Warianty tytułu
„Jean-Paulian Night” in the Works of Fyodor Dostoevsky, Bolesław Prus and Thomas Mann
Języki publikacji
Abstrakty
Fragment powieści „Siebenkäs” (1796–1797) Jean Paula, najbardziej znany w przekładzie francuskim pod tytułem „Un Songe (Sen)” (tytuł oryginalny: „Rede des toten Christus vom Weltgebäude herab, dass kein Gott sei <Mowa wypowiedziana przez umarłego Chrystusa ze szczytu kosmicznego gmachu o tym, że nie ma Boga>”), to jeden z ważniejszych nokturnów romantyzmu europejskiego: w planie metafizycznym ukazuje grozę apokalipsy bez Boga i zagładę lucyferycznego kosmosu materii, w planie estetycznym oznacza triumf wyzwolonej, fantasmagorycznej wyobraźni. Świadome lub mimowolne echa „jeanpaulowskiej nocy” można znaleźć w twórczości Fiodora Dostojewskiego (scena spowiedzi Hipolita w „Idiocie”, 1869; nowela „Bobok”, 1873), Bolesława Prusa (nowela „Pleśń świata”, 1884) oraz Thomasa Manna („śnieżna” wizja Castorpa w „Czarodziejskiej górze”, 1924). Eschatologiczne lub kosmiczne wizje bohaterów (narratorów) powstałe w wyniku demonicznego kuszenia wyobraźni, ukazują zdehumanizowany świat chaosu i śmierci, podległy przyrodniczemu determinizmowi – i podobnie jak u Jean Paula stanowią rodzaj wstrząsowej autoterapii światopoglądowej.
The fragment of the novel by Jean Paul Richter Siebenkäs (Blumen-, Frucht- und Dornenstücke oder Ehestand, Tod und Hochzeit des Armenadvokaten F. St. Siebenkäs im Reichsmarktflecken Kuhschnappel <Flower, Fruit, and Thorn Pieces; or, the Married Life, Death, and Wedding of Siebenkäs, Poor Man’s Lawyer>,1796–1797), known as “The Atheist’s Dream,” the full German original title being Rede des toten Christus vom Weltgebäude herab, dass kein Gott sei (Speech of the Dead Christ from the Universe that there is no God), presents one of the most important romantic night-visions: in metaphysical dimension it presents a terrifying Apocalypse without God, and a luciferic destruction of cosmic perpetual matter; in aesthetic dimension it indicates a triumph of liberated phantasmagorical imagination. Intentional or accidental traces of “Jean-Paulian night” are found in the works of Fyodor Dostoevsky (Ippolit’s “confession” from The Idiot, 1869; the short story Bobok, 1873), in the short story by Bolesław Prus (Pleśń świata <Mould of the World>, 1884) and in Thomas Mann’s (Castorp’s “snow” vision from Der Zauberberg <The Magic Mountain>, 1924). Eschatological or cosmic visions of the characters (narrators) produced as a result of demonic temptation of imagination present a dehumanised world of chaos and death subordinated to biological determinism and, as in Jean Paul Richter, constitute a kind of worldview shock autotherapy.
Wydawca
Czasopismo
Rocznik
Tom
Numer
Strony
61-80
Opis fizyczny
Daty
wydrukowano
2016-03-23
Twórcy
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
ISSN
0031-0514
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.desklight-aa845e52-f75a-4a88-9c03-5358eff48eb3
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.