Uwięzione między lękiem a gniewem? Powstanie i rozpad wspólnoty buntu w czasie protestów kobiet po wyroku Trybunału Konstytucyjnego

• Autorzy: Frąckowiak-Sochańska Monika , Zawodna-Stephan Marta

Warianty tytułu

EN

Trapped Between Fear and Anger? Community of Rebellion Emergence and Disintegration During Women’s Protests Caused by the Ruling of the Constitutional Tribunal on Abortion

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł powstał na podstawie analizy dwudziestu pięciu wywiadów jakościowych z kobietami popierającymi protest obywatelski przeciwko orzeczeniu TK z 22 października 2020 zakazującemu aborcji z powodu przesłanek embriopatologicznych. Jest on poświęcony rekonstrukcji dynamiki emocji doświadczanych przez kobiety – początkowo indywidualnie, a następnie w ramach wspólnoty buntu na różnych etapach jej trwania i rozpadu. Autorki zaprezentowały kontekst emocji przeżywanych zarówno indywidualnie jak i kolektywnie oraz pokazały, jak utrata poczucia bezpieczeństwa ontologicznego w konsekwencji wyroku prowadziła do pojawiania się lęku i smutku u badanych. W tekście opisano również, jak wspominane uczucia ewoluowały w gniew mobilizujący do zaangażowania w protest. Pokazano, jak początkowa energia wspólnych manifestacji zaczęła się wypalać i skutkowała rozczarowaniem, kiedy podstawowy cel protestów nie został osiągnięty. Autorki wskazały, że pomimo rozgoryczenia sytuacją, kobiety ani w czasie manifestacji ani później nie były „uwięzione” w trudnych emocjach i wytwarzały strategie przywracania stabilności emocjonalnej i budowania poczucia wolności pomimo systemowych ograniczeń.

EN

The article is based on the analysis of twenty-five qualitative interviews (IDI) with women supporting the civil protest against the ruling of the Constitutional Tribunal from October 22, 2020, prohibiting abortion due to embryo-pathological premise. It addresses the emotional dynamics experienced individually and within a community of rebellion at various stages of its duration and disintegration. The authors analyzed the context of emotions and demonstrated how the loss of ontological safety resulting from the ruling led to the respondents’ anxiety and grief that transformed into anger. The latter mobilized women to participate in the protest. The article describes how the energy of demonstrations diminished, leading to disappointment when the goal of the protests was not achieved. The authors indicate that despite the resentment, women were not “trapped” in difficult emotions during the demonstrations and afterward, and they developed the strategies aimed to restore emotional stability and build a sense of freedom despite systemic constraints.

Słowa kluczowe

PL

emocje; lęk; gniew; aborcja; Strajk Kobiet; Trybunał Konstytucyjny

EN

emotions; anxiety; anger; abortion; Women’s Strike; Constitutional Tribunal; Poland

• Wydawca: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Studia Socjologiczne
• Rocznik: 2022
• Numer: 1(244)
• Strony: 9-35

Twórcy

autor

Frąckowiak-Sochańska Monika

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza,

autor

Zawodna-Stephan Marta

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza,

Bibliografia

• Ahmed, Sara. 2013. Ekonomie afektywne. Przekład Monika Głosowicz. Opcje, 2: 16–22.
• Alexander, Jeffrey. 2004. Toward a Theory of Cultural Trauma. In: J. Alexander, R. Eyerman, B. Giesen, N. J. Smelser, P. Sztompka, eds. Cultural Trauma and Collective Identity. Berkeley: University of California Press, 1–30.
• Archer, Margaret. 2013. Jak porządek społeczny wpływa na ludzkie sprawstwo? Refleksyjność jako mechanizm pośredniczący między strukturą a sprawstwem. Przekład Tomasz Skoczylas. W: A. Mrozowicki, O. Nowaczyk, I. Szlachcicowa, red. Sprawstwo. Teorie, metody, badania empiryczne w naukach społecznych. Kraków: Nomos, 19–35.
• Averill, James. 1980. A constructivist view of emotions. In: R. Plitchik, H. Kellerman, eds. Emotion: Theory, research and experience. New York: Academic Press, 305–339.
• Averill, James. 1993. Illustrations of anger. In: R.B. Felson, J.T. Tedeschi, eds. Aggression and violence: Social interactionist perspectives. Washington DC: American Psychological Association, 171–192.
• Bachtin, Michaił. 1975. Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa Średniowiecza i Renesansu. Przekład Anna i Andrzej Goreniowie. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Bartkowski, Jerzy. 2006. Politycy jako administratorzy. Elita rządowa jako grupa zarządzająca. W: J. Raciborski, red. Elity rządowe III RP 1997–2004. Portret socjologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 283–322.
• Bauman, Zygmunt. 2008. Płynny lęk. Przekład Janusz Margański. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Buksiński, Tadeusz. 2017. Moralność publiczna i jej wpływ na funkcjonowanie sfery publicznej. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie, 74: 29–46. DOI: 10.21008/j.0239-9415.2017.074.02.
• Castells, Manuel. 2008. Siła tożsamości. Przekład Sebastian Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• CBOS. 2020. O dopuszczalności przerywania ciąży i protestach po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Komunikat z badań nr 153. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_153_20.PDF. Dostęp 19.11.2021.
• Ferro, Marc. 2013. Resentyment w historii. Zrozumieć nasze czasy. Przekład Wojciech Prażuch. Warszawa: Czytelnik.
• Fuszara, Małgorzata. 2021. Feminizm stosowany, czyli bunt kobiet AD 2020, wykład wygłoszony 28 stycznia 2021 r. w ramach Spotkań Mistrzowskich Instytutu Socjologii UJ. https://www.youtube.com/watch?v=l2FlUHBnjnk. Dostęp 16.11.2021.
• Gadowska, Kaja, Winczorek Jan. 2013. Sfera publiczna – funkcje, dysfunkcje, normy oficjalne i nieoficjalne. Studia Socjologiczne 2013, 1: 5–18.
• Gilligan, Carol. 2013. Chodźcie z nami! Psychologia i opór. Przekład Sergiusz Kowalski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Habermas, Jürgen. 2007. Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej. Przekład Małgorzata Łukasiewicz, Wanda Lipnik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hanisch, Carol. 1969/2006. The Personal Is Political, Notes from the Second Year: Women’s Liberation 1970. https://webhome.cs.uvic.ca/~mserra/AttachedFiles/PersonalPolitical.pdf. https://webhome.cs.uvic.ca/~mserra/AttachedFiles/PersonalPolitical.pdf. Dostęp: 24.11.2021.
• Jenkins, Sharon Rae, Baird Stephanie. 2002. Secondary traumatic stress and vicarious trauma: A validational study. Journal of Traumatic Stress, 15, 5: 423–432. DOI: 10.1023/A:1020193526843.
• Jarosz, Maria. 2004. Władza, przywileje, korupcja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Korolczuk, Elżbieta, Kowalska Beata, Ramme Jennifer, Snochowska-Gonzalez Claudia, red. 2019. Bunt kobiet: czarne protesty i strajki kobiet. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
• Krajewski, Marek. 2020. (Nie)nawidzenia. Świat przez nienawiść. Kraków: Universitas.
• Marody, Mirosława, Giza-Poleszczuk Anna. 2004. Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Minden, Joe. 2021. Ty tu rządzisz. Jak ujarzmić lęk i przestać się zamartwiać. Przekład Agnieszka Kasprzyk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Munro, Ealasaid. 2013. Feminism: A Fourth Wave? Political Insight, 4, 2: 22–25. DOI:10.1111/2041-9066.12021.
• Seligman, Martin, Elaine Walker, David Rosenhan. 2003. Psychopatologia. Przekład Joanna Gilewicz, Aleksander Wojciechowski. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Turner, Jonathan H., Jan E. Stets. 2009. Socjologia emocji. Przekład Marta Bucholc. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Walczak, Agnieszka. 2021. Agnieszka w ciąży pozamacicznej usłyszała w szpitalu w Kaliszu: Mamy związane ręce, musimy czekać. Gazeta Wyborcza, 7 listopada 2021. https://kalisz.wyborcza.pl/kalisz/7,181359,27773929,mamy-zwiazane-rece-uslyszala-agnieszka-ktora-w-pozamacicznej.html. Dostęp 15. 11. 2021.
• Waluś, Monika. 2021. 30-letnia Izabela zmarła przez zakaz aborcji? Prokuratura w Katowicach zbada okoliczności śmierci ciężarnej kobiety. Wysokie Obcasy, 1 listopada 2021. https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,163229,27755835,ani-jednej-wiecej.html?_ga=2.256191810.832421217.1637874198-1043636594. 1636368013. Dostęp 25.11.2021.
• Wesołowski, Włodzimierz. 2004. Warstwa polityków: ewolucja bez postępu. Studia Socjologiczne, 3: 19–61.

Identyfikatory

DOI

10.24425/sts.2022.140594