Przyczynek do badań nad dziełem „Monumenta Sarmatarum” Szymona Starowolskiego

• Autorzy: Nowaszczuk Jarosław

Warianty tytułu

EN

A Contribution to Research into “Monumenta Sarmatarum” by Szymon Starowolski

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

„Monumenta Sarmatarum” to pierwszy w Polsce zbiór inskrypcji nagrobnych, opracowany przez Szymona Starowolskiego i wydany w Krakowie w 1655 roku. Kolekcja zawsze ceniona była przez historyków jako materiał źródłowy. Była również poddawana analizom przez badaczy z dziedziny religioznawstwa i historii stosunków społecznych. Poświęcono jej natomiast tylko nieliczne opracowania z zakresu literaturoznawstwa. Wynikało to z dotychczasowej dezaprobaty dla twórczości, którą można określić jako użytkową oraz z faktu, że XIX-wieczni uczeni oceniali cały dorobek Starowolskiego wraz z kolekcją epigraficzną za mało staranny i pełen błędów. Badania, których owocem jest obecne omówienie, podjęte w niewielkim zakresie, przeczą jednak tym przekonaniom. Jak się okazuje, autor zadał sobie wiele trudu nie tylko gromadząc materiał, lecz również przygotowując go do publikacji. Szczególną troskę widać w zakresie języka, stosowania terminologii łacińskiej oraz w opracowaniu formy wizualnej druku. Analiza zagadnień dotyczących chronologii powstania tekstów wyjawiła, że w książce znajdują się nie tylko utwory epigraficzne, lecz także elogia przygotowane przez samego Starowolskiego. Ostatecznie poszukiwania podjęte w zakresie kilku zaledwie problemów ukazały, że dzieło winno się stać przedmiotem szerszych badań literaturoznawczych.

EN

“Monumenta Sarmatarum” is the first collection of funerary inscriptions in Poland, compiled by Szymon Starowolski and published in Cracow in 1655. This collection has always been appreciated as a valuable source material by historians. It has also been the subject of analyses by researchers specialising in religious studies and the history of social relations. However, in the field of literary studies, it has been researched to a limited extent only. The reason for this was the lack of approval, at that time, of studies that can be referred to as “utility work” and the fact that the scholars of the 19th century thought that all of Starowolski’s work, including his epigraphic collection, lacked diligence and was abound with mistakes. These beliefs are, however, contradicted by the results of the limited research discussed here. The research shows that the author of “Monumenta Sarmatarum” put a great effort not only in finding the source materials, but also in preparing these materials for publication. Special care is seen in the choice of language, the use of Latin terminology and the visual preparation of the publication. An analysis of the chronology of the texts reveals that “Monumenta Sarmatarum” contains not only epigraphic work, but also commemorative elogia prepared by Starowolski himself. Finally, the research study discussed here, which covered only selected problems, shows that “Monumenta Sarmatarum” should be the subject of more extensive research work in the field of literary studies.

Słowa kluczowe

EN

Szymon Starowolski's “Monumenta Sarmatarum”; first epigraphic collection in Poland; funerary inscriptions; Baroque funeral literature; Poles’ graves in the 16th and 17th centuries

• Wydawca: Instytut Badań Literackich PAN
• Czasopismo: Pamiętnik Literacki
• Rocznik: 2017
• Tom: 108
• Numer: 3
• Strony: 217-233

Daty

wydrukowano

2017-09-14

Twórcy

autor

Nowaszczuk Jarosław

• Uniwersytet Szczeciński

Identyfikatory

ISSN

0031-0514