Wartości młodzieży niewidomej w aspekcie społecznym i lingwistycznym

• Autorzy: Kuczyńska-Kwapisz Jadwiga , Rybińska Jolanta

Warianty tytułu

EN

The values of blind teenagers in social and linguistic aspects

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Artykuł podejmuje temat wzajemnych zależności pomiędzy całkowitym zaburzeniem widzenia a hierarchią wartości niewidomej młodzieży. Rozważania ujęte w tekście dotyczą perspektywy społecznej i lingwistycznej. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, jakie wartości niewidoma młodzież deklaruje jako najwyżej cenione, czym te preferencje uzasadnia oraz jak rozumie nazwy wybranych wartości. Podstawą przeprowadzonej analizy są wyniki wywiadu diagnostycznego przeprowadzonego w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Laskach, w grupie uczniów gimnazjum i liceum. Analiza materiału badawczego przynosi przekonanie o wysokiej kompetencji aksjologicznej niewidomej młodzieży i zarysowuje pozytywny obraz świata wartości badanych. Niewidoma młodzież dodatnio waloryzuje wartości afiliacyjne, wartości związane z samorozwojem, przezwyciężaniem trudności i osiągnięciem obranego celu. W warstwie lingwistycznej mentalne wyobrażenia definiowanych wartości mieszczą się w ramach definicji słownikowych, jak również ujawniają cechy istotne dla badanych, kluczowe dla ich postrzegania danego pojęcia. Weryfikacja hipotezy badawczej przynosi częściowe przekonanie o wpływie niepełnosprawności na hierarchię wartości osób niewidomych.

EN

This article discusses the relationships between vision disturbances and the hierarchy of values in blind teenagers, analysing the matter from a social and linguistic perspective. The purpose of this article is to provide an answer to the question: what values do blind teenagers declare to be the most valued, what is the justification for those preferences and how do they understand the names of the values they provide. Results of a diagnostic interview carried out at the Special Purpose School and Education Center in Laski among secondary school and high school students are used as the base for the analysis. Analysing the research material brings the conclusion that there is a high level of axiological competence in blind teenagers and outlines a positive image of the world of studied values. Blind teenagers also cherish affiliative values, values related to selfdevelopment, overcoming obstacles and attaining the set goal. In the linguistic aspect the mental constructs of the values defined fit in with dictionary definitions but also reveal important features of the respondents, which are key for their perception of a particular notion. A verification of the research hypothesis brings about a partial conviction of the impact disability has on the value hierarchy of the blind.

Słowa kluczowe

PL

wartości; wartościowanie; młodzież; niewidomi; definiowanie

EN

values; valuation; teenagers; blind; definition

• Wydawca: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
• Czasopismo: Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania
• Rocznik: 2017
• Numer: 1(22)
• Strony: 39-54

Daty

wydano

2017-06-05

Twórcy

autor

Kuczyńska-Kwapisz Jadwiga

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

autor

Rybińska Jolanta

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Bibliografia

• Abramowicz M., Wolność, [w:] Bartmiński J., Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne, Lublin, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1993
• Bezpieczeństwo osób niewidomych i słabowidzących w ruchu drogowym. Wybrane aspekty praktyczne, red. Laskowska K., Filipkowski W., Glińska E., Białystok, Uniwersytet w Białymstoku, 2014
• Kwapiszowie J. i J., Orientacja przestrzenna i poruszanie się niewidomych i słabowidzących, Warszawa, Wyd. WSiP, 1990
• Puzynina J., Język wartości, Warszawa, Wyd. PWN, 1992
• Puzynina J., Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa, Kraków, Wyd. PAU, 2013
• Słownik języka polskiego, pod red. Doroszewskiego W., Warszawa, Wyd. PAN, 1958–1969
• Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa, Wyd. PWN, 1972
• Wielki słownik języka polskiego, pod red. Żmigrodzkiego P., Kraków, Wyd. PAN, 2007
• Wierzbicka A., Język – umysł – kultura, Warszawa, Wyd. PWN, 1999
• Wierzbicka A., Metatekst w tekście, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, Wyd. PAN, 1971
• Wierzbicka A., Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, Warszawa, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, 2007
• Wiśniewska-Kin M., Chcieć, pragnąć, myśleć, wiedzieć. Rozumienie pojęć przez dzieci, Kraków, Wyd. Impuls, 2007

Identyfikatory

ISSN

2084-7734