Biologiczne aspekty teorii zdolności językowej Chomsky'ego

• Autorzy: Piotr Wołkowski

Warianty tytułu

EN

The biological aspects of Chomsky's theory of linguistic ability

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zdaniem Chomsky'ego lingwistykę należy traktować jako naukę przyrodniczą. Podstaw dla języka, przy założeniu, że musi on być narzędziem o charakterze nieciągłym i nieskończonym, dostarcza specyficznie ludzkie uposażenie biologiczne. Chomsky określa je mianem zdolności językowej w wąskim sensie. Natomiast zdolność językowa w sensie szerokim obejmuje wszystkie te mechanizmy, które są wykorzystywane przy wytwarzaniu języka, a które nie są specyficznie ludzkim wyposażeniem. Punktem wyjścia dla niniejszego omówienia biologicznych aspektów teorii Chomsky'ego będzie przedstawienie własności języka. Następnie opiszę teorię gramatyki uniwersalnej. Kwestie organu językowego, modularnego charakteru umysłu oraz teorię zdolności językowej w wąskim i w szerokim sensie wprowadzę po omówieniu gramatyki uniwersalnej. Osobno omówię wymagania stawiane przez Chomsky'ego lingwistyce, by tę można uznać za naukę przyrodniczą. Wreszcie spróbuję przedstawić relacje zachodzące między organem językowym, gramatyką uniwersalną i językami naturalnymi.

EN

According to Chomsky linguistics should be treated as an empirical science. The foundations of language, if it is considered as a discrete and infinite communication tool, are provided by the specifically human biological system described by Chomsky as the faculty of language in the narrow sense. The faculty of language in the broad sense, on the other hand, embraces all the mechanisms that take a part in language production but are not exclusively human. The properties of language are a starting point for the discussion of the biological aspects of Chomsky's theory. Subsequently, I describe the theory of universal grammar. After that, issues of the language organ, the modular character of the mind, and the narrow and broad senses of the theory of the faculty of language are introduced. Next, I present all the requirements proposed by Chomsky that should be fulfilled by linguistics if it is to be considered an empirical science. Finally, I summarize the relationships between the language organ, universal grammar, and natural language.

• Wydawca: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Czasopismo: Diametros
• Rocznik: 2010
• Numer: 23
• Strony: 145-161

Twórcy

autor

Piotr Wołkowski

Bibliografia

• Chomsky [1956] – N. Chomsky, Three models for the description of language, „I.R.E. Transactions on Information Theory” (IT-2) 1956, s. 113-124.
• Chomsky [1977] – N. Chomsky, Nowy przyczynek do teorii idei wrodzonych, tłum. U. Niklas, [w:] Lingwistyka a filozofia. Współczesny spór o filozoficzne założenia teorii języka, red. B. Stanosz, PWN, Warszawa 1977, s. 257-269.
• Chomsky [1981] – N. Chomsky, Knowledge of Language: Its Elements and Origins, „Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B. Biological Sciences” (295) 1981, s. 223-234.
• Chomsky [1982] – N. Chomsky, Zagadnienia teorii składni, tłum. I. Jakubczak, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź 1982.
• Chomsky [1986] – N. Chomsky, Knowldge of Language. Its Nature, Origin and Use, Praeger Publishers, New York 1986.
• Chomsky [1988] – N. Chomsky, Language and Problems of Knowledge, MIT Press, Cambridge, Mass. 1988.
• Chomsky [1996] – N. Chomsky, Spojrzenie w przyszłość: perspektywy badań nad ludzkim umysłem, tłum. A. Graff, [w:] Noama Chomsky'ego próba rewolucji naukowej. Tom 2: Generatywny program badań nad ludzkim umysłem, red. K. Rosner, IFiS PAN, Warszawa 1996, s. 73-103.
• Chomsky [2000a] – N. Chomsky, Linguistics and Brain Science, [w:] Image, Language and Brain, eds. A Marantz, Y. Miyashita, W. O'Neil, The MIT Press, 2000, s. 13-28.
• Chomsky [2000b] – N. Chomsky, New Horizons in the Study of Language and Mind, Cambridge University Press, Cambridge, UK 2000.
• Chomsky [2005] – N. Chomsky, O naturze i języku, tłum. J. Lang, Axis, Poznań 2005.
• Fitch, Hauser, Chomsky [2005] – W.T. Fitch, M.D. Hauser, N. Chomsky, The evolution of the language faculty: Clarifications and implications, „Cognition” (97) 2005, s. 179-210.
• Hauser, Chomsky, Fitch [2002] – M.D. Hauser, N. Chomsky, W.T. Fitch, The Faculty of Language: What Is It, Who Has It, and How Did It Evolve?, „Science” (298) 2002, s. 1569-1579.
• Humboldt [2002] – W. von Humboldt, O myśli i mowie. Wybór pism z teorii poznania, filozofii dziejów i filozofii języka, tłum. E.M. Kowalska, PWN, Warszawa 2002.
• Jablonka, Lamb [2005] – E. Jablonka, M.J. Lamb, Evolution in Four Dimensions. Genetic, Epigenetic, Behavioral, and Symbolic Variation in the History of Life, The Mit Press, Cam- bridge, Mass., London, UK 2005.
• Kowalska [2002] – E.M. Kowalska, Słowo wstępne, [w:] W. von Humboldt, O myśli i mowie. Wybór pism z teorii poznania, filozofii dziejów i filozofii języka, tłum. E.M. Kowalska, PWN, Warszawa 2002, s. vii-xlii.
• Lyons [1998] – J. Lyons, Chomsky, tłum. B. Stanosz, Prószyński i S-ka, Warszawa 1998.
• Moore, Carling [1996] – T. Moore, C. Carling, Chomsky: jednomyślność i kontrowersje – wprowadzenie, tłum. G. Śpiewak, [w:] Noama Chomsky'ego próba rewolucji naukowej, Tom 2: Generatywny program badań nad ludzkim umysłem, red. K. Rosner, IFiS PAN, Warszawa 1996, s. 107-134.
• Pinker [2002] – S. Pinker, Rules of Language, „Science, New Series” (253) 1991, s. 530-535.
• Rosner [1995a] – K. Rosner (red.), Noama Chomsky'ego próba rewolucji naukowej, Tom 1: Język i jego nabywanie, IFiS PAN, Warszawa 1995.
• Rosner [1995b] – K. Rosner, Teoria języka i umysłu ludzkiego Noama Chomsky'ego i jej interdyscyplinarna doniosłość, [w:] Noama Chomsky'ego próba rewolucji naukowej, Tom 1: Język i jego nabywanie, red. K. Rosner, IFiS PAN, Warszawa 1995, s.
• Rosner [1996] – K. Rosner (red.), Noama Chomsky'ego próba rewolucji naukowej, Tom 2: Generatywny program badań nad ludzkim umysłem, IFiS PAN, Warszawa 1996.
• Sadowski [2001] – B. Sadowski, Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt, PAN, Warszawa 2001.
• Salkie [1996] – R. Salkie, Gramatyka rdzeniowa i peryferie, tłum. J. Szafrański, [w:] Noama Chomsky'ego próba rewolucji naukowej, Tom 2: Generatywny program badań nad ludzkim umysłem, red. K. Rosner, IFiS PAN, Warszawa 1996, s. 135-148.
• Shaff [1972] – A. Shaff, Gramatyka generatywna a koncepcja idei wrodzonych, Książka i Wiedza, Warszawa 1972.
• Searle [2006] – J. Searle, What is Language: Some Preliminary Remarks, 2006, s. 1-33, dostępne na: http://www.pts.edu.pl/31915/index.html.
• Stanosz [1977] – B. Stanosz (red.), Lingwistyka a filozofia. Współczesny spór o filozoficzne założenia teorii języka, PWN, Warszawa 1977.

Identyfikatory

DOI

10.13153/diam.23.2010.386