Oboczność -a/-u w D.lp. a dwurodzajowość m2/m3 w świetle badań korpusowych sterowanych słownikami

• Autorzy: Wojdak Piotr

Warianty tytułu

EN

The -a/-u variance in gen sing. and the m2/m3 double gender in the light of dictionary-driven corpus studies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań korpusowych (na podstawie wyszukiwarki PELCRA NKJP) dotyczących frekwencji form D. i B. lp. jednostek rzeczownikowych, które w świetle niektórych przynajmniej współczesnych słowników języka polskiego odznaczają się dwurodzajowością M2/M3, a zarazem obocznością ‑a/-u w D.lp. Na 62 przebadane jednostki – ujmowane z dopuszczeniem wariantywności formalnej oraz polisemii (nienaruszającej jednak ich spójności gramatycznej) – 43 przeszły pozytywnie weryfikację zarówno pod kątem dwurodzajowości, jak i oboczności -a/-u, z tego: 26 – już w podkorpusie zrównoważonym, 17 – dopiero w korpusie pełnym. Prezentację wyników poprzedzono omówieniem „genezy” wstępnej listy jednostek dwurodzajowych z obocznością -a/-u oraz zasad zliczania ich frekwencji w NKJP. Artykuł skłania do dalszych refleksji i dyskusji nad zagadnieniami z szerokiego zakresu metodologii badań korpusowych, zwłaszcza na styku gramatyki i leksykologii oraz ze szczególnym uwzględnieniem ich powiązań ze źródłami (ale i zamierzeniami) leksykograficznymi. Autor ma świadomość, że niektóre z przyjętych w artykule założeń czy rozwiązań (rozdwojenie korpusowego źródła danych, niejednolite podejście do wieloznaczności) mogą być przedmiotem kontrowersji, a problematyka semantyczna dotycząca badanych jednostek nie mogła zostać wyczerpana.

EN

The article presents the results of corpus research (based on the PELCRA NKJP search engine) regarding the frequency of gen. and acc. sing. forms of noun units, which, in the light of at least some contemporary Polish dictionaries, are characterized by the M2/M3 double gender, as well as the -a/-u variance in gen sing. Out of the investigated 62 units – considered with admission of formal variance and polysemy (which, however, do not affect their grammatical coherence) – 43 were positively verified both in terms of the M2/M3 double gender and the -a/-u variance in gen sing., of which: 26 – already in the balanced sub-corpus, 17 – only in the full corpus. The presentation of the results was preceded by a discussion of the ‘origin’ of the initial list of the double gender units with -a/-u variance and the rules for counting their frequency in NKJP. The article encourages further reflection and discussion of the issues within the wide range of corpus research methodologies, especially at the intersection of grammar and lexicology, and with particular emphasis on their connections with lexicographic sources (but also intentions). The author is aware that some of the assumptions or solutions adopted in the article (split of the corpus data source, a heterogeneous approach to polysemy) may be subject to controversy, and the semantic issues related to the examined units could not be exhausted.

Słowa kluczowe

PL

rzeczownik; rodzaj męski; dwurodzajowość; końcówka fleksyjna; dopełniacz liczby pojedynczej; wariantywność; korpus

EN

noun; masculine gender; double gender; inflectional ending; singular genitive; variance; corpus

• Wydawca: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Czasopismo: Język Polski
• Rocznik: 2020
• Tom: 100
• Numer: 2
• Strony: 33-48

Daty

wydano

2020

Twórcy

autor

Wojdak Piotr

• Uniwersytet Szczeciński,