Polityczne konteksty kina popularnego w Polsce w latach 80.

• Autorzy: Zwierzchowski Piotr

Warianty tytułu

EN

Political Contexts of Popular Cinema in Poland in the 1980s

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 80. wpływ na kino popularne w Polsce miały potrzeby i możliwości ekonomiczne, rozwój i dostępność technologii, kultura zachodnia, konwencje gatunkowe, zmiany społeczne i moralne, oczekiwania widzów, postrzeganie kultury popularnej, pojawienie się dzięki technice wideo nieoficjalnej dystrybucji filmów. Nie bez znaczenia był jednak także wymiar polityczny. Ujawniał się głównie w dokumentach programowych, stenogramach komisji kolaudacyjnych, działaniach cenzorskich, czasem w filmowej diegezie i krytyce filmowej. Konotacji politycznych doszukiwano się we wszystkich filmach i podejmowanych przez nie tematach oraz problemach, nierzadko jednak widzowie postrzegali je zupełnie inaczej, niekiedy wręcz subwersywnie. W swym artykule, biorąc pod uwagę dokumenty archiwalne, filmy i recepcję prasową, Zwierzchowski zwraca uwagę na różne relacje między polityką a kinem popularnym, podkreślając, że sposób odczytania politycznych kontekstów kina popularnego zależał w dużej mierze nie od samego filmu, ale od odbiorców, którzy zgodnie ze swoimi kompetencjami, doświadczeniem i przekonaniami konstruowali jego sensy.

EN

In the 1980s, popular cinema in Poland was influenced by economic needs and opportunities, development and availability of technology, Western culture, genre conventions, social changes, viewers’ expectations, perception of popular culture, the emergence of unofficial film distribution thanks to the video technique. The political dimension was also significant. It appeared mainly in program documents, transcripts of the commissioning committees, censorship activities, sometimes in film diegeses and film criticism. Political connotations were looked for in all films as well as in topics and problems they undertook, however viewers often perceived them in a completely different way, sometimes even subversively. In his article, taking into account archival documents, films and press reception, Zwierzchowski draws attention to various relations between politics and popular cinema, stressing that the way of reading political contexts of popular cinema depended largely not on the film itself, but on recipients who in accordance with their competences, experiences and beliefs constructed its meanings.

Słowa kluczowe

PL

kino popularne w Polsce w latach 80. miały;; polityczne konteksty kina popularnego;; kino polskie;

EN

Polish cinema; Popular cinema

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2018
• Numer: 103 Młode kino polskie - konfrontacja pokoleń
• Strony: 154-163

Twórcy

autor

Zwierzchowski Piotr

• Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego

Bibliografia

• D. Skotarczak, Obraz społeczeństwa PRL w komedii filmowej, Poznań 2004,
• K. Kornacki, Polskie Kino Nowej Przygody, w: J. Szyłak i in., Kino Nowej Przygody, Gdańsk 2011, s. 82.
• Aktualne problemy kinematografii (materiały na posiedzenie Komisji Kultury KC – 14 stycznia 1985), w: Archiwum Akt Nowych (dalej: AAN), Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, Komitet Centralny, Wydział Kultury, sygn. LVI-1708, k. 3.
• Referat Wydziału Kultury KC PZPR na ogólnopolską naradę filmowców partyjnych (2.XII.1983 r.), w: AAN, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, Komitet Centralny, Wydział Kultury, sygn. LVI-1692, k. 3-4. Referat wygłosił Henryk Ziętek, zastępca kierownika Wydziału.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 2 października 1984 r., Archiwum Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego (dalej: AFINA), sygn. A-344, poz. 377, k. 4.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych odbytego w dniu 12 sierpnia 1986 r., AFINA, sygn. A-344, poz. 505, k. 6.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych, odbytego w dniu 11 września 1984 r., AFINA, sygn. A-344, poz. 374, k.2,3.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych odbytego w dniu 12 sierpnia 1986 r.., k. 5.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 22 maja 1985 r., AFINA, sygn. A-344, poz. 399, k. 5.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 19 lutego 1988 r., AFINA, sygn. A-344, poz. 551, .k. 4.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 11 sierpnia 1983r., AFINA, sygn. A-344, poz. 334, k. 8.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 19 lutego 1986 r., AFINA, sygn. A-344, poz. 427, k. 4-5.
• M. Malatyńska, „Złoty pociąg”, „Echo Krakowa” 1987, nr 50.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 5 czerwca 1986r., AFINA, sygn. A-344, poz. 438, k. 3.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 19 marca 1985 r., AFINA, A-344, poz. 392, k. 6-8. Chodziło o Jana Rybkowskiego i Jerzego Bossaka.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 14 czerwca 1983 roku, AFINA, sygn. A-344, poz. 331, k. 4.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 18 listopada 1985r., AFINA, sygn. A-344, poz. 419, k.3.
• J. Majewski, Ostatni klaps. Pamiętnik moich filmów, Warszawa 2006, s. 332. Zob, też T. Lubelski, Historia kina polskiego 1895-2014, Kraków 2015, s. 551.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 19 marca 1982 r., AFINA, sygn. A-344, poz. 291, k. 9.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 21 grudnia 1982 r., AFINA, sygn. A-344, poz. 320, k. 3
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 29.kwietnia 1981 roku (Anna szuka wampira), AFN, sygn. A-344, poz. 264, k. 6.
• K. Mętrak, Bajo bongo, „Film” 1985, nr 34, s. 11.
• R. M. Groński, Nienawiść z listy przebojów, „Polityka” 1985, nr 37.
• J. Szczutkowska, „Janek, chodź zagramy im rocka...”, w: Polskie kino popularne, red. P. Zwierzchowski, D. Mazur, Bydgoszcz 2011.
• Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 10 lutego 1984 r., AFINA, sygn. A-344, poz. 356, k. 9..