Wertykalność biblioteki – od sacrum i strażnicy do ikony marketingu (esej filozoficzny)

• Autorzy: Tomasz Kruszewski

Warianty tytułu

EN

Verticality of libraries – from sacrum and watchtower to marketing icon (a philosophical essay)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Thesis/Objective – The article is intended to present selected transformations in the symbolism of libraries, visible both in their organization and embodiment, i.e. the architecture. One of the indicators connoting new symbolic content different from the traditional one are vertical constructions of library buildings. Research methods – Both formulas shared one feature: towers were isolated from the local community and accessed only by the chosen ones. Results and conclusions – Contemporary implementations and projects use different symbolism of verticality. Libraries lose their aura of transcendence, mysticism and glue binding together the world of matter and spirit exemplified by towers for ages. Nowadays towers are a crowded part of the social space (the center of civilization and culture) and their archetypicality is meant to lure and beckon the library users. This way the symbol is exchanged and becomes more material, available for adjustment to the current needs. The human need for the status remains satisfied but the temple is replaced with a product.

EN

Teza/cel artykułu – Celem artykułu jest ukazanie wybranych przemian, jakie zachodzą w symbolice bibliotek. Są one dostrzegalne zarówno w organizacji instytucji, jak również w jej materialnej obudowie – formie architektonicznej. Jednym ze wskaźników konotujących nowe, odmienne od tradycyjnych symboliczne treści, są konstrukcje wertykalne bibliotek. Metody badań – Obie formuły posiadały cechę wspólną: wieże były wyizolowane z lokalnego środowiska społecznego, dostępne zaledwie dla wybranych. Wyniki i wnioski – We współczesnych realizacjach i projektach wykorzystuje się inną symbolikę wertykalności. Biblioteka traci aurę transcendencji, tajemniczości i spoiwa dwóch światów: materii i ducha, czego wieża bywała atrybutem przez wieki. Obecnie wieża to zazwyczaj ludna część przestrzeni społecznej (centrum cywilizacyjne, kulturowe), a jej archetypiczność ma być magnesem wabiącym klientów do biblioteki. W ten sposób następuje wymiana symbolu. Staje się on namacalny, „swój”, można go zagospodarować wedle potrzeb chwili. Nadal jednak realizuje ludzką potrzebę prestiżu, tyle że świątynię zastąpił produkt.

Słowa kluczowe

PL

Architektura bibliotek; Symbolika przestrzeni; Psychologia miejsca

EN

Library architecture; Symbolism of space; Psychology of place

• Wydawca: Polish Librarians Association, Warsaw, http://www.sbp.pl/en
• Czasopismo: Przegląd Biblioteczny
• Rocznik: 2016
• Tom: 84
• Numer: 1
• Strony: 46-64

Twórcy

autor

Tomasz Kruszewski

• Institute of Information and Book Studies. Nicolaus Copernicus University, Torun School of Banking,

Bibliografia

• Dezeen (2012). Book Mountain by MVRDV. Dezeen – Architecture and Design Magazine [online], [dostęp: 21.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.dezeen.com/2009/05/29/book-mountain-by-mvrdv/>.
• Dulau, Robert [et al], ed. (2012). Torres y rascacielos: de Babel a Dubái. Barcelona: Obra Social «la Caixa».
• Eliade, Mircea (2009). Traktat o historii religii. Warszawa: Aletheia.
• Ghirardo, Diane (1999). Architektura po modernizmie. Toruń: VIA.
• ICT (2007). Fisk University Cravath Hall [online]. I. C. Thomasson Associates [dostęp: 03.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.icthomasson.com/cms/Fisk+University+Cravath+Hall/390.html>.
• Ingels, Bjarke (2009). Scala – the city house. W: Library space: inspiration for buildings and design. Ed. H. Niegaard, J. Lauridsen, K. Schulz, Copenhagen.
• Jacko, Jan F. (2005). Struktura symboli wertykalnych a ich rola w komunikacji międzykulturowej i w zarządzaniu. W: Religion in the time of changes. Red. E. Klima. Łódź: University of Lodz, s. 177-194.
• Jencks, Charles A. (1987). Architektura postmodernistyczna. Warszawa: Arkady.
• JMA (2012). Jeremie Malan Architects and Interiors – view our portfolio of projects [online]. Jeremie Malan Architects [dostęp: 03.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.malanarchitects.co.za/projects.asp>.
• Jodidio, Philip (2002). Architecture now! Köln: Taschen.
• Kalitko, Krzysztof (2005). Architektura między materialnością i wirtualnością. Poznań: Wydaw. Naukowe UAM.
• Kopaliński, Władysław (1990). Słownik symboli. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Kruszewski, Tomasz (2009). Adaptacja bibliotek w budynkach sakralnych – wybrane kwestie. "Bibliotekarz", nr 4, s. 4-8.
• Kruszewski, Tomasz (2012). Przestrzenie biblioteki. O symbolicznej, fizycznej i społecznej obecności instytucji. Toruń: Wydaw. Nauk. UMK.
• Minujin, Marta (2010) Tower of Babel made of books in all languages [online]. Marta Minujin – Official WebSite [dostęp: 03.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.marta-minujin.com/exhibitions19.html>.
• MVRDV (2014). Brabant Library [online]. MVRDV [dostęp: 03.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.mvrdv.nl/#/projects/155brabantlibrary2>.
• Niezabitowski, Andrzej (1981). Architektura a symbolika archetypów kulturowych. W: Modelowe formy zagospodarowania przestrzennego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. T. 2. [Red. A. Niezabitowski]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Predock, Antoine (2014). Las Vegas Central Library & Children’s Museum [online]. Antoine Predock Architect Projects [dostęp: 03.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.predock.com/LasVegasLibrary/LasVegas.html>.
• Preziosi, Donald (1979). The semiotics of the built environment: an introduction to architectonic analysis. Bloomington: Indiana University Press.
• Rabiej, Jan (1996). Wymiar znaczeniowy form wertykalnych. "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Architektura", z. 30, s.155-180.
• Roth, Manuela (2011). Masterpieces: library architecture + design. [Salenstein]: Braun.
• Scala, Tower (2014). The Scala X-ing Tower Proposal in Axel Torv Square, Copenhagen. Design Build Network [online], [dostęp: 3.08.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.designbuild-network.com/projects/scala-tower>.
• Stróżewski, Władysław (2002), Wokół piękna: szkice z estetyki. Kraków: Universitas.
• Tuan, Yi-Fu (1987). Przestrzeń i miejsce. Warszawa: PIW.
• Warmiński, Andrzej (1999). Filozoficzno-symboliczna wieża architektury. W: Przestrzeń, filozofia i architektura: osiem rozmów o poznawaniu, produkowaniu i konsumowaniu przestrzeni. Red. E. Rewers, Poznań: Wydaw. Fundacji Humaniora.
• Wilson, Colin St John (1998), The design and construction of the British Library, London: The British Library.
• Winskowski, Piotr (2000). Modernizm przebudowany: inspiracje techniką w architekturze u progu XXI wieku. Kraków: Universitas.