Pandemia COVID-19 a gospodarka Unii Europejskiej – instrumenty antykryzysowe oraz implikacje dla budżetu UE i jej państw członkowskich

• Autorzy: Dziembała Małgorzata , Kłos Agnieszka

Warianty tytułu

EN

The COVID-19 pandemic and the European Union economy – counter-crisis instruments and implications for the EU budget and its Member States

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na przełomie lat 2019–2020 gospodarka światowa doświadczyła spowolnienia, będącego efektem pandemii COVID-19. Negatywne reperkusje podjętych działań, związane m.in. ze spowolnieniem aktywności gospodarczej, doświadczyły wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE). Celem artykułu jest przedstawienie skutków pandemii dla gospodarki UE oraz identyfikacja wybranych działań podjętych przez UE i wdrażanych instrumentów na rzecz przeciwdziałania implikacjom COVID-19 w roku 2020 oraz zaplanowanych na lata 2021–2027. Autorki starają się odpowiedzieć na pytania: (1) Czy podjęte przez Komisję Europejską (KE) działania oraz tymczasowe środki pomocy państwa będą oddziaływać pozytywnie na ograniczenie negatywnych implikacji kryzysu gospodarczego i społecznego wywołanego pandemią? (2) Czy zaproponowane instrumenty i źródła ich finansowania przygotowane w celu zapewnienia odbudowy gospodarki UE są wystarczające? W artykule stawiana jest hipoteza, że planowane instrumenty finansowe, wdrażane na poziomie UE, powinny do pewnego stopnia ograniczyć negatywne implikacje pandemii, jednakże konieczne jest prowadzenie ścisłej współpracy państw członkowskich i instytucji europejskich w zakresie koordynacji podejmowanych działań i realizowanych instrumentów, warunkującej większą ich skuteczność. W artykule wykorzystano metodę opisową, normatywną i diachroniczną. Analiza wprowadzonych działań zaradczych na poziomie UE oraz na poziomie państwa członkowskiego (Polski) prowadzi do sformułowania wniosku, że mimo wprowadzonych przez KE działań zapobiegawczych kryzysowi gospodarczemu, ciężar przeciwdziałania skutkom epidemii spoczywa głównie na państwach, których rządy wprowadziły pakiety antykryzysowe.

EN

At the turn of 2019 and 2020 the world economy experienced a slowdown resulting from the COVID-19 pandemic. Negative repercussions of the measures taken, related to the slowdown in economic activity, have been experienced by all EU Member States. The article aims to present the influence of the pandemic on the EU economy and to identify the selected EU measures and instruments implemented to counteract the implications of COVID-19 in 2020 and 2021–2027. The authors attempt to answer the following questions: (1) Will the actions taken by the European Commission and temporary state aid measures positively impact reducing the negative implications of the economic and social crisis caused by the pandemic? (2) Are the proposed instruments and their financing sources ensuring the recovery of the EU economy sufficient? The article puts forward a hypothesis that the prepared financial instruments implemented at the EU level should reduce the negative implications of the pandemic to some extent; however, close cooperation between the Member States and European institutions in terms of coordination of the implemented measures and instruments is necessary to render them more effectively. The authors utilise the descriptive, normative and diachronic methods. The analysis of the implemented remedial actions at the EU level and at the level of a Member State (Poland) leads to the conclusion that despite the economic crisis prevention measures introduced by the European Commission, the burden of counteracting the consequences of the epidemic rests mainly with the countries whose governments have introduced anti-crisis packages.

Słowa kluczowe

PL

budżet Unii Europejskiej; Unia Europejska (UE); Polska; pakiety antykryzysowe; instrumenty odbudowy gospodarki; pandemia COVID-19

EN

EU budget; European Union (EU); Poland; anti-crisis packages; instruments of economic reconstruction; COVID-19 pandemic

• Wydawca: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
• Czasopismo: Przegląd Europejski
• Rocznik: 2021
• Numer: 1(59)
• Strony: 81-98

Daty

wydano

2021

Twórcy

autor

Dziembała Małgorzata

• University of Economics in Katowice

autor

Kłos Agnieszka

• SGH Warsaw School of Economics

Bibliografia

• BALDWIN Richard, WEDER DI MAURO Beatrice (2020a), Introduction, w: Richard Baldwin, Beatrice Weder di Mauro (red.), Mitigating the COVID economic crisis: act fast and do whatever it takes, Centre for Economic Policy Research, CEPR Press, London, https://voxeu.org/content/mitigating-covid-economic-crisis-act-fast-and-do-whatever-it-takes (18.03.2020)
• BALDWIN Richard, WEDER DI MAURO Beatrice (2020b), Introduction, w: Richard Baldwin, Beatrice Weder di Mauro (red.), Economics in the time of COVID-19, Centre for Economic Policy Research, CEPR Press, London, https://voxeu.org/content/economics-time-covid-19 (06.03.2020)
• BARCZ Jan (2020), Praworządność – zasada warunkowości w świetle konkluzji Rady Europejskiej z 21 lipca 2020 r., https://konstytucyjny.pl/jan-barcz-praworzadnosc-zasada-warunkowosci-wswietle-konkluzji-rady-europejskiej-z-21-lipca-2020/ (27.07.2020)
• BRONIATOWSKI Michał (2020), Unijni przywódcy spierają się kto ile ma dostać z wartego 750 mld funduszu odbudowy po pandemii koronawirusa, „Onet Politico”, https://wiadomosci.onet.pl/politico/koronawirus-w-unii-szczyt-27-przywodcow-ue-bedzie-omawiac-wart-750-mld-eurofundusz/9kw64ee (19.06.2020)
• CONTE Andrea, LECCA Patrizio, SAKKAS Stylianos, SALOTTI Simone (2020), The territorial economic impact of COVID-19 in the EU. A RHOMOLO Analysis, “Territorial Development Insights Series”, JRC121261, July 2020, Seville, European Commission, https://ec.europa.eu/jrc/sites/jrcsh/files/jrc121261.pdf (31.07.2020)
• EUROPEAN COMMISSION (2020), European Economic Forecast. Summer 2020 (Interim), Institutional paper no.132, July 2020, Luxembourg, DOI: 10.2765/828014
• EUROSTAT (2020a), Eurostat newsrelease euroindicators 121/2020, 31 July 2020, https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/11156775/2-31072020-BP-EN.pdf/cbe7522c-ebfa-ef08-be60-b1c9d1bd385b (06.08.2020)
• EUROSTAT (2020b), Eurostat news releases euroindicators 119/2020, 30 July 2020, https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/11156668/3-30072020-AP-EN.pdf/1b69a5ae-35d2-0460-f76f-12ce7f6c34be (06.08.2020)
• HALE Thomas, ANGRIST Noam, KIRA Beatriz, PETHERICK Anna, PHILLIPS Toby, WEBSTER Samuel (2020), Variation in Government Responses to COVID-19, Version 6.0. “Blavatnik School of Government Working Paper”, May 25, 2020, www.bsg.ox.ac.uk/covidtracker (25.05.2020)
• KOMISJA EUROPEJSKA (2018), Wniosek: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające Program InvestEU, COM(2018) 439 final, Bruksela, 06.06.2018, 2018/0229 (COD)
• KOMISJA EUROPEJSKA (2020a), Komunikat Komisji: Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19, C(2020)1863 z 19 marca 2020, Bruksela, Dz. Urz. UE C 91 I z 20.03.2020.
• KOMISJA EUROPEJSKA (2020b), Komunikat Komisji: Zmiany w tymczasowych ramach środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19, C(2020) 2215 z 3 kwietnia 2020, Bruksela, Dz.Urz. UE C 112I z 04.04.2020
• KOMISJA EUROPEJSKA (2020c), Komunikat Komisji: Zmiany w tymczasowych ramach środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19, C(2020) 3156 z 8 maja 2020, Bruksela, Dz.Urz. UE C 164 z 13.05.2020
• KOMISJA EUROPEJSKA (2020d), Komunikat Komisji: Czwarta zmiana „Tymczasowych ram środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19” oraz zmiana załącznika do komunikatu Komisji do państw członkowskich w sprawie zastosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do krótkoterminowego ubezpieczenia kredytów eksportowych, (2020/C 340 I/01), Bruksela, Dz. Urz. UE C 340 I/1 z 13.10.2020.
• KOMISJA EUROPEJSKA (2020e), COVID-19: Komisja Europejska określa skoordynowaną europejską reakcję na skutki gospodarcze koronawirusa, Komunikat prasowy https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/IP_20_459 (13.03.2020).
• KOMISJA EUROPEJSKA (2020f) Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Banku Centralnego, Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Eurogrupy: Skoordynowana reakcja gospodarcza na epidemię COVID-19, COM (2020) 112 final, Bruksela, 13.03.2020.
• KOMISJA EUROPEJSKA (2020g), Plan Odbudowy dla Europy, https://ec.europa.eu/info/strategy/recovery-plan-europe_pl#nextgenerationeu (08.01.2021).
• KOMISJA EUROPEJSKA (2020h), Wniosek: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, COM(2020) 22 final, Bruksela, 14.01.2020, 2020/0006 (COD).
• KOMISJA EUROPEJSKA (2020i), Komunikat Komisji: Budżet UE napędza plan odbudowy Europy, COM(2020) 442 final, Bruksela, 27.05.2020.
• KOMISJA EUROPEJSKA (2020j), Komunikat Komisji: Decydujący moment dla Europy: naprawa i przygotowanie na następną generację, COM(2020) 456 final, Bruksela, 27.05.2020.
• MILANI Fabio (2010), Expectation shocks and learning as drivers of the business cycle, February 2010, https://ec.europa.eu/eurostat/documents/1797566/4300279/2-5-Milani_final+paper.pdf/abe59b69-454c-41ca-92b6-00848056a8d3 (17.02.2020).
• OECD (2020a), The territorial impact of COVID-19: Managing the crisis across levels of government https://read.oecd-ilibrary.org/view/?ref=128_128287-5agkkojaaa&title=The-territorial-impact-of-covid-19-managing-the-crisi1s-across-levels-of-government (16.06.2020)
• OECD (2020b), OECD Employment Outlook 2020: Worker Security and the COVID-19 Crisis, OECD Publishing, Paris, DOI: 10.1787/1686c758-en
• Oxford COVID-19 Government Response Tracker (WWW), Blavatnik School of Government, University of Oxford, https://www.bsg.ox.ac.uk/research/research-projects/coronavirus-government-response-tracker (31.12.2020)
• RADA EUROPEJSKA (2020a), Konkluzje Rady Europejskiej (17-21 lipca 2020), Bruksela, 21 lipca 2020 r. (OR. en) EUCO 10/20, CO EUR 8, CONCL 4.
• RADA EUROPEJSKA (2020b), Posiedzenie Rady Europejskiej (10 i 11 grudnia 2020 r.) – Konkluzje, Bruksela, 11 grudnia 2020 r. (OR. en) EUCO 22/20 CO EUR 17 CONCL 8.
• ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis, Dz.Urz. UE L 352 z 24.12.2013
• ROZPORZĄDZENIE RADY (UE, EURATOM) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027, Dz.Urz. UE LI 433/11 z 22.12.2020.
• USTAWA (2020/568) z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. 2020, poz. 568.
• USTAWA (2020/695) z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, Dz. U. z 2020 r. poz. 695.
• USTAWA (2020/875) z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, Dz. U. z dnia 15 maja 2020 r., poz. 875.
• USTAWA (2020/1086) z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, Dz. U. z dnia 23 czerwca 2020 r., poz. 1086
• UNDP (WWW), COVID-19. Socio-economic impact, United Nations Development Programme, https://www.undp.org/content/undp/en/home/coronavirus/socio-economic-impact-of-covid-19.html (30.06.2020)