Pablo Ben).The idea of homeland is strongly connected with hegemoniczna masculinity and national ideology. It is faced with the concept of Synczyzna (Sonland) that is based on a model of demotic and hybrid masculinity and becomes the subject of normativizing and nationalizing discourse.Polish Sarmatian masculinity presented in comparison to Argentinian culture seems to be the excess and it allows the author to draw a conlusion about masculine camp, or even sarmatic one.

Słowa kluczowe

PL

męskości argentyńskie; hybrydyzacja; kultura plebejska; męski kamp; sarmacki kamp

EN

Argentine masculinities; hybridization; plebeian culture; masculine camp; sarmatic camp

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Autobiografia. Literatura. Kultura. Media
• Rocznik: 2016
• Numer: 1(6)
• Strony: 59–76

Twórcy

autor

Kaliściak Tomasz

• Uniwersytet Śląski w Katowicach,

Bibliografia

• Archetti, Eduardo P. Masculinities. Football, Polo and the Tango in Argentina. Oxford–New York: Berg, 1999.Ben, Pablo. „Maricas and Lunfardos in Buenos Aires: A Critique of the Latino-Mediterranean Model of Sexuality”. W: Modern Argentine Masculinities, red. Carolina Rocha, 39–55. Bristol–Chicago: Intellect, 2013.Ben, Pablo. „Plebeian Masculinity and Sexual Comedy in Buenos Aires, 1880–1930”. Journal of the History of Sexuality 3 (2007): 436–458. Bielecki, Marian. Kłopoty z innością. Kraków: Universitas, 2012.Bondy, François. „Witold Gombrowicz albo: szlachcica polskiego pojedynki cieniów”. Tłum. K. Jachimczak. W: „Patagończyk w Berlinie”. Witold Gombrowicz w oczach krytyki niemieckiej, red. Marek Zybura, wsp. Izabela Surynt. Kraków: Universitas, 2004.Chwin, Stefan. „Gombrowicz i Forma Polska”. W: Trans-Atlantyk, Witold Gombrowicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1996.Chwin, Stefan. „Gombrowicz – sarmata kontestujący”. Ruch Literacki 4 (1975).Chwin, Stefan. „Trans-Atlantyk wobec Pana Tadeusza”. Pamiętnik Literacki 4 (1975).Connell, Raewyn. „Margines staje się centrum: studia nad męskością w perspektywie światowej”. Tłum. Adam Dziadek. Teksty Drugie 2 (2015): 408–430. Czapliński, Przemysław. „Wspólnotowy rytuał ofiarniczy. Trans-Atlantyk Witolda Gombrowicza”. Teksty Drugie 3 (2005).Gombrowicz, Witold. Dziennik 1953–1956. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1988.Gombrowicz, Witold. Dziennik 1957–1961. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1988.Gombrowicz, Witold. Dziennik 1961–1966. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1988.Gombrowicz, Witold. Nasz dramat erotyczny. Tłum. Ireneusz Kania. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003.Gombrowicz, Witold. Trans-Atlantyk. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1988.Gombrowicz, Witold. Wspomnienia polskie. Wędrówki po Argentynie. Warszawa: Res Publica, 1990.Jarzębski, Jerzy. Gra w Gombrowicza. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982.Jarzębski, Jerzy. Natura i teatr. 16 tekstów o Gombrowiczu. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007.Jeleński, Konstanty A. Szkice, red. Wojciech Karpiński. Kraków: Znak, 1990.Kaliściak, Tomasz, Błażej Warkocki. „Czesław Miłość. O homospołecznym aspekcie środowiska literackiego Warszawy lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku”. W: Warszawa Miłosza, red. Marek Zaleski, 113–135. Warszawa: IBL PAN, 2013.Kosofsky Sedgwick, Eve. „Męskie pragnienie homospołeczne i polityka seksualności”. Tłum. Adam Ostolski. Krytyka Polityczna 9/10 (2005): 176–186. Płonowska-Ziarek, Ewa. „Blizna cudzoziemca i barokowa fałda. Przynależność narodowa a homoseksualizm w Trans-Atlantyku Witolda Gombrowicza”. W: Grymasy Gombrowicza: w kręgu problemów modernizmu, społeczno-kulturowej roli płci i tożsamości narodowej, red. Ewa Płonowska-Ziarek. Kraków: Universitas, 2001.Sandauer, Artur. „Witold Gombrowicz – człowiek i pisarz”. W: Gombrowicz i krytycy, red. Zdzisław Łapiński. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1984.Sinfield, Alan. The Wilde Century. Effeminacy, Oscar Wilde and the Queer Moment. New York: Columbia University Press, 1994.Suchanow, Klementyna. Argentyńskie przygody Gombrowicza. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005.Tomasik, Tomasz. Wojna – męskość – literatura. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej, 2013.

Identyfikatory

ISSN

2353-8694

DOI

10.18276/au.2016.1.6-05