Studia nad historią. Brechtowskie filmy Radu Judego

• Autorzy: Biliński Paweł

Warianty tytułu

EN

Studies on History: Radu Jude’s Brechtian Films

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł jest poświęcony twórczości Radu Judego – rumuńskiego reżysera, który po wyprodukowanym w 2015 r. Aferim! stale eksplorował tematykę historyczną. Autor przedstawia podstawowe koncepcje rozumienia filmu historycznego (odwołując się przy tym do ustaleń Williama Guynna czy Roberta Rosenstone’a) i szkicowo prezentuje estetyczno-narracyjne dominanty nowego kina rumuńskiego XXI w., by na tym tle odczytać dzieła Nie obchodzi mnie, czy przejdziemy do historii jako barbarzyńcy (Îmi este indiferent daca în istorie vom intra ca barbari, 2018) oraz Drukowanymi literami (Tipografic Majuscul, 2020) – dwa fabularne filmy Judego, w których reżyser, wyraźnie inspirując się teorią Bertolta Brechta, rozwija poetykę kina modernistycznego. Skupiając się na problematyce historycznej, którą analizuje za pomocą chwytów refleksywnych, Jude zdecydowanie zrywa z tematycznymi tendencjami kina Rumunii ostatnich kilkunastu lat.

EN

The article focuses on the work of the Romanian film director Radu Jude, who continued to examine historical topics after completing Aferim! in 2015. The author presents basic concepts of the historical film (with reference to William Guynn’s and Robert Rosenstone’s findings) and gives a brief overview of the dominant aesthetics and narratives of Romanian films produced in the 21st century. In this context, the author analyzes I Do Not Care If We Go Down in History as Barbarians (Îmi este indiferent daca în istorie vom intra ca barbari, 2018) and Uppercase Print (Tipografic Majuscul, 2020) – two feature films in which Jude refers to Bertolt Brecht’s theory and updates the poetics of modernist cinema. By focusing on historical issues, as analyzed with the use of reflexive modes of storytelling, Jude tries not to follow the thematic tendencies of recent Romanian cinema.

Słowa kluczowe

PL

Radu Jude; Rumunia; Bertolt Brecht; rekonstrukcja; efekt obcości; intertekstualność

EN

Radu Jude; Romania; Bertolt Brecht; reconstruction; distancing effect; intertextuality

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2021
• Numer: 115 Film formy, film treści
• Strony: 128-150

Twórcy

autor

Biliński Paweł

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Białous, M. (2017). Społeczna konstrukcja filmów historycznych. Pamięć zbiorowa i polityka pamięci w kinematografii polskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Boyce, L. (2018, 3 lipca) Karlovy Vary Q&A: Radu Jude on Exploring Romanian Anti-Semitism in New Film „Barbarians”. Screen Daily. https://www.screendaily.com/karlovy-vary-qanda-radu-jude-on-exploring-romanian-anti-semitism-in-new-film-barbarians-/5130557.article
• Brecht, B. (1975). Wartość mosiądzu (tłum. M. Kurecka). Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
• Brecht, B. (1979). Uwagi do opery „Rozkwit i upadek miasta Mahagonny” (tłum. E. Misiołek). W: B. Brecht, Dramaty. Tom 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Deletant, D. (2005). Rumunia. Zapomniany sojusznik Hitlera (tłum. M. Baranowski). Warszawa: Bellona SA.
• Dąbrowska, D. (2015). Trochę z Cervantesa, trochę z Czechowa (rozmowa z Radu Jude). Kino, (11), ss. 30-31.
• Duma, D. (2018). Self-reflexivity in New Romanian Cinema: A Method of Working. Close Up. Film and Media Studies, 2 (2), ss. 7-20.
• Durys, E. (2019). Film jako źródło wiedzy historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Nauki o Polityce.
• Emmerzael, H. (2020, kwiecień). Reaching Into History: Radu Jude on „Uppercase Print” and „The Exit of the Trains”. Senses of Cinema. https://www.sensesofcinema.com/2020/conversations-with-filmmakers-across-the-globe/radu-jude/
• Guynn, W. (2010). Przekształcanie historii w filmie (tłum. T. Rutkowska, K. Kosińska). Kwartalnik Filmowy, (69), ss. 5-30.
• Haratyk, P. (2011). Found footage: o niezwykłym uroku „obrazów z odzysku”. Ekrany, (3-4), ss. 73-77.
• Hołobut, A., Woźniak, M. (2017). Historia na ekranie. Gatunek filmowy a przekład audiowizualny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Koutsourakis, A. (2018). Rethinking Brechtian Film Theory and Cinema. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Kovács, A. B. (2007). Screening Modernism: European Art Cinema, 1950-1980. Chicago: The University of Chicago Press.
• Rosenstone, R. (2006). History on Film / Film on History. Harlow: Pearson Longman.
• Sorlin, P. (1980). Klio na ekranie albo historyk w mroku (tłum. J. Galewska). Film na Świecie, 4 (260), ss. 44-55.
• Stojanova, Ch. (2019). Authenticity in New Romanian Cinema: „Ethics and Aesthetics Are One”. W: Ch. Stojanova (red.), D. Duma (współprac.), The New Romanian Cinema (ss. 123-136). Edinburgh: University Press.
• Syska, R. (2015). (Re)konstruowanie pamięci o rewolucji w nowym kinie rumuńskim. Images, 17 (26), ss. 5-14.
• Zryd, M. (2003). Found Footage Film as Discursive Metahistory: Craig Baldwin’s „Tribulation 99”. The Moving Image, 3 (2), ss. 40.