Mifologičeskaja jazyčeskaja i hristianskaja simvolika verby v vostočnoslavjanskih i pol’skih frazeologizmah

• Autorzy: Malocha Miroslava

Warianty tytułu

EN

MYTHOLOGICAL, LINGUISTIC AND CHRISTIAN SYMBOLISM OF ‘WILLOW’ IN EAST SLAVONIC AND POLISH PHR ASEOLOGICAL ITEMS

• Języki publikacji: RU

Abstrakty

PL

Artykuł jest próbą opisu konotacji kulturowych we frazeologizmach zawierających komponent ‘wierzba’, ‘wierzbowy’. Analiza obejmuje zarówno dane językowe (frazeologizmy, przysłowia, bajki, itp.), jak też zapisy wierzeń i praktyk. W kulturze słowiańskiej symbolika wierzby jest bardzo zróżnicowana. Z jednej strony wiąże się ona z płodnością, szybkim wzrostem, żywotnością, giętkością, z drugiej zaś – z bezpłodnością, głuchotą, milczeniem i śmiercią. W językach wschodniosłowiańskich i polskim frazeologizmy ze słowem wierzba wyrażają ‘brak’, ‘ciemną siłę’, ‘pustkę’. Zwyczaje i praktyki chrześcijańskie kojarzą wierzbę z życiem, radością i niedzielą. We frazeologizmach białoruskich, ukraińskich i polskich często obok komponentu ‘wierzba’ występuje komponent ‘grusza’ (grusza podobnie jak wierzba kojarzona jest z nieczystą siłą). We frazeologizmach polskich i ukraińskich występują jeszcze inne komponenty: ‘diabeł/czort’ oraz ‘suchy’. Relacja ekwiwalencji łączy też wierzbę i palmę: wschodniosłowiańskiej nazwie Verbnoe voskresenè odpowiada polska nazwa Niedziela Palmowa.

EN

The article attempts to describe cultural connotations of phrases with the words wierzba or wierzbowy (‘willow’ as a noun or adjective, ‘willowy’, 'willowish’, ‘willow-like’). The analysis comprises linguistic data, such as phrases, proverbs, fairy tales, as well as descriptions of beliefs and practices. In Slavonic culture the symbolism of ‘willow’ is diversified. On the one hand it is associated with fertility, quick growth, liveliness and physical flexibility, but on the other with infertility, deafness, silence and death. In East Slavonic languages and in Polish, phrases with the word meaning ‘willow’ express lack, a black force or emptiness. In Christian customs and practices, however, the word connot.es life, joy and Sunday. In Byelorussian, Ukrainian and Polish phrasal expressions, beside the component, ‘willow’, the component ‘pear tree’ is also frequent, both being associated with an evil force. Additionally, Polish and Ukrainian concepts contain the components ‘devil’ and ‘dry’. Furthermore, there is equivalence between ‘willow’ and ‘palm tree’: the East Slavonic Verbnoe Voskresnye (lit. ‘willow Sunday’) is paralleled by the Polish Niedziela Palmowa (Palm Sunday).

Słowa kluczowe

PL

wierzba; symbolika wierzby; frazeologizmy; frazeologizmy polskie; frazeologizmy ukraińskie; wierzenia i praktyki; ‘grusza’; ‘diabeł/czort’; relacja ekwiwalencji; wierzba i palma

EN

willow; the symbolism of a willow; phrasemes; Polish phrasemes; Ukrainian phrasemes; beliefs and practices; pear tree [‘grusza’]; devil—chort [‘diabeł/czort’]; equivalence relation; a willow and a palm tree

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Czasopismo: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Rocznik: 1999
• Tom: 11
• Strony: 129–138

Twórcy

autor

Malocha Miroslava