„Il teatrino di carta” (teatr papierowy) w „Lamparcie” Luchina Viscontiego

• Autorzy: Zbigniew Mich

Warianty tytułu

EN

"Il teatrino di carta” (paper theatre) in Luchino Visconti’s "The Leopard”.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Teatr papierowy jest zabawką i rodzajem domowego widowiska. Ze względu na technikę ta gra teatralna jest spowinowacona z teatrem lalek, zaś z uwagi na repertuar i rozwiązania inscenizacyjne – związana z teatrem dramatu i opery. Teatr papierowy przeżywał rozkwit w drugiej połowie XIX w. Bawili się nim m.in. Winston Churchill, Jean Cocteau, Orson Welles. Scena papierowa pojawiała się w obrazach filmowych Pedra Almodóvara, Ingmara Bergmana, Franca Zeffirellego, Terry’ego Gilliama, Agnieszki Holland jako fragment dekoracji, rekwizyt przywołujący dawne dni, zabawka albo wręcz jako „nośnik przesłania”. Przedmiotem niniejszego szkicu jest funkcja teatru papierowego w „Lamparcie” Luchina Viscontiego. W tekście jest też przedstawione znaczenie teatru publicznego i domowego „théâtre de société” dla formacji intelektualnej i duchowej zarówno Luchina Viscontiego, jak i Giuseppe Tomasiego, którego powieść „Lampart”/ „Gepard” stała się podstawą adaptacji filmowej.

EN

Paper theatre is a kind of a toy and a form of home entertainment. Because of the technique, the theatrical toy is related to puppet theatre, and because of the repertoire and staging solutions – it is connected to the drama theatre and opera. Paper theatre flourished in the second half of the 19 th century. Among others Winston Churchill, Jean Cocteau, and Orson Welles played with it. The stage of a paper theatre appeared in films of Perdro Almodóvar, Ingmar Bergman, Franco Zeffirelli, Terry Gilliam and Agnieszka Holland as part of the decoration, a prop recalling the old days, a toy or a “carrier of the message”. The subject of this article is the function of paper theatre in Luchino Visconti’s "The Leopard”. The text also highlights the importance of public theatre and home "théâtre de société” for the intellectual and spiritual development of Luchino visconti and Giuseppe Tomasi, whose novel "The Leopard” became the basis of the film adaptation.

Słowa kluczowe

PL

Visconti Luchino; Tomasi di Lampedusa Giuseppe; teatr papierowy

EN

Visconti Luchino; Tomasi di Lampedusa Giuseppe; paper theatre

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2014
• Numer: 87-88
• Strony: 179-196

Twórcy

autor

Zbigniew Mich,

Bibliografia

• Adamski, Jerzy. 1974. Modele miłości i wzory człowieczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Literackie
• Ceccatty, René de. 2006. Posłowie. W: L. Visconti. Angelo. Tłum. M. Schneider, z epilogiem R. de Ceccatty. München: Schirmer Graf Verlag
• Cecchi. D’Amico, Suso. 2008. Visconti – ein Lebenslauf. W: M. Schneider, L. Schirmer (red.). Visconti, Schriften, Filme, Stars und Stills. München: Schirmer / Mosel
• Coletti, Lina. 1976. Wywiad z Luchinem Viscontim, „L’Europeo“, 21 XI 1974. W: G. Callegari , N. Lodato (red.).Leggere Visconti
• Gilmour, David. 2009. Ostatni lampart, życie Giuseppe Tomasi di Lampedusy. Tłum. A. Wójcicka. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
• Jeleński, Konstanty A. 1959. Gepard w proch obrócony. „Preuves“ 97; przedruk w tłumaczeniu J. Lisowskiego W: „Zeszyty Literackie“. 1992. nr 40
• Kasprzysiak, Stanisław. 2009. Posłowie. W: G. Tomasi di Lampedusa, Gepard. tłum. i oprac. S. Kasprzysiak. Warszawa: czuły barbarzyńca press
• Kolb, Annette. 1990. Mozart. Tłum. M. L. Kalinowski. Warszawa: PIW
• Schifano, Laurence. 2010. Luchino Visconti ogień namiętności. Tłum. E. Radziwiłłowa. Warszawa: PIW
• Schneider, Marianne, Lothar Schirmer (red.). 2008. Visconti, Schriften, Filme, Stars und Stills. München: Schirmer / Mosel
• Schütte, Wolfram. 1975. Komentierte Filmografie, Il Gattopardo, 1962. W: M. Schlappner, K. Geitel, W. Schütte, H. H. Prinzler (red.). Reihe Film 4 Luchino Visconti. München: Carl Hanser Verlag
• Servadio, Gaia. 1993. Luchino Visconti, A Biography. New York: Watts
• Tomasi di Lampedusa, Giuseppe. 1964. Miejsca mojego dzieciństwa. W: tenże. Opowiadania. Tłum. J. Bristiger, Warszawa: PIW
• Tomasi di Lampedusa, Giuseppe. 1988. Lampart. Tłum. Z. Ernstowa. Warszawa: Książka i Wiedza
• Tomasi di Lampedusa, Giuseppe. 2009. Gepard. tłum. i oprac. S. Kasprzysiak. Warszawa: czuły barbarzyńca press
• Tomasi di Lampedusa, Giuseppe. 2009. Ein Literat auf Reisen, Unterwegs in den Metropolen Europas. Tłum. G. Waeckelin-Induni. München – Zürich: Piper Verlag
• Trombadori, Antonello. 1963. Interview. W: S. Cecchi D’Amico (red.). Il film „Il Gattopardo” e la regia di Luchino Visconti. Bologna: Cappelli
• Visconti, Luchino. 1963. Libri, „Paese Sera“ 19 IV
• Visconti. Luchino. 2006. Angelo. Tłum. M. Schneider, z epilogiem R. de Ceccatty. München: Schirmer Graf Verlag
• Zeffirelli, Franco. 1987. Zeffirelli – Autobiographie. Tłum. I. Leipold. München – Zürich: Piper Verlag