Legenda o żelaznym wilku z Kroniki Macieja Stryjkowskiego w kontekście mitów założycielskich i baśni magicznych

• Autorzy: Wicher Andrzej

Warianty tytułu

EN

The Legend about the Iron Wolf from Stryjkowski’s “Chronicle” in the Context of Foundation Myths and Tales of Magic

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The present article is an attempt to look at Stryjkowski’s story of Gediminas’, the Grand Duke’s of Lithuania, and his dream, involving a vision of an iron-clad wolf, in the light of its possible folkloric and mythographic context. It is natural to look at it as a foundation myth, associated with the legendary origins of the city of Vilnius, the capital of Lithuania. The author claims that the usually postulated connection with the story of Romulus and Remus and the Capitoline She-Wolf is rather tenuous and that it is better understood within the framework of fairy tales about supernatural, enchanted, animals, whose disenchantment, that is, a return to the human form, is the natural and expected conclusion. A comparative analysis of various legends, myths, and fairy tales (including literary fairy tales) suggests that this predominantly Lithuanian story has some links with a vast European narrative heritage.

Słowa kluczowe

PL

Kronika Stryjkowskiego, baśnie magiczne, mity założycielskie, symbolika wilka, symbolika; żelaza, wilk a jeż

EN

Stryjkowski’s “Chronicle”, tales of magic, foundation myths, the symbolism of the wolf, the symbolism; of iron, the wolf and the hedgehog

• Wydawca: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura
• Rocznik: 2022
• Tom: 2 (17)
• Strony: 35-49

Daty

wydano

2023-11

Twórcy

autor

Wicher Andrzej

• Uniwersytet Łódzki,

Bibliografia

• Bibliografia podmiotowa
• Aarne, A., Thompson, S. (1928). The Types of the Folk-Tale. A Classification and Bibliography. Helsinki: Suomalainen Tiedeakatemia. Academia Scientiarum Fennica.
• Apuleius, (1950). The Golden Ass. Harmondsworth, Middlesex: The Penguin Classics.
• Weber, R. , Fischer, B. (eds.) (2007). Biblia sacra iuxta Vulgatam versionem. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft.
• Boulenger, J. (red.) (1987). Opowieści okrągłego stołu. Merlin Czarodziej. Lancelot z Jeziora. Poszukiwanie świętego Graala. Śmierć Artura. Tłum. K. Dolatowska, T. Komendant. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Brzechwa, J. (1982). Baśń o stalowym jeżu. W: Od baśni do baśni. Warszawa: Czytelnik.
• Czajkowski, A. (1893). Baśń o żelaznym wilku i o pięknym królewiczu. Pobrano z: https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication//335445/edition/316958 (12.01.2023).
• France, M. de (1959). Pieśni. Tłum. J. Dackiewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• The Gesta Hungarorum of Anonymous. The Anonymous Notary of King Bela (2011). Przeł. M. Rady. Pobrano z: https://web.archive.org/web/20110609152157/http://eprints.ucl.ac.uk/18975/1/18975.pdf (12.01.2023).
• Graves, R. (1967). Mity greckie. Przeł. H. Krzeczkowski, wstęp A. Krawczuk. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Graves, R. (1960). The Greek Myths. Vol. 1–2. London: Penguin Books.
• Kapełuś, H. (red.) (1982). Baśnie braci Grimm. T. 1–2. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Mickiewicz, A. (1996). Pan Tadeusz. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Morawski, F. (1910). Bajka o wilku i jeżu. Pobrano z: https://pl.wikisource.org/wiki/Wilk_i_je%C5%BC (12.01.2023).
• Propp, V. (red.) (1957). Narodnye russkiye skazki A.N.Afanasyeva. T. 1–3. Moskwa: Gosudarstvennoye Izdatelstwo Hudoshestvennoy Literatury.
• Sieroszewski, W. (1911). Bajka o Żelaznym Wilku. z 14 rycinami i winietą okładkową Jana Rembowskiego – całość. Kraków: Spółka Nakładowa „Książka”.
• Stryjkowski, M. (2013). Kronika polska, litewska, żmudzka i wszystkiéj Rusi. Pobrane z: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/stryjkowski-kronika-polska-litewska-zmudzka-i-wszystkiej-rusi.html (12.01.2023).
• Szrejter, A. (2006). Mitologia germańska. Opowieści o bogach mroźnej Północy. Gdańsk: Wydawnictwo L & L.
• Vedrickaitė, I. (red.) (2003). Baśnie litewskie. Warszawa: Exlibris.
• De almo primo duce (2023) W: Anonymus Belae Regis Notarius, Gesta Hungarorum. Chronicon. Pobrano z: https://la.wikisource.org/wiki/Gesta_Hungarorum#De_almo_primo_duce (12.01.2023).
• Warnke, K. (red.) (1990). Lais de Marie de France. Paris: Le Livre de Poche.
• Bibliografia przedmiotowa
• Chevalier, J., Gheerbrant, A. (1996). A Dictionary of Symbols. Harmondsworth, Middlesex: Penguin Books.
• Grimm, W., Grimm J. (2023). Deutsches Wörterbuch von Jacob Grimm und Wilhelm Grimm. Pobrano z: https://www.woerterbuchnetz.de/DWB (28.01.2023).
• Haavio, M. (1979). Mitologia fińska. Przeł. Jerzy Litwiniuk. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Kopaliński, W. (1990). Słownik symboli. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Linde, S. B. (1995). Słownik języka polskiego. T. 1–6. Warszawa: Wydawnictwo „Gutenberg-Print”.
• Lüthi, M. (1985). Das europäische Volksmärchen. Form und Wesen. Tübingen: Francke Verlag.
• Mackiewicz, S. (1990). Dom Radziwiłłów. Warszawa: Czytelnik.
• Wróblewska, V. (red.), (2018). Słownik polskiej bajki ludowej. Pobrano z: https://bajka.umk.pl (12.01.2023).
• Wróblewska, V. (2014). Postać żelaznego wilka w folklorze i literaturze polskiej. Pobrano z: https://bajka.umk.pl/bajka-ludowa/opracowania/Wróblewska_V-Postać-żelaznego-wilka-w-folklorze-i-literaturzepolskiej.pdf (12.01.2023).

Identyfikatory

DOI

10.26485/me.2022.2-03