Peiper w Bauhausie. Wokół dyskursu architektonicznego lat dwudziestych XX wieku i literatury nowoczesnej

• Autorzy: Swoboda Bartosz

Warianty tytułu

EN

Peiper in the Bauhaus. On Architectural Discourse of the 1920s and Modern Literature

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł dotyczy związków literatury nowoczesnej z dyskursem architektonicznym pierwszej dekady Dwudziestolecia międzywojennego. Źródłem rozważań jest opublikowany w czerwcu 1927 na łamach „Zwrotnicy” artykuł Tadeusza Peipera „W Bauhausie”. Stanowi on punkt wyjścia do przedstawienia założeń architektury funkcjonalistycznej oraz jej recepcji w warunkach II Rzeczpospolitej, z uwzględnieniem przede wszystkim prac Szymona Syrkusa, jednego z czołowych reprezentantów funkcjonalizmu w rodzimej architekturze. Bliskie Peiperowi awangardowa wola przekształcania rzeczywistości oraz przekonanie o konieczności świadomego współudziału artysty w budowaniu nowej rzeczywistości i kształtowaniu nowoczesnego życia sprzyjają nawiązaniu swoistego dialogu między tekstami programowymi i twórczością poetycką Peipera a dyskursem urbanistycznym oraz architektonicznym lat dwudziestych XX wieku, szczególnie założeniami estetycznymi funkcjonalizmu architektonicznego sformułowanymi przez Waltera Gropiusa. Autor proponuje wytyczyć obszar wspólnej refleksji badawczej pomiędzy architekturą modernistyczną a literaturą awangardową.

EN

The paper refers to relations that hold between modern literature and the architectural discourse of the first decade of the Inter-War Years. Tadeusz Peiper’s 1927 article “W Bauhausie” (“In the Bauhaus”) published in “Zwrotnica” (“The Switch”) is made subject of considerations. The piece forms a starting point for presenting the assumptions of functionalistic architecture and its reception in the Second Polish Republic, referring mainly to the works of Szymon Syrkus, one of the leading representatives of functionalism in the native architecture. The avant-garde’s will to transform reality and conviction about the artist’s deliberate need to take part in building new reality besides shaping modern life, both close to Peiper, are conductive in entering into a dialogue between the program texts and Peiper’s poetic creation on the one hand and the 1920s architectural and urbanistic discourse, especially with architectural functionalism assumptions formulated by Walter Gropius on the other hand. The author of the paper suggests developing a space for common research reflection between modernist architecture and avant-garde literature.

Słowa kluczowe

PL

Tadeusz Peiper; Szymon Syrkus; Walter Gropius; architektura modernistyczna; Bauhaus; poezja awangardowa

EN

Tadeusz Peiper; Szymon Syrkus; Walter Gropius; modernist architecture; Bauhaus; avant-garde poetry

• Wydawca: Instytut Badań Literackich PAN
• Czasopismo: Pamiętnik Literacki
• Rocznik: 2024
• Tom: 115
• Numer: 2
• Strony: 5-23

Daty

wydrukowano

2024-06-27

Twórcy

autor

Swoboda Bartosz

• Uniwersytet Opolski

Identyfikatory

ISSN

0031-0514

e-ISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2024.2.1