Renesansowe teorie figuratywności (II): Jakub Górski

• Autorzy: Ryczek Wojciech

Warianty tytułu

EN

Renaissance Theories of Figurativity (II): Jakub Górski

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Głównym celem artykułu jest omówienie nauki o tropach, wyłożonej przez Jakuba Górskiego (1525–1585) w podręczniku „De figuris tum grammaticis, tum rhetoricis” (1560). Dzięki rekonstrukcji poglądów humanisty na funkcje wymowy, identyfikowanej przede wszystkim z elokucją, można opisać relacje zachodzące między retoryką a dialektyką (w szerszym zaś sensie – także filozofią). Analiza dwóch kluczowych pojęć ze słownika nauki o formach wysłowienia (figura, trop) pozwala zarysować główne wyznaczniki myślenia Górskiego o retoryce jako sztuce amplifikacji i figuratywności. Analiza ta stanowi jednocześnie wprowadzenie do omówienia 10 tropów wraz z ich licznymi odmianami (alegoria, ironia). Podręcznik Górskiego, przynoszący podstawowe wiadomości o tropach i figurach retorycznych, daje znakomite wyobrażenie o nauczaniu retoryki w Akademii Krakowskiej w drugiej połowie XVI wieku.

EN

The main aim of the article is a description of the study of tropes set forth by Jakub Górski (1525–1585) in his handbook “De figuris tum grammaticis, tum rhetoricis” (1560). A reconstruction of the humanist’s views on the functions of eloquence identified mainly with elocution allows to account for the relationships between rhetoric and dialectic (and in broader sense also with philosophy). An analysis of two key terms in the dictionary of forms of expression (figure, trope) provides for sketching the main determinants of Górski’s idea of rhetoric as of an art of amplification and figurativity. Such an analysis is at the same time an introduction to a description of 10 tropes with their numerous types (allegory, irony). Górski’s handbook, which brings the basic pieces of information on rhetorical tropes and figures, offers a powerful image of rhetorics teaching at The Cracow Academy in the second part of the 16th century.

Słowa kluczowe

EN

renaissance theories of figurativity; Jakub Górski's “De figuris tum grammaticis, tum rhetoricis”; relationships between rhetoric and dialectic

• Wydawca: Instytut Badań Literackich PAN
• Czasopismo: Pamiętnik Literacki
• Rocznik: 2017
• Tom: 108
• Numer: 3
• Strony: 101-119

Daty

wydrukowano

2017-09-14

Twórcy

autor

Ryczek Wojciech

• Uniwersytet Jagielloński Kraków

Identyfikatory

ISSN

0031-0514