Czy wiedza leczy demokrację?

• Autorzy: Kaczmarczyk Michał
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł dotyczy przemian statusu i funkcji wiedzy w nowoczesnym, zróżnicowanym funkcjonalnie społeczeństwie. W szczególności przedmiotem rozważań autora jest relacja między przemianami wiedzy – jej funkcji i charakteru – oraz tendencjami populistycznymi w polityce ostatnich lat. Autor formułuje trzy hipotezy dotyczące możliwego związku między wiedzą a wzrostem populizmu. Ich podstawą jest bardziej ogólna diagnoza współczesności zaczerpnięta z prac Niklasa Luhmanna i interpretacja pochodzącej od niego koncepcji inkluzji społecznej. Jak wnioskuje autor artykułu, era nowożytna jest areną inkluzji o bezprecedensowej skali, a proces ten zmienia formy dystrybucji wiedzy oraz jej charakter. Wedle jednej z zaprezentowanych hipotez przemiany te wpływać mogą na samorozumienie obywateli i komunikację polityczną.

Słowa kluczowe

nauka; socjologia wiedzy; inkluzja; zróżnicowanie funkcjonalne; Niklas Luhmann

• Wydawca: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Studia Socjologiczne
• Rocznik: 2024
• Numer: 2
• Strony: 37-61

Twórcy

autor

Kaczmarczyk Michał

• Uniwersytet Gdański,

Bibliografia

• Arystoteles. 2003. Polityka. Przekład Ludwik Piotrowicz. W: Tegoż, Dzieła wszystkie, t. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bartels, Larry M. 1996. Uninformed Votes: Information Effects in Presidential Elections. American Journal of Political Science, 1, 40: 194–230.
• Boudon, Raymond. 2001. The Origin of Values. Sociology and Philosophy of Beliefs. New Brunswick: Transactions.
• Castells, Manuel. 2013. Władza komunikacji. Przekład Jakub Jedliński, Paweł Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Castells, Manuel, Pekka Himanen. 2009. Społeczeństwo informacyjne i państwo dobrobytu. Model fiński. Przekład Michał Penkala, Michał Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Collins, Harry, Robert Evans. 2007. Rethinking Expertise. Chicago: University of Chicago Press.
• Condorcet, Nicolas Marquis de. 1785. Essai sur l’application de l’analyse à la probabilité des décisions rendues à la probabilité des voix. Paris: De l’imprimerie royale.
• Csikszentmihalyi, Mihaly. 1993. The Evolving Self. The Psychology for the Third Millenium. New York: Harper Collins.
• Dennett, Daniel. 2021. Natura umysłów. Jak zrozumieć świadomość. Przekład Witold Turopolski. Warszawa: Copernicus Center.
• Dewey, John. 1958. Experience and Nature. New York: Macmillan.
• Durant, Darrin. 2011. Models of democracy in social studies of science. Social Studies of Science, 41, 5: 691–714.
• Durkheim, Emile. 2013. The Rules of Sociological Method. Trans. W. D. Halls. London: Palgrave Macmillan.
• Easterly, William. 2015. The Tyranny of Experts: Economists, Dictators, and the Forgotten Rights of the Poor. New York: Basic Books.
• Elias, Norbert. 2000. The Civilizing Process: Sociogenetic and Psychogenetic Investigations. Trans. E. Jephcott. Oxford: Blackwell.
• Elias, Norbert. 2010. Czym jest socjologia? Przekład Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Euchner, Charles. 1996. Extraordinary Politics. How protest and Dissent are Changing American Democracy. Boulder: Westview Press.
• Frankenberg, Günter. 2020. Autoritarismus. Verfassungstheoretische Perspektiven. Berlin: Suhrkamp.
• Habermas, Jürgen. 1992. Faktizität und Geltung. Beiträge zur Diskurstheorie des Rechts und des demokratischen Rechtsstaats. Frankfurt a. M.: Suhrkamp.
• Haddock, Adrian, Fiona Macpherson. 2011. Disjunctivism: Perception, Action, Knowledge. Oxford: Oxford University Press.
• Hadiz, Vedi R., Angelos Chryssogelos. 2017. Populism in world-politics: A comparative cross-regional perspective. International Political Science Review, 38, 4: 399–411.
• Hunter, David. 2022. On Believing: Being Right and Wrong in a World of Possibilities. Oxford: Oxford University Press.
• Jasanoff, Sheila. 2003. (No) accounting for expertise. Science and Public Policy, 30, 3: 157–162.
• Joas, Hans. 2017. Die Macht des Heiligen. Eine Alternative zur Geschichte von der Entzauberung. Berlin: Suhrkamp.
• Kaczmarczyk, Michał. 2010. Nieposłuszeństwo obywatelskie a pojęcie prawa. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Kaczmarczyk, Michał. 2013. Nieposłuszeństwo obywatelskie a demokracja. Studia Socjologiczne, 1, 208: 21–40.
• Kaczmarczyk, Michał. 2020. Legitymizacja roli sędziowskiej. Studia Socjologiczne, 4: 5–35. DOI: 10.24425/sts.2020.132478.
• Kaczmarczyk, Stanisław, Ryszard Pałgan. 2005. Marketing w przedsiębiorstwie. Ujęcie zarządcze i systemowe z przykładami. Gdańsk: Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr.
• Kurtz, Thomas. 2011. Der Professionsansatz von Niklas Luhmann. Soziale Systeme, 1, 17: 31–52.
• Lerner, Daniel. 1958. The Passing of Traditional Societies: Modernizing the Middle East. New York: Free Press.
• Lipset, Seymour Martin. 1995. Homo politicus. Społeczne podstawy polityki. Przekład Grażyna Dziurdzik-Kraśniewska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Luhmann, Niklas. 1986. Ökologische Kommunikation. Kann die moderne Gesellschaft sich auf ökologische Gefährdungen einstellen? Opladen: Westdeutscher Verlag.
• Luhmann, Niklas. 2012. Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii. Przekład Michał Kaczmarczyk. Kraków: Nomos.
• Luhmann, Niklas. 1998. Die Gesellschaft der Gesellschaft. Frankfurt a. M.: Suhrkamp.
• Luhmann, Niklas. 1999. Die Ausdifferenzierung des Rechts. Frankfurt a. M.: Suhrkamp.
• Lusardi, Annamaria. 2019. Financial literacy and the need for financial education: evidence and implications. Swiss Journal of Economics and Statistics, 1, 155: 1–8.
• Mannheim, Karl. 2015. Ideologie und Utopie. Frankfurt am Main: Klostermann.
• Mau, Steffen. 2017. Das metrische Wir. Über die Quantifizierung des Sozialen. Berlin: Suhrkamp.
• Merton, Robert K. 2002. Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Przekład Ewa Morawska, Jerzy Wertenstein-Żuławski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Nassehi, Armin. 2019. Muster: Theorie der digitalen Gesellschaft. Berlin: C. H. Beck.
• Pollack, Detlef, Gert Pickel. 2007. Religious individualization or secularization? Testing hypotheses of religious change – the case of Eastern and Western Germany. British Journal of Sociology, 58, 4: 603–632.
• Preuss, Ulrich K. 1984. Politische Verantwortung und Bürgerloyalität. Von den Grenzen der Verfassung und des Gehorsams in der Demokratie. Frankfurt am Main: Fischer.
• Reckwitz, Andreas. 2021. The End of Illusions: Politics, Economy, and Culture in Late Modernity. London: Polity.
• Revelli, Marco. 2017. The New Populism: Democracy Stares into the Abyss. London: Verso.
• Roth, Benita. 2017. The Life and Death of ACT UP/LA. Cambridge: Cambridge University Press.
• Ruth-Lovell, Saskia Pauline, Sandra Grahn. 2023. Threat or corrective to democracy? The relationship between populism and different models of democracy. European Journal of Political Research, 62, 3: 677–698.
• Signorile, Michelangelo. 1993. Queer in America: Sex, the Media, and the Closets of Power. New York: Random House.
• Stephens-Davidowitz, Seth. 2023. Don’t Trust Your Gut: Using Data to Get What You Really Want in Life. New York: Day Street Books.
• Stichweh, Rudolf. 2016. Inklusion und Exklusion. Studien zur Gesellschafttheorie. Bielefeld: Transcript Verlag.
• Taubenschlag, Rafał. 1955. Rzymskie prawo prywatne. Warszawa: PWN.
• Touraine, Alain. 2000. Can We Live Together? Equality and Difference. Stanford: Stanford University Press.
• Unger, Roberto Mangabeira. 2019. The Knowledge Economy. London: Verso.
• Waldron, Jeremy. 1999. Law and Disagreement. New York: Oxford University Press.
• Winczorek, Jan, Muszyński Karol. 2023. Small and Medium Enterprises, Law and Business, Uncertainty and Justice. Przekład Anna Konieczna-Purchała. London: Routledge.
• Wynne, Brian. 2003. Public participation in science and technology: Performing and obscuring a political-conceptual category mistake. East Asian Science, Technology and Society, 1, 1: 99–110.
• Ziman, John. 2000. Real Science: What It Is and What It Means. Cambridge: Cambridge University Press.

Identyfikatory

DOI

DOI: 10.24425/sts.2024.151010