Otwarty dostęp w krajach globalnego Południa

• Autorzy: Glinicka Małgorzata

Warianty tytułu

EN

Open Access in the Global South

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Cel/Teza: Artykuł referuje bieżący etap rozwoju otwartego dostępu w krajach globalnego Południa, ze wskazaniem podobieństw i odmienności pomiędzy różnymi obszarami świata, nakreśleniem specyfiki reprezentatywnych krajów lub grupy krajów oraz określeniem przyczyn ograniczenia ich aktywności w tym zakresie. Koncepcja/Metody badań: Termin „globalne Południe”, odnoszący się do mniej rozwiniętych krajów Azji, Pacyfiku, Afryki i Ameryki Łacińskiej, stał się ostatnio popularny w dyskursie akademickim, chociaż nie został prawidłowo zdefiniowany. W artykule różne przypadki jego użycia są analizowane w konfrontacji z terminem „globalna Północ”. Analizie poddane zostały również dane dotyczące otwartego dostępu w krajach lobalnego Południa dostępne w źródłach internetowych. Wyniki i wnioski: Poszczególne obszary globalnego Południa są pod wieloma względami zróżnicowane, choć wszystkie łączy niższy status ekonomiczny i zespół rozmaitych problemów z tego wynikających. Granice pomiędzy Północą i Południem zmieniają się, w pewnych miejscach zaś zacierają. Środowiska naukowe w tych krajach różnią się pod względem potrzeb, dążeń i wyobrażeń na temat tego, jak powinno, ich zdaniem, wyglądać publikowanie prac naukowych. Ze względu na owe specyficzne cechy próba dopasowania narzędzi wypracowanych w naukowych ośrodkach globalnej Północy może okazać się szkodliwa. Kluczowa okazuje się komplementarność informacji (jej złożoność, organizacja i weryfikacja), która, dzięki narzędziom technicznym, staje się dostępna szerszej naukowej społeczności. Oryginalność/Wartość poznawcza: W polskiej literaturze badawczej zagadnienie to pojawia się rzadko. Artykuł zbiera i zestawia dane dotyczące wszystkich obszarów globalnego Południa obecne głównie w literaturze anglojęzycznej.

EN

Purpose/Thesis: The aim of the article is to describe the current state of Open Access in the Global South countries, relative to other regions, characterize specific countries and explain why their activity as related to Open Access has been so limited thus far. Approach/Methods: The term ‘Global South’, referring to the less developed countries of Asia, Pacific, Africa and Latin America, has recently become popular in academic discourse, despite its imprecision. This paper analyzes its different uses as compared with the term ‘Global North.’ It is based on the data concerning Open Access in the Global South countries available in electronic sources. Results and conclusions: The Global South is not a uniform region, although all its area shares a lower economic status and problems resulting from it. Boundaries between the North and the South are changing and blurring in some places. Scientific communities in different / various countries have different needs, pursuits, ideas and commitments concerning publication practices. Because of these unique circumstances, an attempt to employ instruments developed in scientific centers in the Global North may prove detrimental. Complementarity of information (its organization and verification), available for the wider scientific community thanks to various technical tools, seems to be crucial. Originality/Value: This issue seldom appears In Polish research literature. The article gathers and juxtaposes data concerning all areas of the Global South, thus far found only in foreign literature.

Słowa kluczowe

PL

Globalne Południe; Globalna Północ; Otwarty dostęp

EN

Global North; Global South; Open Access

• Wydawca: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich i Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii. Uniwersytet Warszawski
• Czasopismo: Zagadnienia Informacji Naukowej - Studia Informacyjne
• Rocznik: 2020
• Tom: 58
• Numer: 1(115)
• Strony: 56-75

Daty

otrzymano

2019-10-08

poprawiono

2019-11-10

zaakceptowano

2020-05-21

Twórcy

autor

Glinicka Małgorzata

Bibliografia

• Aguado-López, E., Becerril-García, A. (2014). Redalyc. A Platform of Visibility for the Scientific Production. In: J.P. Alperin, D. Babini & G. Fischman (eds.). Open Access Indicators and Scholarly Communications in Latin America (97–142). Buenos Aires: CLACSO.Alperin, J.P. (2014). Assessing Growth and Use of Open Access Resources from Developing Regions. In: J.P. Alperin, D. Babini & G. Fischman (eds.). Open Access Indicators and Scholarly Communications in Latin America (15–80). Buenos Aires: CLACSO.Al-Roubaie, A. (2013). Building Knowledge Capacity for Sustainable Development or Sustainable Development in the Arab World. International Journal of Innovation and Knowledge Management in Middle East and North Africa [online], 2(1), 7–19, [24.04.2020], http://www.cohred.org/wp-content/uploads/2013/02/BUILDING-KNOWLEDGE-CAPACITY-Arab-World.pdfAOSIS (2020). [online], [24.04.2020], https://aosis.co.za/index.php?/overviewAppel, A., Lujano, I., Albagli, S. (2018). Open Science Practices Adopted by Latin American Caribbean Open Access Journals. ELPUB 2018, Toronto [online]. HAL Archives Ouvertes, [04.04.2020], https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01800164v3Arcos, B., Weller, M. (2018). A Tale of Two Globes: Exploring the North/South Divide in Engagement with Open Educational Resources. In: J. Schöpfel, U. Herb (eds.). Open Divide: Critical Studies on Open Access (147–155). Sacramento, CA: Litwin Books.Asamoah-Hassan, H.R. (2001). Transforming Traditional Libraries into Electronic Libraries: The Contribution of the African University [online]. A Paper Presented at the Conference “African University Libraries in the 21st Century”, Accra, Ghana, 7th-8th September 2001, [24.04.2020], http://ir.knust.edu.gh/xmlui/handle/123456789/4176Chan, L., Kirsop, B., Costa, S., Arunachalam, S. (2005). Improving Access to Research Literature in Developing Countries: Challenges and Opportunities Provided by Open Access [online]. A Paper Presented at the “World Library and Information Congress: 71st IFLA General Conference and Council. Libraries – A voyage of discovery”, Oslo, Norway, 14th-18th August 2005, [24.04.2020], https://archive.ifla.org/IV/ifla71/papers/150e-Chan.pdfChirwa, M.N., Mnzava, E.E. (2017). Contribution of East Africa Region to Open Access Literature: The case of OpenDOAR. Library Philosophy and Practice (e-journal) [online], 1676, [24.04.2020], https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/1676/Cockerill, M.J., Knols, B.G.J. (2008). Open Access to Research for the Developing World. Issues in Science and Technology [online], 24(2), [24.04.2020], http://issues.org/24–2/cockerill/Czerniewicz, L. (2015). It’s Time to Redraw the World’s Very Unequal Knowledge Map [online]. The Conversation, [24.04.2020], https://theconversation.com/its-time-to-redraw-the-worlds-very-unequal-knowledge-map-44206Dados, N., Connell, R. (2012). The Global South. Contexts [online], 11(1), 12–13, [24.04.2020], https://doi.org/10.1177/1536504212436479Givran, N. (2007). Power Imbalances and Development Knowledge [online]. Theme Paper Prepared for the Project “Perspectives on Reform of the International Development Architecture”, [24.04.2020], https://www.oecd.org/site/oecdgfd/39447872.pdfFC-SSC (2015). Global South Countries [online]. Finance Center for South-South Cooperation. Organization in Special Consultative Status with ECOSOC of the United Nations, [24.04.2020], http://www.fc-ssc.org/en/partnership_program/south_south_countriesHassan, M.H.A. (2008). Global Science Gaps Need Global Action. Issues in Science and Technology [online], 24(2), [24.04.2020], http://issues.org/24–2/hassan/Jardine, E., Garvey, M., Cho, J.S. (2017). Open Access and Global Inclusion: A Look at Cuba. CUNY Academic Works, 78, 469–477, [24.04.2020], https://academicworks.cuny.edu/si_pubs/78Kaess, K. (2018). The Cross-Atlantic Knowledge Divide, or PISA for Development: Should One Size Ever Fit All? Atlantic Studies [online], 1(3), [24.04.2020], https://doi.org/10.1080/14788810.2017.1370356Karlsson, S. (2002). The North-South Knowledge Divide: Consequences for Global Environmental Governance. In D.C. Esty & M.H. Ivanova (eds.). Global Environmental Governance. Options & Opportunities (53–76). Yale: Yale School of Forestry & Environmental Studies.Kassab, A.Y. (2016). Knowledge Management Practices in the Middle East: Challenges and Trends. International Journal of Innovation and Knowledge Management in Middle East and North Africa [online], 5(2), 71–79, [24.04.2020], https://www.mekei.org/download/knowledge-management-practices-in-the-middle-east-challenges-and-trendsLaw, S.F., Bretherton, D. (2012). The Imbalance Between Knowledge Paradigms of North and South: Implications for Peace Psychology. In M.Seedat, S. Suffla & D.J.Christie (eds.) Enlarging the Scope of Peace Psychology. African and World-Regional Contributions (19–36). Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978–3-319–45289-0_2Loan, F.A. (2014). Open Access Digital Repositories in Asia: Current Status and Future Prospects. International Journal of Information Science and Management [online], 12(2), 35–45, [25.04.2020], https://ijism.ricest.ac.ir/index.php/ijism/article/view/389Nwagwu, W.E. (2013). Open Access Initiatives in Africa – Structure, Incentives and Disincentives. The Journal of Academic Librarianship , 39(1), 3–11. https://doi.org/10.1016/j.acalib.2012.11.024Odeh, L.E. (2010). A Comparative Analysis of Global North and Global South Economies. The Journal of Sustainable Development in Africa [online], 12(3), 1–12, [25.04.2020], http://www.jsd-africa.com/Jsda/V12No3_Summer2010_A/PDF/A%20Comparative%20Analysis%20of%20Global%20North%20and%20Global%20South%20Economies%20(Odeh).pdfPagel, H., Ranke, K., Hempel, F., Köhler, J. (2014). The Use of the Concept „Global South” in Social Science & Humanities. Poster presented at the symposium Globaler Süden/ Global South: Kritische Perspektiven 11 July 2014. Berlin: Institut für Asien-&Afrikawissenschaften, Humboldt-Universität zu Berlin.Pant, L.P. (2009). Learning Networks for Bridging Knowledge Divides in International Development: Aligning Approaches and Initiatives. IKM Working Paper [online], 4, 1–39, [25.04.2020], https://www.emergentworks.net/sites/default/files/ikmemergent_archive/090817-ikm-working-paper-4-learning-networks-for-bridging-knowledge-divides.pdfRoszkowski, M. (2005). Źródła słownictwa kontrolowanego dla dziedzinowych systemów hipertekstowych w Internecie. Zagadnienia Informacji Naukowej, 2(86), 31–44.Roy, B.K., Biswas, S.C., Mukhopadhyay, P. (2012). Open Access Repositories in Asia: From SAARC to Asian Tigers. Library Philosophy and Practice (e-journal) [online], 808, [25.04.2020], https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/808/Scaria, A.G., Ray, S. (2018, September 24). Open Science India Report, [04.05.2020], https://doi.org/10.31219/osf.io/aj9gwSchneider, N. (2017). Between Promise and Skepticism: The Global South and Our Role as Engaged Intellectuals. The Global South [online], 11(2), 18–38, [25.04.2020], https://www.jstor.org/stable/10.2979/globalsouth.11.2.02Schöpfel, J. (2017). Open Access to Scientific Information in Emerging Countries. D-Lib Magazine [online], 23(3/4), [25.04.2020], http://www.dlib.org/dlib/march17/schopfel/03schopfel.htmlSeo, T.-S. (2018). Open Access Full-Text Databases in Asian Countries. Science Editing, 5(1), 26–31. https://doi.org/10.6087/kcse.114Shearer, K., Repanas, K., Yamaji, K. (2017). Asian Open Access: Regional Survey [online]. Confederation of Open Access Repositories, [25.04.2020], https://www.coarepositories.org/files/Asia-OA-survey-results-June-15–2017.pdfTHE (2018). Why Open Access Publishing is Growing in Latin America [online]. Times Higher Education [25.04.2020], https://www.timeshighereducation.com/blog/why-open-access-publishing-growing-latin-america#survey-answerXia, J., Li, Y., Situ, P. (2017). An Overview of Predatory Journal Publishing in Asia. Journal of East Asian Libraries [online], 165, Article 4, [25.04.2020], https://scholarsarchive.byu.edu/jeal/vol2017/iss165/4

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.36702/zin.647