Barok powracający w „Psie andaluzyjskim” Luisa Buñuela. Notatki drugie, poprawione

• Autorzy: Grzegorz Nadgrodkiewicz

Warianty tytułu

EN

The Returning Baroque in Luis Buñuel’s „Un Chien Andalou”. Revised and Updated Notes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Tekst jest poświęcony interpretacji „Psa andaluzyjskiego” Luisa Buñuela w kontekście koncepcji Heinricha Wölfflina dotyczącej przemienności stylów klasycznych i barokowych w rozwoju dziejów sztuki. Nadgrodkiewicz stara się uargumentować tezę, że pod pewnymi warunkami i na podstawie ewidentnych wskazówek zawartych w samej warstwie obrazowej film Buñuela można traktować jako dzieło noszące znamiona sztuki barokowej, odcinające się od klasycznych konwencji przedstawiania, przełamujące kanon. W tym kontekście istotny jest również fakt, że „Pies andaluzyjski” to sztandarowe dzieło surrealizmu, w którym również można odnaleźć elementy baroku, bowiem jako jeden z nurtów awangardowych, modernistycznych, przełamuje kanon czy ogólnie pojętą klasyczność, a tym samym wpisuje się w Wölfflinowski model naprzemiennie powracających stylów barokowych i klasycznych.

EN

The text is devoted to the interpretation of Luis Buñuel’s „Un Chien Andalou” in light of Heinrich Wölfflin’s ideas on the alternation of classical and baroque styles in the development of the fine arts. Nadgrodkiewicz argues that under certain conditions and on the basis of obvious clues contained in the visual layer, Buñuel’s film can be seen as a work bearing signs of baroque art, standing apart from classic conventions of presentation, breaking the canon. In this context it is also important that „Un Chien Andalou” is a flagship piece of surrealism in which one might also find elements of the baroque. This modernistic, avant-garde trend also breaks the canon and classicism as it is generally understood. And thus also fits Wölfflin’s model of alternating baroque and classical styles.

Słowa kluczowe

PL

sztuka barokowa; Buñuel Luis; Wölfflin Heinrich

EN

baroque art; Buñuel Luis; Wölfflin Heinrich

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2015
• Numer: 89-90 Redefinicje klasyki
• Strony: 190-198

Twórcy

autor

Grzegorz Nadgrodkiewicz

Bibliografia

• Bretèque, François de la. „W zwierzęcej skali (Przyczynek do kinowego bestiariusza surrealistów)”. Tłum. Maria Oleksiewicz. „Film na Świecie” 11 (1981): 115.
• Buñuel, Luis. „Pies andaluzyjski”. Tłum. i kom. Maciej Żurowski. „Literatura na Świecie” 9 (1974): 364-366, 370-372.
• Hauser, Arnold. „Społeczna historia sztuki i literatury”. Tłum. Janina Ruszczycówna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974: 343-344.
• Helman, Alicja. „Awangarda we francuskim i niemieckim kinie niemym”. W: „Historia kina. Tom 1. Kino nieme”. Red. Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska. Kraków: Universitas, 2009: 759-760.
• Kolasińska-Pasterczyk, Iwona. „Piekła Luisa Buñuela. Wokół problematyki sacrum i profanum”. Kraków: Rabid, 2007: 12-15, 33.
• Korpal-Jakubiec, Paulina. „Powrót formy”. „Znak” 622 (2007).
• Passeron, René. „Encyklopedia surrealizmu”. Tłum. Krystyna Janicka. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1993: 322.
• Read, Herbert. „Sens sztuki”. Tłum. Krystyna Tarnowska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982: 122, 142, 197.
• Renaud, Pierre. „’Pies andaluzyjski’, czyli symbolizm drugiego stopnia”. Tłum. Ireneusz Dembowski. „Film na Świecie” 11 (1981): 55.
• Rytel, Jadwiga. „Barok”. W: Zdzisław Libera, Jadwiga Pietrusiewiczowa, Jadwiga Rytel. „Literatura polska. Tom 1. Od średniowiecza do oświecenia”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989: 121.
• Springer, Filip. „Zaczyn. O Zofii i Oskarze Hansenach”. Kraków – Warszawa: Wydawnictwo Karakter – Muzeum Sztuki Nowoczesnej, 2013: 31-34.
• Syska, Rafał. „Filmowy modernizm”. „Kwartalnik Filmowy” 67-68 (2009): 142.
• Wilde, Ernest. „Luis Buñuel – przeciw fetyszowi fabuły”. W: „Studia z poetyki historycznej filmu”. Red. Alicja Helman, Tadeusz Lubelski. Katowice: Uniwersytet Śląski, 1983: 152.
• Wölfflin, Heinrich. „Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej”. Tłum. Danuta Hanulanka. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2006: 20-21, 192, 196-197.