Opowieści smartfonowe: strategie autorskie w filmach Rubena Östlunda

• Autorzy: Konefał Sebastian Jakub

Warianty tytułu

EN

Smartphone Stories: Author’s Strategies In the Films of Ruben Östlund

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Twórczość filmowa Rubena Östlunda wydaje się jedną z najciekawszych egzemplifikacji zmian systemowych, tematycznych oraz formalnych, jakie zaszły w kinie szwedzkim w XXI w. Obrazy reżysera „Turysty” i „The Square” zaburzają percepcyjne przyzwyczajenia widzów, wymykając się łatwym klasyfikacjom filmoznawczym i celnie komentując wiele z aktualnych problemów. Swoją liminalną formą nie tylko odsłaniają niewystarczalność myślenia o współczesnym świecie i twórczości filmowej w binarnych kategoriach, lecz również skłaniają do uznania relatywności popularnych sądów, przekonań i metodologii. Co więcej, dzięki płynności formy i wieloznacznej tematyce interpretacje twórczości Östlunda nie ograniczają się jedynie do voyeurystycznych prób przyglądania się banalności i nieszczerości ludzkich zachowań oraz krytyki szwedzkiego systemu państwa opiekuńczego i neoliberalnej polityki Unii Europejskiej. Przy dokładniejszej analizie mogą bowiem również podążać w kierunku bardziej intymnych form filozoficznego namysłu nad duchową i intelektualną kondycją współczesnego człowieka.

EN

The film work of Ruben Östlund seems to be one of the most interesting exemplifications of systemic, thematic and formal changes that took place in the Swedish cinema in the 21st century. The images of the director of “The Tourist” and “The Square” disturb the perceptive habits of viewers, escape easy film classifications and accurately comment on many of the current problems. With their liminal form, they not only reveal the insufficiency of thinking about the contemporary world and filmmaking in terms of binary categories, but also tend to recognize the relativity of popular judgements, beliefs and methodologies. What is more, thanks to the fluidity of the form and the ambiguous subject, the interpretations of Östlund’s creativity are not limited only to voyeuristic attempts to look at the banality and insincerity of human behaviour and criticism of the Swedish welfare system and the neo-liberal policy of the European Union. On closer examination they may in fact also be taken for a more intimate form of philosophical reflection on the spiritual and intellectual condition of modern man.

Słowa kluczowe

PL

Ruben Östlund;; kino szwedzkie w XXI w.;; „Turysta”;; „The Square”;; zaburzanie percepcyjne przyzwyczajenia widzów; relatywność popularnych sądów, przekonań i metodologii;; duchowa i intelektualna kondycja współczesnego człowieka;; krytyka szwedzkiego systemu państwa opiekuńczego i neoliberalnej polityki Unii Europejskiej.

EN

Ruben Östlund;; Swedish cinema in the 21st century;; “The Tourist”;; “The Square”; the relativity of popular judgements, beliefs and methodologies;; criticism of the Swedish welfare system and the neo-liberal policy of the European Union;; philosophical reflection on the spiritual and intellectual condition of modern man.

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2018
• Numer: 101-102 Kino europejskie XXI wieku
• Strony: 144-164

Twórcy

autor

Konefał Sebastian Jakub

• Katedra Kulturoznawstwa, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Agamben, Giorgio. Homo Sacer. Suwerenna władza i nagie życie. Warszawa: Prószyński i S-ka 2008.
• Agamben, Giorgio. Nagość. Warszawa: Wydawnictwo WAB, 2009.
• Bly, Robert. Żelazny Jan. Rzecz o mężczyznach. Poznań: Zysk i S-ka, 2004.
• Gustafsson, Fredrik. The Man from the Third Row: Hasse Ekman, Swedish Cinema and the Long Shadow of Ingmar Bergman. New York: Berghahn Books, 2017.
• Gustafsson, Tommy. Masculinity in the Golden Age of Swedish Cinema: A Cultural Analysis of 1920s Films. Jefferson: MacFarland & Company, 2014.
• Keen, Sam. Ogień w brzuchu. Być mężczyzną. Warszawa: Jacek Santorski & Co, 2008.
• Lüebecker, Nikolaj. Feel-Bad Film. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2015
• MacCannell, Dean. Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej. Warszawa: Muza, 2002.
• Pallas, Hynek. Nowe Kino Szwedzkie. Kraków: Korporacja Ha!Art, 2009.
• Szczepański. Tadeusz, Zwierciadło Bergmana. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, 2007.
• Urry, John. Spojrzenie turysty. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
• Doxtater, Amanda. “From Diversity to Precarity: Reading Childhood in Ruben Östlund’s Film Play (2011).” In New Dimensions of Diversity in Nordic Culture and Society, edited by Jenny Björklund and Ursula Lindqvist, 192-210. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2016.
• Gustafsson, Tommy. “Slasher in the Snow: The Rise of the Low-Budget Nordic Horror.” In Nordic Genre Film: Small Nation Film Cultures in the Global Marketplace, edited by Tommy Gustafsson,
• Pietari Kääpä, 189-202. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2015.
• Hjort, Mette, Lindqvist, Ursula. “Inroduction: Nordic Cinema: Breaking New Waves since the Dawn of Film.” In A Companion to Nordic Cinema, edited by Mette Hjort, Ursula Lindqvist, 1-12. Chichester: John Wiley & Sons, Inc., 2016.
• Lindqvist, Ursula. “The Art of Not Telling Stories in Nordic Fiction Films.” In A Companion to Nordic Cinema, edited by Mette Hjort, Ursula Lindqvist, 547-564. Chichester: John Wiley & Sons, Inc., 2016.
• Marklund, Anders. “Introduction.” In Swedish Film. An Introduction and a Reader, edited by Mariah Larsson, Anders Marklund, 321-324. Lund: Nordic Academic Press, 2010.
• Novrup Redvall, Eva. “Encouraging Artistic Risk-taking Through Film Policy: The Case of New Danish Screen.” In Film and Risk, edited by Mette Hjort, 209-226. Detroit: Wayne State University Press, 2012.
• Billington, Alex. “On Ski Movies with 'Force Majeure' director Ruben Östlund.” Firstshowing. October 28, 2014. http://www.firstshowing.net/2014/interview-on-ski-movies-with-force-majeure-director-ruben-Östlund/.
• Felis, Paweł. “Ruben Östlund, reżyser filmu ‘Turysta’ początkowo chciał być narciarzem”. Gazeta Wyborcza. February 06, 2015. http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,34861,17363746,Ruben_Östlund__rezyser_filmu__Turysta__poczatkowo.html.
• Tsappos, Theo. “Żubroffka: A Swedish Life.”, Zubroffka, November 29, 2017. http://www.zubroffka.pl/en/news/zubroffka-a-swedish-life/.
• Walkiewicz, Michał. “Gorzkie gody.” Filmweb. July 27, 2014. http://www.filmweb.pl/review/Gorzkie+gody-16093.