Teleologia resocjalizacji: podstawy teoretyczno-prakseologiczne

• Autorzy: Sobczak Sławomir

Warianty tytułu

EN

The Teleological Resocialization: theoretical-praxeological basis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pedagogika resocjalizacyjna jest nauką teoretyczną i prakseologiczną. W takim razie teleologia resocjalizacji jako jej składowa powinna się odnosić zarówno do aspektów teoretycznych, jak i aplikacyjnych, czyli do celów i postulatów konstruowanych na bazie paradygmatów i diagnozy. W artykule wskazano na przyczyny formułowania teleologii resocjalizacji ze względu na fundament myślenia przedzałożeniowego, czyli podstawę monistyczną (idealizm, materializm) oraz pluralistyczną (realizm), a także przedstawiono skutki przyjmowanych założeń w aspektach procesu wyznaczania celowego działania. O ile współczesna prakseologia resocjalizacji wskazuje na formułowanie celów aplikacyjnych na poziomie ekwifinalności wynikającej z diagnozy jako informacji o systemie, o tyle aspekt teoretyczny teleologii resocjalizacyjnej jest ujmowany niezbyt precyzyjnie, czyli jednowymiarowo. W teorii teleologii resocjalizacji następuje zawężenie do rozumień idealistycznych lub materialistycznych, które za podstawę tworzenia celów uznają zgodnie ze swoim rozumowaniem aksjologię. Reprezentowanie określonego toru myślenia nie jest błędem. Natomiast błędem jest informowanie czytelnika w podręcznikach, że taki sposób myślenia jest jedynym choć niezbyt odpowiednim ujęciem, ale nie ma innego. W dostępnej literaturze przedmiotu jest formułowana nie tylko podstawa aksjologiczna teleologii, ale także antropologiczna. Zatem ani aksjologia, ani antropologia nie powinny występować jako równoważnik teleologii, lecz teleologia jako dziedzina wiedzy może bazować albo na podstawie aksjologicznej, albo na podstawie antropologicznej.

EN

Resocialization and Social Prevention is a theoretical and a praxeological subject, thus teleology of resocialization as its building block should relate both to its theoretical and practical aspects, i.e. to goals and postulates formed on the basis of paradigms and diagnosis. In the article are pointed out the reasons for forming teleology of resocialization due to the foundation of fundamental thinking, i.e. monistic basis (idealism, materialism) and pluralism (realism) and also the outcomes of making presumptions in aspects of the process of planning deliberate actions. On one hand the modern praxeology points to forming the goals of the treatment in the phase of equifinality on the basis of the diagnosis as an information on the system, on the other hand the theoretical aspect of resocialization teleology is described imprecisely, from only one angle. In resocialization teleology there is a narrowing to idealistic or material thinking, which considers axiology as the foundation of forming goals, according to their way of thinking. Having a particular way of thinking is not a mistake. It is, however, a mistake to inform the reader in books that this way of thinking is the only way, though not too suitable, but having no alternative. In the available literature on the subject both the axiological and anthropological bases of teleology are formed. Therefore, neither the axiology nor anthropology should be mentioned as an equivalent to teleology, instead the teleology as a knowledge can only be based on either the axiology or anthropology.

• Wydawca: Fundacja Pedagogium
• Czasopismo: Resocjalizacja Polska
• Rocznik: 2011
• Numer: 2/2011
• Strony: 11-24

Daty

wydano

2011-12-31

Twórcy

autor

Sobczak Sławomir

• Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie

Bibliografia

• Adamiec M. (1983). Działanie, wartość, sens – zarys systemu pojęć. W: Przegląd Psychologiczny, 1 (26).
• Ambrozik W. (2007). Czynniki społecznej readaptacji byłych przestępców. Proces readaptacji społecznej i jego istota. W: B. Urban, J.M. Stanik (red.). Resocjalizacja. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Andrzejuk A. (2006). Uczucia i sprawności. Warszawa: Wydawnictwo Navo.
• Arystoteles. (2000). Etyka Nikomachejska. Etyka Wielka. Etyka Eudemejska. O cnotach i wadach. W: Dzieła wszystkie. T. 5. Tłum. D. Gromska, L. Regner, W. Wróblewski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bałandynowicz A. (2006). Probacja. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa. Warszawa: Prawo i Praktyka Gospodarcza.
• Bocheński J.M. (1993). Współczesne metody myślenia. Poznań: Wydawnictwo W drodze.
• Chłopkiewicz M. (1980). Osobowość dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo WSiP.
• Czapów C. (1978). Wychowanie resocjalizujące. Elementy metodyki i diagnostyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Czapów C., Jedlewski S. (1971). Pedagogika resocjalizacyjna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Frączek A., Kofta M. (1976). Frustracja i stres psychologiczny. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gogacz M. (1996). Platonizm i arystotelizm (dwie drogi metafizyki). Warszawa: Wydawnictwo Navo.
• Kaczyńska W. (1992). Przedzałożeniowość myślenia i postępowania pedagogicznego. Warszawa: Wydawnictwo IPSiR UW.
• Kemeny J.G. (1967). Nauka w oczach filozofa. Tłum. S. Amsterdamski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Konarzewski K. (1988). Pedagogika celów, czy pedagogika wartości? Kwartalnik Pedagogiczny, 2.
• Konopczyński M. (2006). Metody twórcze resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo PWN, Pedagogium.
• Machel H. (2003). Więzienie jako instytucja karania i resocjalizacji. Gdańsk: Wydawnictwo Arche.
• Maslow A.H. (1990). Motywacja i osobowość. Tłum. P. Sawicka. Warszawa: Wydawnictwo PAX.
• Muszyński H. (1974). Ideał i cele wychowania. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Nowak S. (1970). Metodologia badań socjologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Nuttin J. (1968). Struktura osobowości. Tłum. T. Kołakowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Oleś P. (1989). Wartościowanie a osobowość. Psychologiczne studia empiryczne. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Ostrowska K. (2008). Psychologia resocjalizacyjna. W kierunku nowej specjalności psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna.
• Pawełczyńska A. (1992). Relatywizm moralny i wartości bezwzględne. W: A. Pawełczyńska. (red.), Wartości i ich przemiany. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
• Pospiszyl K. (1998). Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływania. Warszawa: Wydawnictwo Żak.
• Pytka L. (1993). Aksjologiczna podstawa resocjalizacji. W: Polska myśl resocjalizacyjna. Wybór tekstów. Opracowanie K. Sawicka. Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Pytka L. (2003). Aksjologia pedagogiczna. W: T. Pilch (red.). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Żak.
• Pytka L. (2003b). Diagnostyka i hermeneutyka pedagogiczna. W: Opieka – Wychowanie – Terapia, 1 (53).
• Pytka L. (2005). Pedagogika resocjalizacyjna. Warszawa: Wydawnictwo APS.
• Scheler M. (1994). O rehabilitacji cnoty. Tłum. R. Ingarden. Znak, 46 (8).
• Sobczak S. (2000). Celowość wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Navo.
• Sobczak S. (2005). Antropologiczne podstawy teleologii profilaktyki. W: L. Pytka, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Skala nieprzystosowania społecznego uczniów na Mazowszu. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium.
• Sobczak S. (2006). Przedzałożeniowość myślenia pedagogicznego. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. IV. Warszawa: Wydawnictwo Żak.
• Sobczak S. (2008). Aporie i język współczesnej resocjalizacji. W: T. Zacharuk (red.), Język współczesnej pedagogiki. T. I. Siedlce: Wydawnictwo Akademia Podlaska.
• Sobczak S. (2009). Aksjologia i teleologia pedagogiki resocjalizacyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium.
• Sośnicki K. (1964). Istota i cele wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Nasza Księgarnia.
• Szałański J. (1993). Przeobrażenia w spostrzeganiu ludzi u wychowanków zakładów poprawczych i wychowawczych. Warszawa: Wydawnictwo WSPS.
• Szczęsny W. W. (2001). Edukacja moralna. Logos. Antropos. Praksis. Etos. Warszawa: Wydawnictwo Żak.
• Sztompka P. (1971). Logika analizy funkcjonalnej w socjologii i antropologii społecznej. W: S. Nowak (red.), Metodologiczne problemy teorii socjologicznych. Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Świda H. (1970). Osobowość jako problem pedagogiki. Wrocław–Warszawa–Kraków: Wyd. PAN.
• Terruwe A.A., Baars C.W. (1987). Integracja psychiczna. Tłum. W. Unolt. Poznań: Wydawnictwo W drodze.
• Urban B. (2008). Kognitywno-interakcyjne podstawy współczesnej resocjalizacji. W: M. Konopczyński, B.M. Nowak (red.), Resocjalizacja ciągłość i zmiana. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium.
• Wojcieszek K.A. (2005). Na początku była rozpacz… Antropologiczne podstawy profilaktyki. Kraków: Wydawnictwo Rubikon.
• Woroniecki J. (2000). Katolicka etyka wychowawcza. T. I, II, III. Lublin: Wyd. KUL.
• Zacharuk T. (2008). Wprowadzenie do edukacji inkluzyjnej. Siedlce: Wydawnictwo Akademia Podlaska.

Identyfikatory

ISSN

2081-3767