Twarze i "twarzowość"

• Autorzy: Paul Coates

Warianty tytułu

EN

Faces and "faciality"

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł jest rozdziałem z książki Paula Coatesa "Screening the Face" (2012). Zbliżenie ludzkiej twarzy jest wystarczająco ważne, by uznać je za punkt wyjścia czy wstępne założenie dekretujące dialektykę modernistycznej fragmentaryzacji ciała i nostalgii za aurą pełni. Zbliżenie może być najbardziej dialektycznym chwytem filmowym, odzwierciedlającym zawieszenie filmu między fabułą a dokumentem. Zajmuje bowiem miejsce jednocześnie „w obrębie” opowieści, jak i „poza” nią, będąc bliskim są siadem fotosu. Zbliżenia wysuwają na plan pierwszy aktorów, a ich oczywistej promocji może towarzyszyć wzmożona rola reżyserskiej podmiotowości lub kontroli. Odnosząc się do koncepcji teoretycznych Béli Balázsa, Gilles’a Deleuze’a, Emmanuela Levinasa, Rolanda Barthes’a i Siegfrieda Kracauera, a także analizując funkcję twarzy i „twarzowości” w "Dekalogu" Krzysztofa Kieślowskiego (twarz tajemniczego „młodego mężczyzny”) oraz "Męczeństwie Joanny d’Arc" Carla Theodora Dreyera, Coates usiłuje zidentyfikować specjalną rolę twarzy w tłumie (Kieślowski) i dokumentu twarzy (Dreyer). Autor podejmuje również kwestię dokumentu i funkcji twarzy `stanowiącej niejako gwarancję prawdy. Tekst zamykają odniesienia Coatesa do koncepcji Sørena Kierkegaarda oraz do jego kategorii ludzkiego usposobienia, tego, co etyczne.

EN

The article is a chapter from the book Screening the Face (2012) by Paul Coates. The close-up of a human face is sufficiently important to figure as possibly cinema’s starting point, or default position, enacting a dialectic of modernist bodily fragmentation and nostalgia for the aura of wholeness. The close-up may incarnate film’s uspension between fiction and document, as it is situated both „inside” and „outside” narrative, a near neighbour to the still. It may actors and actresses, but in the same time its privileged status may accompany an intensified directorial subjectivity or control. Referring to the theories of Béla Balázs, Gilles Deleuze, Emmanuel Levinas, Roland Barthes, Siegfried Kracauer, and also analyzing the function of face and faciality in two case studies:Kieślowski’s The Decalogue (the face of mysterious „young man”) and The Passion of Joan of Arc by Carl Theodor Dreyer, Coates tries to find a special role of this face in the crowd (Kieślowski) and a documentary of faces (Dreyer). He also elaborates on the subject of documentary and face’s function as apparent guarantor of truth. Coates closes his essay with reference to the concepts of Søren Kierkegaard and to his category of a special human disposition, the ethical.

Słowa kluczowe

EN

Face; Body; Close-up

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2013
• Numer: 83-84
• Strony: 6-35

Twórcy

autor

Paul Coates