Patriotyzm wyzwaniem dla Kościoła w Polsce. Na marginesie dokumentu pt. Chrześcijański kształt patriotyzmu

• Autorzy: Marek Fiałkowski

Warianty tytułu

EN

Patriotism as a Challange for the Church in Poland. Comments on the Document Chrześcijański kształt patriotyzmu [the Shape of Catholic Patriotism]

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

A revival of patriotic attitudes and national superiority can be observed in Poland nowadays, which poses a challenge for various social institutions, also for the Catholic Church. A document published in 2017 by the Polish Bishops’ Conference, titled Chrześcijański kształt patriotyzmu (The shape of Catholic patriotism), prepared by the Social Council, may be treated as the Church’s response to the new phenomenon. The article attempts to present patriotism as a challenge for the Church in Poland in the light of the abovementioned document. It offers an insight into a Christian understanding of patriotism, discusses patriotic education and draws attention to institutions responsible for such education. Finally, it points towards major challenges and difficulties that arise in the context of patriotic revival.

PL

W Polsce da się obecnie zauważyć ożywienie postaw patriotycznych i poczucia świadomości narodowej, które stanowi wzywanie dla rozmaitych instytucji społecznych, w tym także dla Kościoła katolickiego. Opublikowany w 2017 r. dokument Konferencji Episkopatu Polski Chrześcijański kształt patriotyzmu, przygotowany przez Radę do spraw Społecznych można potraktować jako odpowiedź Kościoła na wspomniane zjawisko. Artykuł podejmuje próbę ukazania patriotyzmu jako wyzwania dla Kościoła w Polsce w świetle wspomnianego dokumentu. W tym celu ukazuje najpierw chrześcijańskie rozumienie patriotyzmu, następnie omawia wychowanie do patriotyzmu, zwracając szczególną uwagę na instytucje odpowiedzialne za to wychowanie. Na zakończenie prezentuje najważniejsze wyzwania i trudności, jakie rodzą się w wyniku swoistego odradzania się polskiego patriotyzmu.

Słowa kluczowe

PL

patriotyzm; ojczyzna; nacjonalizm; wychowanie do patriotyzmu; chrześcijańskie rozumienie patriotyzmu; Kościół wobec patriotyzmu

EN

patriotism; homeland; nationalism; patriotic education; Christian patriotism; Church and patriotism

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Roczniki Teologiczne
• Rocznik: 2018
• Tom: 65
• Numer: 6: Teologia pastoralna
• Strony: 95-110

Twórcy

autor

Marek Fiałkowski

• Wydział Teologii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II,

Bibliografia

• Adamski Franciszek, Socjologia małżeństwa i rodziny. Wprowadzenie, Warszawa: PWN 1984.
• Bagrowicz Jerzy, Kościelne wychowanie młodzieży do życia społeczno-politycznego, w: Kościół w życiu publicznym. Teologia polska i europejska wobec nowych wyzwań, t. I: Wykłady i wprowadzenia do dyskusji grupowych, Lublin: Wydawnictwo KUL 2004, s. 229-246.
• Bartyzel Jacek, Nacjonalizm, w: Encyklopedia katolicka, red. E. Gigilewicz, t. XIII, Lublin: TN KUL 2009, kol. 618-625.
• Bartyzel Jacek, Patriotyzm, w: Encyklopedia katolicka, red. E. Gigilewicz, t. XV, Lublin: TN KUL 2011, kol. 51-53.
• Benedykt XVI, Rodzina wspólnotą pokoju. Orędzie na XLI Światowy Dzień Pokoju, 1.01.2008, OsRomPol 29(2008), nr 1, s. 25-27.
• Bocheński Józef Maria, Sto zabobonów, Kraków: Philed 1992.
• Centrum Badania Opinii Społecznej, Między patriotyzmem a nacjonalizmem. Komunikat z badań nr 15/2016, oprac. R. Boguszewski, A. Głowacki, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016 /K_ 151_16.PDF [dostęp: 26.02.2018].
• Czym jest patriotyzm?, https://ekai.pl/czym-jest-patriotyzm/ [dostęp: 26.02.2018].
• Dyczewski Leon, Udział pokoleń starszych w procesie kształtowania pokoleń młodszych, w: Wychowanie w rodzinie, red. F. Adamski, Kraków: Apostolstwo Modlitwy 1991, s. 399-415.
• Fiałkowski Marek, Formacja chrześcijańska katolików świeckich w świetle nauczania Kościoła współczesnego. Studium teologicznopastoralne, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010.
• Fiałkowski Marek, Stosunek Kościoła do świata, w: Teologia pastoralna, red. R. Kamiński, t. I: Teologia pastoralna fundamentalna, Lublin–Wrocław: KUL–Atla 2 2000, s. 249-292.
• Franciszek, Przemówienie do władz oraz korpusu dyplomatycznego, Kraków–Wawel, 27.07.2016, https://www.deon.pl/religia/serwis-papieski/dokumenty/przemowienia-papieskie/art,148,wszystkie -wystapienia-papieza-franciszka-w-polsce,strona,2.html [dostęp: 23.02.2018].
• Gądecki Stanisław, Nacjonalizm a patriotyzm. Słowo na XXI Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce (17.01.2018), http://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-o-niebezpieczenstwie-nacjo nalizmu-i-pieknie-patriotyzmu/ [dostęp: 29.01.2018].
• Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie wieków, Kraków: Znak 2005.
• Jan Paweł II, Rodzina jest szkołą człowieczeństwa. Przemówienie do uczestników VII Międzynarodowego Kongresu do spraw Rodziny (7.11.1983), w: Jan Paweł II, Nauczanie papieskie, t. VI, 2 1983 (lipiec-grudzień), red. E. Weron, A. Jarocha, Poznań 1999, s. 459-462.
• Jan Paweł II, W rodzinie człowiek wzrasta, przez rodzinę wchodzi do społeczeństwa. Przemówienie w Onittsha (13.02.1982) OsRomPol 3(1982), nr 2, s. 4-5.
• Janiga Witold, Wychowanie patriotyczne dzieci i młodzieży w świetle Dyrektorium Katechetycznego i Podstawy Programowej Katechezy Kościoła katolickiego w Polsce, „Resovia Sacra” 11(2004), s. 213-225.
• Kłys Jan, Rodzina, w: Katolicyzm A-Z, red. Z. Pawlak, Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1982, s. 331-334.
• Konferencja Episkopatu Polski, Chrześcijański kształt patriotyzmu, http://episkopat.pl/chrzescijan ski-ksztalt-patriotyzmu-dokument-konferencji-episkopatu-polski-przygotowany-przez-rade-ds-spo lecznych/ [dostęp: 26.02.2018].
• Konferencja Episkopatu Polski, Dyrektorium katechetyczne Kościoła katolickiego w Polsce, Kraków: WAM 2001.
• Konferencja Episkopatu Polski, W trosce o człowieka i dobro wspólne, Warszawa: Biblos 2012.
• Kowalczyk Dariusz, Ojczyzna i patriotyzm w nauczaniu Jana Pawła II, https://jezuici.pl/2016/11/ dariusz-kowalczyk-sj-ojczyzna-patriotyzm-nauczaniu-jana-pawla-ii/ [dostęp: 5.02.2018].
• Kukołowicz Teresa, Rodzina wychowuje w: Komisja Episkopatu Polski Duszpasterstwa Ogólnego. Program duszpasterski na rok 1993/94. Ewangelizacja wspólnoty małżeńskiej i rodzinnej, red. E. Szczotok, A. Liskowacka, Katowice: Księgarnia św. Jacka 1993 s. 164-171.
• Lipiec Dariusz, Harcerzy duszpasterstwo, w: Leksykon teologii pastoralnej, red. R. Kamiński, W. Przygoda, M. Fiałkowski, Lublin: TN KUL 2006, s. 277-278.
• List Episkopatu Polski o chrześcijańskim patriotyzmie, Poznań, 5.09.1972, w: Listy Pasterskie Episkopatu Polski 1945-2000, Marki: Michalineum 2003, s. 886-891.
• Niemiec Barbara, Patriotyzm, w: Encyklopedia nauczania społecznego Jana Pawła II, red. A. Zwoliński, Radom: Polwen 2003, s. 353-356.
• Olejnik Stanisław, Teologia moralna, t. VII: Moralność życia społecznego, Warszawa: ATK 1993.
• Orędzie biskupów polskich do ich niemieckich braci w Chrystusowym Urzędzie Pasterskim, https:// opoka.org.pl/biblioteka/W/WE/kep/oredzie-niem_18111965.html [dostęp: 23.02.2018].
• Papieska Rada Iustita et Pax, Kompendium nauki społecznej Kościoła, Kielce: Jedność 2005.
• Piwowarski Władysław, Naród, w: Słownik katolickiej nauki społecznej, Warszawa: Pax–Palabra 1993, s. 112-113.
• Sikorski Tadeusz, Patriotyzm, w: Słownik teologiczny, red. A. Zuberbier, Katowice: Księgarnia św. Jacka 19982, s. 392-393.
• Słotwińska Helena, Wychowanie do patriotyzmu przez katechezę, „Roczniki Teologiczne” 53(2006), z. 6, s. 83-97.
• Wilk Józef, Społeczno-wychowawcze aspekty relacji: dziecko – środowisko rodzinne, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 2(1981), z. 6 s. 59-73.
• Zellma Anna, Wychowanie patriotyczne współczesnej młodzieży polskiej w szkolnym nauczaniu religii, „Studia Warmińskie” 40(2003), s. 183-197.

Identyfikatory

DOI

10.18290/rt.2018.65.6-7