Beliefs in Manifestations of the Supernatural as an Element of Contemporary Religiosity

• Autorzy: Anna M. Królikowska

Warianty tytułu

PL

Wiara w nadprzyrodzone interwencje jako element współczesnej religijności

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article aims to show the belief in manifestation of the supernatural, i.e. miracles, visions, prophecies, and Satan’s activity as a compound of the quite influential current in contemporary religiosity in Poland, also in the institutional dimension. These phenomenon oblige us to revise the earlier opinion which linked the “miracular susceptibility” merely with the folk religiosity. In studying these phenomena a character of an approach adopted by a researcher is particularly important. The approaches which suspend judgement and hold back from immediate reduction, allow to understand the entirety of the intrinsic meanings, experiences and narratives concerning the phenomena being discussed, as well as indicate their external references. In the article, phenomenology is being identified as the theoretical and methodological orientation that can carry out these tasks.

PL

Artykuł ma na celu ukazanie wiary w przejawy nadprzyrodzoności, tj. cuda, wizje, przepowiednie czy działania Szatana jako składowych nurtu stosunkowo wyraźnie zaznaczającego się we współczesnej religijności w Polsce, także w wymiarze instytucjonalnym. Występowanie tego zjawiska każe zrewidować wcześniejsze wiązanie „wrażliwości mirakularnej” jedynie z religijnością ludową. W badaniu zjawisk o tym charakterze szczególnie ważny jest rodzaj podejścia przyjęty przez badacza. Podejścia zawieszające osąd i powstrzymujące się od natychmiastowej redukcji pozwalają zrozumieć całość wewnętrznych znaczeń, doświadczeń i narracji odnoszących się do omawianych zjawisk oraz wskazać ich zewnętrzne odniesienia. W artykule jako orientację teoretyczno--metodologiczną, która może wywiązać się z tego zadania, wskazuje się fenomenologię.

Słowa kluczowe

PL

religijność; wiara w przejawy nadprzyrodzoności; cuda; wizje mistyczne; Szatan; podejście fenomenologiczne

EN

religiosity; belief in manifestation of the supernatural; miracles; mystical visions; Satan; phenomenological approach

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Opuscula Sociologica
• Rocznik: 2016
• Numer: 4(18)
• Strony: 45-61

Twórcy

autor

Anna M. Królikowska

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Bellah, R. (1973). Emile Durkheim on Morality and Society. Selected Writings. Chicago–London: University of Chicago Press.
• Berger, P.L. (1967). The Sacred Canopy: Elements of a Sociological Theory of Religion. New York: Doubleday.
• Berger, P.L. (1979). The Heretical Imperative: Contemporary Possibilities of Religious Affirmation. Norwell, MA: Anchor Press.
• Berger, P.L., Berger, B., Kellner, H. (1973). The Homeless Mind: Modernization and Consciousness. New York: Random House.
• Berger, P.L., Luckmann, T. (1963). Sociology of Religion and Sociology of Knowledge. Sociology and Social Research, 47, 417–427.
• Berger, P.L., Luckmann, T. (1966). The Social Construction of Reality. A Treatise in the Sociology of Knowledge. New York: Anchor Books.
• Beyer, P. (1994). Religion and Globalization. London–Thousands Oak–New Dehli: Sage Publishing.
• Czachowski, H. (2005). Cuda, wizjonerzy i pielgrzymi. Studium religijności mirakularnej końca XX wieku w Polsce. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Czarnowski, S. (1946). Kultura religijna wiejskiego ludu polskiego. In: S. Czarnowski, Kultura (pp. 121–152). Bydgoszcz: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”.
• Davie, G. (1984). Religion in Britain since 1945: Believing without Belonging. Oxford: Blackwell.
• Davies, N. (1996). Europe: A History. Oxford: Oxford University Press.
• De Martino, E. (1995). Fenomenologia religijna i historyzm absolutny. Przegląd Religioznawczy, 4, 3–21.
• Durkheim, E. (1995). The Elementary Forms of Religious Life. New York: The Free Press.
• Dziurok, A. (2007). Meldunki z frontu walki z klerem. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, 75 (4), 34–49.
• Eliade, M. (1987). The Sacred and The Profane: The Nature of Religion. New York: A Harvest Book.
• Eliade, M. (1996). Patterns in Comparative Religion. Lincoln, NE: University of Nebraska Press.
• Encyclopaedia Britannica (1974). Miracle. Chicago: The University of Chicago, 12, 269–274.
• Endress, M. (2005). Reflexivity, Reality, and Relationality. The Inadequacy of Bourdieu’s Critique of Phenomenological Tradition in Sociology. In: M. Endress, G. Psathas, H. Nasu (eds.), Explorations of the Life-World. Continuing Dialogues with Alfred Schutz (pp. 51–74). Dordrecht: Springer.
• Gadamer, H.-G. (1989). Truth and Method. London: Sheed and Ward.
• Geertz, C. (1983). Local Knowledge. Further Essays in Interpretative Anthropology. New York: Basic Books.
• Geivett, R.D., Habermas, G.R. (eds.) (1997). In Defense of Miracles: A Comprehensive Case for God’s Action in History. Downers Grove, IL: InterVarsity Press.
• Hacking, I. (1999). The Social Construction of What? Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Hastrup, K. (1995). A passage to anthropology: between experience and theory. London: Routledge.
• Hemka, A., Olędzki, J. (1990). Wrażliwość mirakularna. Polska Sztuka Ludowa, 1, 8–14.
• Hume, D. (1966). On Miracles. In: D. Hume, Enquiries Concerning the Human Understanding and Concerning the Principles of Morals (pp. 109–131). Oxford: Oxford University Press.
• Jackson, M. (2006). Things as They Are: New Directions in Phenomenological Anthropology. Bloomington: Indiana University Press.
• Jackson, M. (2008). Existential Anthropology: Events, Exigencies and Effects. New York–Oxford: Berghahn Books.
• James, W. (1891). Principles of Psychology. Vol. 2. London: Macmillan.
• James, W. (2002). The Varieties of Religious Experience: A Study in Human Nature. State College, PA: The Pennsylvania State University. Retrieved from: http://hermetic.com/93beast.fea.st/files/section1/James%20-%20Varieties%20of%20Religious%20Experience.pdf.
• Jaspers, K. (1995). Szyfry transcendencji. Toruń: Wydawnictwo Comer.
• Jenkins, R. (2000). Disenchantment, Enchantment and Re-Enchantment: Max Weber at the Millennium. Max Weber Studies, 1, 11–32.
• Koseła, K. (2003). Polak i katolik. Splątana tożsamość. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
• Królikowska, A.M. (2014). Elementy „ludowe” w religijności współczesnej? Opuscula Sociologica, 4, 5–16.
• Krzywosz, M. (2008). Klasyfikacja ruchów mirakularnych pod względem poziomu napięcia z instytucjonalnym Kościołem Katolickim. Społeczeństwo i Kościół, 5, 219–233.
• Krzywosz, M. (2014). Polskie stygmatyczki i wizjonerki jako przykład ludowych elit religijnych w czasach PRL. In: J. Żarnowski, S. Zagórski (eds.), Elity polskie (pp. 315–329). Łomża: Wydawnictwo Stopka.
• Krzywosz, M. (2016). Cuda w Polsce Ludowej. Studium przypadku prywatnego objawienia maryjnego w Zabłudowie. Białystok: Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku.
• Leeuw, G. van der (1986). Religion in Essence and Manifestation. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Luckmann, Th. (1970). On the Boundaries of the Social World. In: M. Natanson (ed.), Phenomenology and Social Reality. Essays in Memory of Alfred Schutz (pp. 73–100). The Hague: Martinus Nihoff.
• Łukaszyk, R., Bieńkowski, L., Gryglewicz, F. (eds.) (1979). Encyklopedia katolicka. Vol. 3. Cud (pp. 642–643). Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
• Mandes, S. (2012). Świat przeżywany w socjologii. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Nichols, T.L. (2002). Miracles in Science and Theology. Zygon, 37, 703–716.
• Nowicka, E. (2006). Świat człowieka, świat kultury. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Olędzki, J. (1989). Świadomość mirakularna. Polska Sztuka Ludowa, 3, 147–157.
• Otto, R. (1958). The Idea of the Holy. An Inquiry into the non-rational factor in the idea of the divine and its relation to the rational. London–Oxford, NY: Oxford University Press.
• Pawluczuk, W. (1988). Religijność jako sposób bycia. In: J. Majchrowski (ed.), Religijność polska – jej specyfika i uwarunkowania. Studia Religiogica, 22, 17–27.
• Pawluczuk, W. (1991). Sposób bycia jako rodzaj wiary. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• Porpora, D.V. (2006). Methodological Atheism, Methodological Agnosticism and Religious Experience. Journal for the Theory of Social Behaviour, 36 (1), 57–75. DOI: 10.1111/j.1468-5914.2006.00296.x.
• Purtill, R.L. (1976). Proofs of miracles and miracles as proofs. Christian Scholars Review, 6, 39–51.
• Purtill, R.L. (1997). Defining miracles. In: R.D. Geivett, G.R. Habermas (eds.), In Defense of Miracles: A Comprehensive Case for God’s Action in History (pp. 61–72). Downers Grove, IL: InterVarsity Press.
• Putnam, H. (1987). The Many Faces of Realism. La Salle, IL: Open Court Publishing Company.
• Rojek, P. (2014). Ludowy postsekularyzm. Pressje, 36, 8–23.
• Schütz, A. (1982). Collected Papers 1. The Problem of Social Reality. Edited by M. Natanson, H. van Breda. The Hague: Springer.
• Schütz, A., Luckmann, T. (1973). The Structures of the Life-World. Vol. 1. Evanston: Northwestern University Press.
• Schütz, A., Wagner, H. (eds.) (1999). Alfred Schutz on Phenomenology and Social Relations. Chicago: University of Chicago Press.
• Stolz, J. (2011). “All Things Are Possible” Towards a Sociological Explanation of Pentecostal Miracles and Healings. Sociology of Religion, 72 (4), 456–482.
• Szmyd, J. (1993). Z psychologii cudu: racjonalność i irracjonalność postawy wobec cudu. Przegląd Religioznawczy, 169 (3), 61–71.
• Tałasiewicz, M. (2011). Racjonalność wiary w cuda. Miesięcznik Znak, 672, 99–105.
• Taylor, Ch. (2007). A Secular Age. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Tazbir, J. (1987). Polskie przedmurze chrześcijańskiej Europy. Mity a rzeczywistość historyczna. Warszawa: Wydawnictwo Interpress.
• Tokarska-Bakir, J. (2000). Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura źródeł etnograficznych. Wielkie opowieści. Kraków: Universitas.
• Tucker, W.T. (1965). Max Weber’s “Verstehen”. The Sociological Quarterly, 6 (2), 157–165.
• Weber, M. (1971). The Sociology of Religion. London: Methuen.
• Wojtkiewicz, K. (2008). Szatan jako osoba niespełniona eschatycznie. In: S. Bukalski (ed.), Studia i rozprawy. Szatan w religii i kulturze (pp. 149–169). Szczecin: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Znaniecki, F. (1927). The Object Matter of Sociology. The American Journal of Sociology, 32 (4), 529–584.
• Amorth, G. (1998). Nowe wyzwania egzorcysty. Częstochowa: Kuria Metropolitalna w Częstochowie. Retrieved from: http://www.antoni.agmk.net/pliki/nowe-wyznania-egzorcysty.pdf.
• Amorth, G. (2015). Nowe wyznania egzorcysty. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.
• Burchacka, I. (1991). Stygmatycy XX wieku. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna ADAM.
• Cattaneo, P. (2013). Św. Charbel. Mnich cudotwórca. Życie, cuda, orędzia modlitwy. Kraków: Wydawnictwo AA.
• Duch Prawdy. (2007). Intronizacja. Fragmenty Orędzi Jezusa (1908–1943). S.B. Rozalia Celakówna. Retrieved from: http://www.duchprawdy.com/intronizacja_rozalia_celakowna.htm.
• Fakt24.pl (2014). Mistyczka z Damaszku. Znana stygmatyczka przyjeżdża do Polski! Fakt24.pl, May 14th. Retrieved from: http://www.fakt.pl/wydarzenia/polska/stygmatyczka-i-mistyczkaprzyjezdza-do-polski/tf9qed3.
• Faverzani, M. (2015). Exclusive: Interview with Rome chief exorcist Fr. Gabriele Amorth. Life Site News. Retrieved from: https://www.lifesitenews.com/news/exclusive-interview-with-romechief-exorcist-fr.-gabriele-amorth.
• Fisher, I. (2008). Italian Saint Stirs Up a Mix of Faith and Commerce. The New York Times, April 25th. Retrieved from: http://www.nytimes.com/2008/04/25/world/europe/25padre.html?.
• Gość.pl (2012). W Polsce lawinowo wzrosła liczba egzorcystów. Gość.pl Wiadomości, September 10th. Retrieved from: http://gosc.pl/doc/1287951.W-Polsce-lawinowo-wzrosla-liczba-egzorcystow.
• Huculak, B.J. (2016). Cud w Sokółce to odpowiedź na znieważenie. Sacerdos Hyacinthus – blog kapłana rzymskokatolickiego. Retrieved from: https://sacerdoshyacinthus.com/2016/02/17/odr-hab-benedykt-jacek-huculak-ofm-cud-w-sokolce-to-odpowiedz-na-zniewazenie/.
• Korvemaker, J. (2016). The Eucharistic Miracle of Sokółka, Poland. CatholicMom. Retrieved from: http://catholicmom.com/2016/05/02/eucharistic-miracle-sokolka-poland/.
• Kruszyk, B. (2012). MYRNA znaczy Maria. Onet Wiadomości, July 24th. Retrieved from: http://wiadomosci.onet.pl/religia/myrna-znaczy-maria/5smkm.
• Lenczewska, A. (2016). Świadectwo. Dziennik duchowy. Poznań: Wydawnictwo Agape.
• Miesięcznik Egzorcysta. (2015). O. Gabriele Amorth o „Miesięczniku Egzorcysta”! Miesięcznik Egzorcysta, June 28th. Retrieved from: http://www.miesiecznikegzorcysta.pl/o-nas/item/1096-o-gabriele-amorth-o-miesieczniku-egzorcysta.
• Łaszewski, W. (2011). Tajemnica Guadalupe. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
• Niles, Ch. (2016). Eucharistic Miracle Confirmed in Poland. Church Militant, April 19th. Retrieved from: http://www.churchmilitant.com/news/article/eucharistic-miracle-confirmed-in-poland.
• Onet.pl (2015). Die Welt o Polsce: niezwykły popyt na egzorcystów. Onet Wiadomości, August 25th. Retrieved from: http://wiadomosci.onet.pl/kraj/die-welt-o-polsce-niezwykly-popyt-na-egzorcystow/zbhjm5.
• Racjonalista.tv (2016). Cud w Legnicy zdemaskowany? Prof. Tadeusz Dobosz. May 6th. Retrieved from: https://www.youtube.com/watch?v=f8XeOrceTL0.
• Sacred Destinations (2016). Shrine of Padre Pio, San Giovanni Rotondo. Retrieved from: http://www.sacred-destinations.com/italy/san-giovanni-rotondo-padre-pio-shrine.
• Sanctus.pl (2016) Modlitwa do św. Michała Archanioła. Retrieved from: http://sanctus.pl/index.php?grupa=60&podgrupa=63.
• Sender, J. (2009). To może być pierwszy Cud Eucharystyczny w Polsce. Tygodnik Ostrołęcki, October 23rd. Retrieved from: http://www.to.com.pl/archiwum/art/6331094,to-moze-bycpierwszy-cud-eucharystyczny-w-polsce,id,t.html.
• Szyszka, G. (2016). Cud w Legnicy? W hostii odnaleziono tkanki ludzkiego mięśnia sercowego. Gazeta Wrocławska, April 10th. Retrieved from: http://www.gazetawroclawska.pl/dolny-slask/a/cud-w-legnicy-w-hostii-odnaleziono-tkanki-ludzkiego-miesnia-sercowego,9857266/.
• Święchowicz, M. (2012). Mistyczka z Syrii przyjmuje w Mogilnie. Newsweek Polska, July 26th.
• Retrieved from: http://www.newsweek.pl/polska/mistyczka-z-syrii-przyjmuje-w-mogilnie,94266,1,1.html.
• Tekieli, R. (2016). Europa... opętana! (o poezji Przemysława Dakowicza). Fronda.pl, March 29th. Retrieved from: http://www.fronda.pl/a/tekieli-europaopetana,68784.html.
• TVN (2014). Myrna Nazzour. Mistyczka i stygmatyczka. Dzień Dobry TVN, May 19th. Retrieved from: http://dziendobry.tvn.pl/wideo,2064,n/myrna-nazzour-mistyczka-i-stygmatyczka,123345.html.

Identyfikatory

DOI

DOI: 10.18276/os.2016.4-04