Dowcip polisemiczny a kontekst

• Autorzy: Krasowska Anna

Warianty tytułu

EN

Wit based on polisemy and the context

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł poświęcony jest roli kontekstu w konstruowaniu dowcipu językowego opartego na wieloznaczności wyrazów. Na przykładzie tekstów Kabaretu Starszych Panów autorka wskazuje na fakt, że dowcip polisemiczny jest uwarunkowany przez kontekst, a rodzaj wykorzystanych determinatorów kontekstowych oraz ich układ mają bezpośredni wpływ na aktualizację poszczególnych znaczeń polisemu, a tym samym na powstawanie żartów językowych. W głównej części artykułu autorka odwołuje się zarówno do kontekstu wewnątrztekstowego (leksykalno-semantycznego, słowotwórczego, składniowego), jak i zewnątrztekstowego (intertekstualnego).

EN

The article discusses the role of context in formulating a pun based on word polysemousness. Using quotations from Kabaret Starszych Panów, the author points to the fact that a polysemous joke is dependent on its context and on the type of context determinants, whose order has an indirect impact on the actualization of individual meanings of the polyseme and, therefore, on the resulting puns. The author refers to both types of context: intratextual (lexical-semantic, morphological and syntactic) and extratextual (intertextual).

Słowa kluczowe

PL

Kabaret Starszych Panów; dowcip językowy; polisemia; kontekst

EN

Kabaret Starszych Panów; pun; polysemy; context

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Językoznawcze; UNIVERSITAS Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych; Wydawnictwo LEXIS
• Czasopismo: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
• Rocznik: 2016
• Tom: 72
• Strony: 249-259

Twórcy

autor

Krasowska Anna

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Bibliografia

• Radiowy Kabaret Starszych Panów (2011), [CD]. – Warszawa: Polskie Radio, vol. 1–4.
• BUTTLER Danuta (1968): Polski dowcip językowy. – Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• DOROSZEWSKIWitold, red. (1958–1969): Słownik języka polskiego, t. 1–11, Warszawa.
• DZIEWOŃSKI Roman (2002): Kabaretu Starszych Panów wespół w zespół. – Warszawa: Prószyński i S-ka.
• DZIEWOŃSKI Roman, WASOWSCY Monika i Grzegorz (2005): Ostatni naiwni. Leksykon Kabaretu Starszych Panów. – Warszawa: Świat Książki.
• HEINZ, Adam (1978): Dzieje językoznawstwa w zarysie. – Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• KRASOWSKA Anna (2013): Od Zielonego Balonika do Potem. Komizm słowny w kabarecie literackim. – Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
• PRZYBORA Jeremi (1994): Przymknięte oko opaczności. Memuarów część 1. – Warszawa: Wydawnictwo Tenten.
• PRZYBORA Jeremi (1998): Przymknięte oko opaczności. Memuarów część 2. – Warszawa: Wydawnictwo Tenten.
• PRZYBYSZEWSKI Sebastian (2009): Kontekst w badaniach nad językiem. – Media, Kultura, Komunikacja Społeczna. Zeszyty Naukowe Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UWM 5, 79–86.
• SZCZERBOWSKI Tadeusz (1994): O grach językowych w tekstach polskiego i rosyjskiego kabaretu lat osiemdziesiątych. – Kraków: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego.
• WRÓBLEWSKI Krzysztof (2003): Wieloznaczność jako źródło komizmu i dowcipu językowego w tekstach Jeremiego Przybory. – Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego XXIX, 59–72.