Przyczynek do badań jezuickiego martyrologium

• Autorzy: Nowaszczuk Jarosław

Warianty tytułu

EN

A contribution to the research of the Jesuit martyrdom

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pierwsze katalogi biograficzne jezuitów zabitych za wiarę zostały opublikowane na początku XVII wieku. Była to reakcja na rosnącą liczbę zakonników, którzy oddali życie podczas prze¬śladowań w różnych częściach świata. Nie bez znaczenia był fakt, że w pierwszych latach tego stulecia ich liczba osiągnęła sto. Tytuły publikacji odnoszą się do tego wątku, np. Centuria Religiosorum Societatis Iesu, qui hactenus ab Ethnicis, Mahumetanis, haereticis, aliisque impiis, pro Catholica fide ac pietate interempti sunt (1608 r.) i Centuria prima. Das erste hundert der Geistlichen und Ordenspersonen (1605 r.). Teksty wszystkich list męczenników są podobne. Co ciekawe, miały także wersje artystyczne, a konkretnie ryciny z wizerunkami ofiar represji. Pierwsze katalogi zostały z czasem uzupełnione i opracowane na nowe sposoby. Szczególne osiągnięcia w tej dziedzinie mieli Phillippus Alegambe i Joannes Nadasi.

EN

The first catalogs covering the biographies of the Jesuits who were killed for faith were published in the early seventeenth century. It was a reaction to the growing number of religious who gave their lives during the persecution in various parts of the world. Not without significance was the fact that in the first years of this century their number reached one hundred. Publication titles refer to this thread, e.g. Centuria Religiosorum Societatis Iesu, qui hactenus ab Ethnicis, Mahumetanis, haereticis, aliisque impiis, pro Catholica fide ac pietate interempti sunt (1608) and Centuria prima. Das erste hundert der Geistlichen und Ordenspersonen (1605). The texts of all martyrs’ lists are similar. Interestingly, they also had artistic versions – engravings with images of Jesuits. The first catalogs were then supplemented and developed in new ways. Phillippus Alegambe and Joannes Nadasi had particular achievements in this sphere.

Słowa kluczowe

PL

katalogi męczenników; jezuici zabici dla wiary; pierwszych stu męczen¬ników Towarzystwa Jezusowego; prześladowania katolików w XVI i XVII wieku

EN

catalogs of martyrs; Jesuits killed for faith; the first hundred martyrs of the Society of Jesus; persecution of Catholics in the sixteenth and seventeenth centuries

• Wydawca: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego w Szczecinie / Wyższe Seminarium Duchowne w Koszalinie
• Czasopismo: Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
• Rocznik: 2020
• Numer: 27
• Strony: 487-500

Twórcy

autor

Nowaszczuk Jarosław

• Wydział Teologiczny i Instytut Literatury i Nowych Mediów Uniwersytetu Szczecińskiego,

Bibliografia

• Alegambe, Philippus. Bibliotheca Scriptorum Societatis Jesu. Antverpiae: Apud Joannem Meursium, 1643.
• Alegambe, Philippus, Joannes Nadasi. Annus dierum illustrium Societatis Jesu sive in anni dies digestae mortes illustres. Romae: Typis Varesii, 1657.
• Alegambe, Philippus, Joannes Nadasi. Heroes et victimae charitatis Societatis Jesu seu Catalogus eorum qui e Societae Jesu Charitati animam devoverunt; ad id expositi et immortui peste infecorum obsequi ex charitate, obedientiaque suscepto. Romae: Ex typographia Varesii, 1658.
• Alegambe, Philippus, Joannes Nadasi. Mortes illustres et gesta eorum de Societate Jesu, qui in odium fidei, pietatis, aut cuiuscunque virtutis, occasione missionum, sacramentorum administratorum, fidei, aut virtutis propugnatae; ab ethnicis, haereticis, vel aliis, veneno, igne, ferro, aut morte alia necati, aerumnisve confecti sunt. Romae: Ex typographia Varesii, 1657.
• Backer, Augustin, Alois Backer. Bibliothèque des Écrivains de la Compagnie de Jésus. Liége: Imprimerie de L. Grandmont–Donders, 1856.
• Catalogus quorundam e Societate Iesu qui pro fide vel pietate sunt interfecti, ab anno 1549 ad annum 1603. Cracoviae: Apud Apud Nicolaum Lob, 1606.
• Catalogus quorundam e Societate Iesu qui pro fide vel pietate sunt interfecti, ab anno 1549 ad annum 1603. Neapoli: Apud Tarsitium Longum, 1606.
• Centuria prima. Das erste hundert der Geistlichen und Ordenspersonen, so auß der Societet Iesu bißhero von den Hayden, Machumetanern, Ketzern, unnd andern Verfolgern, von wegen deß Catolischen Glaubens, wie auch umb der liebe Gottes, und deß Rechsten hails willen, umbgebracht und gemartert worden. München: Gedruckt durch Nicolaum Henricum, 1605.
• „Centuria Religiosorum Societatis Iesu, qui hactenus ab Ethnicis, Mahumetanis, haereticis, aliisque impiis, pro Catholica fide ac pietate interempti sunt”. W: Petrus Ribadeneira, Illustrium Scriptorum Religionis Societatis Jesu Catalogus, 185–200. Antverpiae: Ex Officina Plantiniana, 1608.
• Colpo, Mario. „Menologio”. W: Diccionario Histórico de la Cmpañía de Jesús. T. 3, red. Charles E. Domínguez Joaquín M. O’Neill, 2628–2629. Roma: Institutum Historicum S.I, 2001; Madrid: Universidad Comillas, 2001.
• „De invocatione, veneratione, et Reliquis Sanctorum, et sacris imaginibus». W: Canones et Decreta Sacrosancti Oecumenici et generalis Concilii Tridentini. Venetiis: Apud Georgium de Caballis, 1568, 155 verso–157 verso.
• Estreicher, Karol. Bibliografia polska. Cz. 3. T. 1. Kraków: Czcionkami Drukarni C.K. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1891.
• Keferstein, Halina. „Pisarze związani z Braniewem na przełomie XVI–XVII wieku”. Komunikaty Mazursko-Warmińskie 4 (1980): 507–530.
• Martyrologium Romanum ad novam kalendarii rationem Gregorii XIII. Pont. Max. iussu editum. Romae: Ex Typographia Domini Basae, 1586.
• Menologium Societatis Jesu oder Lobsame Gedächtnuß deren Patrum und Fratrum so die Societät Jesu mit heiligem Leben oder glorwürdigem Todt erleuchtet haben. München: Gedruckt ben Sebastian Kauch, 1669.
• Moreno, Doris. „Crear opinión: el dominico Alonso de Avendaño y su predicación antijesuita (1567–1596)”. W: Identidades y fronteras culturales en el Mundo ibérico de la Edad Moderna, red. José Luis Betrán, Bernat Hernández, Doris Moreno, 399–413. Barcelona: Bellaterra, 2016.
• Nadasi, Joannes. Annus dierum memorabilium Societatis Jesu sive Commentarius quotidianae virtutis, notabilem unius vel plurium in Societate vita functorum, virtute quapiam insignium memoriam in menses diesque quibus obiere partite distributam complexus. Antverpiae: Apud Jacobum Meursium, 1665.
• „National Portait Gallery”. Dostęp 25.10.2019. https://www.npg.org.uk/collections/search/portrait/mw127008/Renowned–Jesuits?search=sp&sText=effigies+et+nomina&firstRun=true&rNo=0.
• Ribadeneyra de, Pedro. Vida del Padre Francisco de Borja. En Madrid: En casa de P. Madrigal, 1592.
• Ribadeneira, Petrus. Catalogus Scriptorum Societatis Jesu. Antverpiae: Ex Officina Olantiniana, 1613.
• Ribadeneira, Petrus. Flos Sanctorum, o Libro de las vidas de los Santos. En Madrid: Por L. Sanchez, 1599.
• Ribadeneira, Petrus. Illustrium Scriptorum Religionis Societatis Jesu Catalogus. Antverpiae: Ex Officina Plantiniana, 1608.
• Ribadeneira, Petrus. Illustrium Scriptorum Religionis Societatis Jesu Catalogus. Lugduni: Apud Joannem Pillehotte, 1609.
• Ribadeneira, Petrus. Vita Ignatii Loiolae, Societatis Jesu Fundatoris. Neapoli: Apud Josephum Cachium, 1572.
• Sommervogel, Carlos. Bibliothèque de la Compagnie de Jésus. Bruxelles: Oscar Schepens, 1895; Paris: Alphonse Picard, 1895.
• Sotvellus, Nathanael. Bibliotheca Scriptorum Societatis Jesu. Romae: Ex Typographia Jacobi Antonii de Lazzaris Varesii, 1676.
• „The British Museum”. Dostęp 28.10.2019. https://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details/collection_image_gallery.aspx?assetI¬d=248184001&objectId=1429896&partId=1.
• Thesaurus spiritualis rerum ac documentorum variorum ad Societatem Iesu pertinentium. Cracoviae: Ex Officina Nicolai Lob, 1607.
• „World Catalog”. Dostęp 30.10.2019. https://www.worldcat.org/search?q=catalogus+quorundam+e+societate&qt=results_page.
• „Wzywanie, cześć i relikwie Świętych oraz święte obrazy”. W: Dokumenty Soborów Powszechnych. T. 4, red. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras, 780–785. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2005.

Identyfikatory

DOI

10.18276/skk.2020.27-28