Polskie władze państwowe wobec obrządku wschodniosłowiańskiego w okresie międzywojennym

• Autorzy: Mieczysław Ryba

Warianty tytułu

EN

The Polish State authorities’ attitude towards the Eastern Slavonic rite in the period between the two World Wars

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł dotyczy stosunku władz polskich do obrządku wschodniosłowiańskiego w okresie międzywojennym. Po rewolucji bolszewickiej Cerkiew w Rosji doznała olbrzymich prześladowań. Stolica Apostolska pragnęła przywrócić jedność rosyjskiego prawosławia z Rzymem. Z tym większą siłą propagowano obrządek neosłowiański, jako formę nowej unii religijnej, zbliżonej pod względem obrządku do prawosławia, a pozostającej w jedności z papieżem. Polska posiadająca dość liczną ludność prawosławną była terenem eksperymentalnym dla wprowadzania nowego obrządku. Polskie władze były przeciwne temu działaniu, uznając, że może się to stać zaczynem generowania nowego nacjonalizmu wśród ludności ruskiej. Wszystko to wiązało się z bardzo złymi doświadczeniami Polaków co do obrządku greckokatolickiego, na podstawie którego rozwijał się ze szczególną siłą antypolski nacjonalizm ukraiński w Małopolsce Wschodniej.

EN

Mieczysław Ryba’s article is concerned with the Polish State authorities’ attitude towards the Eastern Slavonic rite in the period between the two World Wars. After the Bolshevik Revolution the Orthodox Church in Russia suffered relentless persecutions. The Holy See wanted to restore the unity of the Russian Orthodox Church and Rome. Hence the neo-Slavonic rite was strongly propagated as a form of a new religious union, similar to Orthodoxy and being united with the Pope. Poland that had a considerable Orthodox population was an experimental area for introducing the new rite. The Polish authorities opposed this action as they thought that it might trigger off the rise of a new nationalism among the Ruthenian population. All this was connected with Poles’ bitter experiences with the Greek-Catholic Church that was the basis for the especially strong development of anti-Polish Ukrainian nationalism in Eastern Lesser Poland.

Słowa kluczowe

PL

neounia; obrządek wschodniosłowiański; Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego; Henryk Przeździecki; Andrzej Szeptycki

EN

neo-union; Eastern Slavonic rite; Ministry of Religious Affairs and Public Education; Henryk Przeździecki; Andrzej Szeptycki

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Roczniki Humanistyczne
• Rocznik: 2015
• Tom: 63
• Numer: 2: Historia
• Strony: 177-198

Twórcy

autor

Mieczysław Ryba

• Katedra Świata Hiszpańskiego, Polityki i Relacji Międzynarodowych, Instytut Historii na Wydziale Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Jana Pawła II,

Bibliografia

• Dubec M.: Proces odradzania się Kościoła prawosławnego na Łemkowszczyźnie w okresie międzywojennym (1926-1939), „Magury ’05”. Rocznik Krajoznawczy Poświęcony Beskidowi Niskiemu (Warszawa 2005).
• Grzesiak K.: Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918-1939, Lublin 2010.
• Grzesiak K., Marczewski J.R.: Biskup lubelski Marian Leon Fulman wobec ruchu neounijnego, w: J.R. Marczewski (red.), Pater Eclesiae Lublinensis. Studia w 65. rocznicę śmierci biskupa Mariana Leona Fulmana (1866-1945), Lublin 2010.
• Koneczny F.: Polskie logos a etos. Roztrząsanie o znaczeniu i celu Polski, t. II, Poznań 1921.
• Kumor B.: Historia Kościoła, cz. 7: Czasy najnowsze 1815-1914, Lubin 2003.
• Papierzyńska-Turek M.: Organizacja Kościoła Prawosławnego w Polsce w latach 1918-1939, w: Kościół Prawosławny w Polsce dawniej i dziś, Warszawa 1993.
• Przeździecki H.: O pracy unijnej w Polsce. List pasterski z dn. 15 kwietnia 1932 r., Warszawa 1933.
• Rzemieniuk F.: Katolicki Kościół obrządku bizantyjsko-słowiańskiego (neounia), Lublin 1999.
• Wilk S.: Episkopat Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1992.
• Wyczawski E.H.: Neounia, w: Historia Kościoła w Polsce, t. II, cz. 2, Poznań–Warszawa 1979.

Identyfikatory

DOI

10.18290/rh.2015.63.2-8