O zagrożeniu e-mancypacją człowieka w przestrzeni wirtualnej

• Autorzy: Sylwia Jaskuła

Warianty tytułu

EN

The Threat of Human E-Mancipatio in Virtual Space

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nowa przestrzeń obecności człowieka, łącząca elementy realności i wirtualności, stwarza przed ludźmi XXI wieku nowe możliwości, rodząc nowe pragnienia, a także nowe formy ryzyka. Jednym z obszarów zagrożeń w przestrzeni wirtualnej jest e-mancypacja człowieka, a więc pozbawienie go praw (mancypacja) w medialnym świecie społeczeństwa informacyjnego. Sytuacja ta rodzi pytanie o antropologię i humanistyczną kondycję działalności człowieka w przestrzeni wirtualnej. Nowe okoliczności cywilizacji sieci nie powinny ograniczać humanistyki jedynie do poszukiwania narzędzi badawczych możliwych do wykorzystania w przestrzeni wirtualnej, ale zmierzać do odnajdywania, w sensie często symbolicznym, możliwych przejawów obecności człowieka, wpływu technologii (zarówno pozytywnego, jak i negatywnego) na społeczeństwo i kulturę tak, aby użyteczność narzędzi cyfrowych nie oznaczała wyeliminowania czynnika ludzkiego. Zastąpienie humanistyki refleksją nad informacyjną technologią procesu poznawania jest metodyczną nieadekwatnością, która nie może wyeliminować pytania o pełnię człowieczeństwa także w przestrzeni wirtualnej.

EN

The new sphere of human presence combining the elements of reality and virtual reality poses new opportunities for people in the 21st century, generating new desires, and new forms of risk. One of the threat areas in the virtual space is human e-mancipatio, which is depriving him of his rights (mancipatio) in the media world of information society. This situation raises the question about anthropology and humanistic condition of human activity in the virtual space. New facts of network civilization should not limit the humanities only to seek research tools that can be used in virtual space, but should aim to find, often in a symbolic sense, possible signs of human presence, the technological impact (both positive and negative) on society and culture, so that the usefulness of digital tools would not mean the elimination of the human factor. Replacement of the humanities with the reflection on the information technology of the learning process is a methodical inadequacy, that cannot eliminate questions about the completeness of humanity also in the virtual space.

Słowa kluczowe

PL

e-mancypacja; humanistyka przestrzeni wirtualnej; podmiotowość; prawa kulturowe; przestrzeń wirtualna

EN

e-mancipatio; the humanities of the virtual space; subjectivity; cultural rights; the virtual space

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Roczniki Kulturoznawcze
• Rocznik: 2015
• Tom: 6
• Numer: 4
• Strony: 37-52

Twórcy

autor

Sylwia Jaskuła

• Instytut Społeczno-Humanistyczny Państwowej Wyższej Szkoły Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży,

Bibliografia

• Augé Marc: Non-Places. London: Verso 1995.
• Barney Darin David: Społeczeństwo sieci. Przeł. Marcin Fronia, Katarzyna Nadana. Warszawa: Wydawnictwo Sic! 2004.
• Beck Ulrich, Giddens Anthony, Lash Scott: Modernizacja refleksyjna. Przeł. Jacek Konieczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009
• Benkler Yochai: Bogactwo sieci. Jak produkcja społeczna zmienia rynki i wolność. Przeł. Rafał Próchniak. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne 2008.
• Bokszański Zbigniew: Indywidualizm a zmiana społeczna. Polacy wobec nowoczesności. Raport z badań. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007.
• Castells Manuel: Siła tożsamości. Przeł. Mirosława Marody, Sebastian Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009.
• Game Ann: Undoing the Social. Milton Keynes: Open University Press 1991.
• Giddens Anthony: Nowoczesność i tożsamość. Przeł. Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007.
• Hermans Hubert J.M., Kempen Henry J.G.: The Dialogical Self. Meaning as Movement. Boston, London: Academic Press 1993.
• Jaskuła Sylwia: New Forms of Mobility in the Word of Virtualization and Medialization of Cultures. W: Mobility of Cultures. Red. Leszek Korporowicz. „Politeja. The Journal of the Faculty of Political and International Studies of the Jagiellonian University” 20/1. Kraków: Księgarnia Akademicka Sp. z o. o 2012.
• Jaskuła Sylwia: Informacyjna przestrzeń tożsamości. W: Tożsamość i komunikacja. Red. Justyna Szulich-Kałuża, Leon Dyczewski, Robert Szwed, Lublin: Wydawnictwo KUL 2011.
• Kierkegaard Søren: Bojaźń i drżenie. Choroba na śmierć. Tłum. Jarosław Iwaszkiewicz. Kraków: Wydawnictwo Homini 2008.
• Korporowicz Leszek: Socjologia kulturowa. Kontynuacje i poszukiwania, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2011.
• Kozielecki Józef: O człowieku wielowymiarowym. Eseje psychologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1988.
• Laing Ronald David: Podzielone ja. Tłum. Maciej Karpiński. Poznań: Wydawnictwo Rebis 2004.
• Merleau-Ponty Maurice: Fenomenologia percepcji. Tłum. Małgorzata Kowalska, Jacek Migasiński. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia 2001.
• Ossowska Maria: Normy moralne: próba systematyzacji. Warszawa: PWN 1970.
• Paleczny Tadeusz: Socjologia tożsamości. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM 2008.
• Sztompka Paweł: Socjologia zmian społecznych. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Taylor Charles: Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej. Tłum. Marcin Gruszczyński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2001.
• Urry John: Socjologia mobilności. Tłum. Janusz Stawiński. Warszawa: PWN 2009.

Identyfikatory

DOI

10.18290/rkult.2015.6.4-3