Uzdrowiska : zaprzepaścić czy ratować?

• Autorzy: Tondos Barbara

Warianty tytułu

EN

Resorts — to Waste or to Save?

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

EN

Recently, publications about old resorts and their architecture are becoming increasingly numerous. At the same time, resorts are turning into sites of a growing construction movement, which leads to the destruction of valuable monuments and the violation of spatial complexes. Knowledge about resort architecture had developed only relatively recently, and thus remains incomplete. The author perceives various gaps as regards typology, terminology and conservation doctrine. The latter encompass methods of dealing with particular buildings, and pertain to the protection of the cultural landscape. This fact is even more important considering that the resorts, as a rule, were created from about the mid-nineteenth century, and for a long time played the role of the “salons” of the Polish intelligentsia; during the summer season, they frequently witnessed assorted intellectual and patriotic initiatives, due to the weaker surveillance of the partitioning authorities and easier foreign contacts. The author presents various proposals concerning forms of the protection of resort towns, drawing attention to the rank of the historical role played in local tradition by certain buildings. These are essential arguments while making conservation decisions. In the cultural landscape of the resorts basic significance is attached to spatial aspects, different than in town or the countryside, a correspondence between the town planning configuration and the natural and composed vegetation as well as the flexibility of conservation undertakings.

Słowa kluczowe

PL

ochrona uzdrowisk; styl zakopiański; Świdermeier; domy otwockie; ochrona krajobrazu kulturowego

• Wydawca: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Czasopismo: Ochrona Zabytków
• Rocznik: 2000
• Numer: 3
• Strony: 299-306

Daty

wydano

2000

Twórcy

autor

Tondos Barbara

Bibliografia

• A. Kwilecki, Załuscy w Iwoniczu, Kornik 1993.
• J. Łepkowski, O budowlach drewnianych, „Tygodnik Ilustrowany” 1866, połr. II — cyt. za: G. Ruszczyk, Poglądy na architekturę drewnianą w Polsce w 2. połowie X IX i na początku wieku XX, (w:) Architektura XIX i początku XX wieku, Wroclaw-Warszawa-Krakow 1991, s. 140.
• Stanislaw Witkiewicz. Człowiek — artysta — myśliciel, Zakopane 1997, s. 2 7 5 -3 4 0 .
• J. S. Ackerman, The Villa. Form and Ideology o f Country Houses, London 1999;
• M. Siewniak, A. Mitkowska, Tezaurus sztuki ogrodowej, Warszawa 1999: hasła rezydencja podmiejska, willa,
• B. Tondos, Willa środmiejska (w druku).
• T. Jabłońska, Z. Moździerz, „Koliba” pierwszy dom w stylu zakopiańskim, Zakopane 1994, s. 89 -9 9 .
• J. I. Kraszewski, Kartki z podroży 1858-1864, t. II, Warszawa 1977, s. 276:
• B. Szmygin, Bilans zamknięcia, bilans otwarcia, „Spotkania z Zabytkami” 1999, nr 12.
• B. Tondos, Znaczenie architektury drewnianej w zabytkowej strukturze przestrzennej Zakopanego, „Kwartalnik Urbanistyki i Architektury” 1987, z. 3^1, s. 2 2 3 -2 3 6 .
• E. Kaczmarska, Krajobraz uzdrowiska. Historia i wspołczesność. Metoda badań, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury”, t. XXI, 1987, s. 114.
• B. Tondos, Drzewa i zieleń uzdrowisk gorskich, (w:) Konfliktowe relacje pomiędzy drzewami a architekturą zabytkową. Materiały z konferencji „Architektura — Drzewo”, Kalwaria Zebrzydowska, 6 -7 listopad 1997, Krakow 1997
• K. Tur-Marciszuk, Kosowska lecznica dra Tarnawskiego i zakopiańskie Sanatorium dra Chramca. Konsekwencje zmian właściciela, tamże.
• D. Therond, The Cultural Heritage o f Tourism and Travel: an Asset for Development?, „European Heritage” 1999, nr 50.

Identyfikatory

ISSN

0029-8247