Apeiron jako substrat? Najstarsza krytyka monizmu Anaksymandra oraz jej metodologiczne uwarunkowania

• Autorzy: Marcinkowska - Rosół Maria

Warianty tytułu

EN

Is the Apeiron a Substrate? The First Criticism of Anaximander’s Monism and Its Methodological Background

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article deals with the oldest criticism of Anaximander’s monism, for which we have evidence, found in John Philoponus’ (6th century A.D.) commentary on the first book of Aristotle’s Physics (In Ph. 88.24-89.2). Philoponus’ argumentation is analytically examined and explained, its premises brought to light and its conclusions evaluated. It is shown how his inquiry, although anticipating modern discussions about the classification of Anaximander’s doctrine in terms of ‘monism’ and ‘pluralism’, differs from the contemporary approach to the problem when it comes to both results and methodology.

PL

Przedmiotem artykułu jest najstarsza poświadczona krytyka monizmu Anaksymandra z Miletu, zawarta w komentarzu Jana Filoponosa (VI w.) do I księgi „Fizyki” Arystotelesa (In Ph. 88.24-89.2). Argumentacja Filoponosa została poddana dokładnemu badaniu: scharakteryzowano jej kontekst, sformułowano jej niewypowiedziane wprost przesłanki, zanalizowano jej przebieg i oceniono jej konkluzje. Pokazano też, w jaki sposób dociekania Filoponosa, antycypujące współczesne dyskusje na temat klasyfikacji doktryny Anaksymandra w kategoriach „monizmu” i „pluralizmu”, różnią się od dzisiejszego podejścia do tego problemu zarówno w metodologii, jak i w ostatecznych wnioskach.

Słowa kluczowe

PL

Filoponos; Arystoteles; Anaksymander z Miletu; apeiron; monizm; recepcja filozofii przedsokratejskiej

• Wydawca: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Czasopismo: Diametros
• Rocznik: 2015
• Numer: Diametros 43
• Strony: 103-117

Daty

wydano

2015-03

Twórcy

autor

Marcinkowska - Rosół Maria

• Institute of Classical Philology Adam Mickiewicz University in Poznan,

Bibliografia

• R. Barney, History and Dialectic (Metaphysics A 3, 983a24-984b8), [w:] Aristotle's Metaphysics Alpha. Symposium Aristotelicum, ed. by C. Steel, with a new critical edition of the Greek text by O. Primavesi, Oxford 2012, s. 69–104.
• H. Cherniss, Aristotle’s Criticism of Presocratic Philosophy, Baltimore 1935.
• N.Ch. Dührsen, Anaximander, [in:] Die Philosophie der Antike; Bd. 1: Frühgriechische Philosophie, hrsg. von H. Flashar, D. Bremer und G. Rechenauer, Basel 2013 (Grundriß der Geschichte der Philosophie, begr. von F. Ueberweg, völlig neu bearb. Ausg.), s. 263–320.
• P. Golitsis, Les Commentaires de Simplicius et de Jean Philopon à la Physique d’Aristote. Tradition et innovation, Berlin – New York 2008.
• D.W. Graham, Explaining the Cosmos. The Ionian Tradition of Scientific Philosophy, Princeton – Oxford 2006.
• The Texts of Early Greek Philosophy. The Complete Fragments and Selected Testimonies of the Major Presocratics, Part 1, trans. and ed. by D.W. Graham, Cambridge 2010.
• Ch.H. Kahn, Anaximander and the Origins of Greek Cosmology, New York 1960.
• Aristotle, Metaphysics, Books Gamma, Delta and Epsilon, translated with notes by Ch. Kirwan, Oxford 1971.
• M. Marcinkowska-Rosół, “Zu Aristoteles’ Rezeption der vorsokratischen Prinzipienlehren (Ph. I 4, 187 a 12-26). Teil 1”, Eos (980) 2011, s. 209–239.
• M. Marcinkowska-Rosół, “Zu Aristoteles’ Rezeption der vorsokratischen Prinzipienlehren (Ph. I 4, 187 a 12-26). Teil 2 (Themistios, Philoponos, Simplikios)”, Eos (99) 2012, s. 55–77.
• J.B. McDiarmid, Theophrastus on the Presocratic Causes, „Harvard Studies in Classical Philology” (61) 1953, s. 85–156.
• Philoponus, On Aristotle ‘Physics 1.4-9’, trans. by C. Osborne, London 2009.
• Aristotle’s Metaphysics, A Revised Text with Introduction and Commentary by W.D. Ross, Vol. 1, Oxford 1924.
• P. Seligman, The Apeiron of Anaximander. A Study in the Origin and Function of Metaphysical Ideas, London 1962.
• L. Tarán, Monism and Presocratic Philosophy, [in:] Monism, ed. by A. Bächli and K. Petrus, Frankfurt – London 2003, p. 11–28.
• Die Milesier: Anaximander und Anaximenes, hrsg. von G. Wöhrle, mit Beiträgen von O. Overwien, Berlin – Boston 2012 (Traditio Praesocratica = TP, Bd. 2).

Identyfikatory

DOI

dx.doi.org/10.13153/diam.43.2015.719