CYRYLICKIE EWANGELIE Z XVI I XVII WIEKU ZE ZBIORÓW BIBLIOTEKI KÓRNICKIEJ

• Autorzy: Kuczyńska Marzanna , Ivanova Maya

Warianty tytułu

EN

Cyryllic Gospels from the 16th and 17th centuries from the collections of the Kórnik Library

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Th e article describes two Cyrillic Gospels from the Kórnik Library: BK 11985 and BK 896. It presents the cultural context of their creation, as well as their history, content, illuminations and a short lexical description. Both codices were the result of a cultural and spiritual revival in the Orthodox Church in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Both of them were luxury, professionally made goods; their copyists were experienced specialists. BK 896 represents a higher level of artistry. In view of their lexical characteristics, the manuscripts can be classifi ed as the third so-called Mount Athos-Tyrnovo linguistic redaction of the Gospel.

Słowa kluczowe

EN

Cyrillic Gospel; Cyrillic manuscript; Kórnik Library; Orthodox Church; Polish-Lithuanian; Commonwealth; spiritual revival

• Wydawca: Biblioteka Kórnicka PAN
• Czasopismo: Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej
• Rocznik: 2020
• Numer: 37
• Strony: 37-52

Twórcy

autor

Kuczyńska Marzanna

• Instytut Filologii Polskiej UAM

autor

Ivanova Maya

• Bułgarska Akademia Nauk, Centrum Naukowe im. Cyryla i Metodego

Bibliografia

• Alberti Alberto, Tak blisko, tak daleko… Tyrnovskie evangeliâ XIV veka i vizantijskij tekst, [w:] Treti meždunaroden kongres po bylgaristika, 23–26 maj 2013 g., Plenarni dokladi, Sofiâ 2014.
• Alberti Alberto, Leksikata na Ivan-Aleksandrovoto evangelie i tekstologičeskata tradiciâ na slavânskite evangeliâ, [w:] Četirievangelie na car Ivan Aleksandyr (British Library Add. Ms. 39627), Viena 2017, s. 656–699.
• Alekseev Anatolij A., Tekstologiâ slavânskoj Biblii, Sankt-Peterburg 1999.
• Błaszczyk Grzegorz, Litwa na przełomie średniowiecza i nowożytności 1492–1569, Poznań 2002.
• Błońska Maria, Bułhak Henryk, Na tropach książek cyrylickich wydawanych w państwie polsko-litewskim w XV–XVIII w. Próba charakterystyki, [w:] Najstarsze druki cerkiewnosłowiańskie i ich stosunek do tradycji rękopiśmiennej, materiały z sesji, Kraków 7–10 XI 1991, red. Wiesław Witkowski, Jerzy Rusek, Aleksander Naumow, Kraków 1993.
• BO − Briquet Online (v. 1.2 – 2017-01-17), www.ksbm.oeaw.ac.at/_scripts/php/BR.php?IDtypes=130&lang=fr [dostęp: 27.08.2020].
• Cejtlin Ralâ M., Leksika drevnebolgarskih rukopisej X–XI vv., Sofiâ 1986.
• Čuba Galina, Tekstologičeskaâ klassifikaciâ ukrainskih učitel’nyh evangelij vtoroj poloviny XVI veka, „Slavânovedenie” 2002, nr 2.
• Čuba Galina, Tekstologìčne doslìdžennâ ukraïns’kih učitel’nih Êvangelìj drugoï polovini XVI – počatku XVII st.: peremišl’s’kij tip, „Visnyk Lvivs’koho Universitetu. Seriâ Knigoznavstvo, bìblìotekoznavstvo ta ìnformacìjnì tehnologìï” 2007, vip. 2.
• Dobrev Ivan, Evangelie, [w:] Kirilo-Metodievska enciklopediâ, t. 1, Sofiâ 1985.
• Dobrev Ivan, Tekstyt na Dobromirovo evangelie i vtorata redakciâ na starobylgarskite bogoslužebni knigi, [w:] tenże, Izbrani trudove po medievistika. Ûbileen sbornik po slučaj 80-godišninata na čl.-kor. prof. d.n.f. Ivan Dobrev, Sofiâ 1985.
• Franciszek Skoryna z Połocka. Życie i pisma, wybór tekstów, przekł. i opr. Mariola Walczak-Mikołajczakowa i Aleksander Naumow, Gniezno 2007.
• Inwentarz Biblioteki Kórnickiej, Kórnik 1983, z. II i cz. IV.
• Inwentarz rękopisów Biblioteki Kórnickiej, Kórnik 1930 (maszynopis).
• Ìsaêvič Âroslav D., Peršodrukar Ìvan Fedorov ì viniknennâ drukarstva na Ukraїni, vid. 2., pererab. i dop, L’vìv 1983.
• Janów Jan, Źródła Ewangelii Peresopnickiej. „Slavia”, V, Praga 1926–27.
• Jaroszewicz-Pieresławcew Zoja, Druki cyrylickie z oficyn Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI–XVIII wieku, Olsztyn 2003, s. 39–44.
• Jaroszewicz-Pieresławcew Zoja, Zapiski w księgach drukowanych cyrylicą w oficynach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI–XVIII wieku, „Acta Baltico‑Slavica” 2013, nr 37.
• Jurewicz Oktawiusz, Historia literatury bizantyńskiej, Wrocław 1984.
• Karabowicz Tadeusz, Tożsamość Cerkwi ukraińskiej, Lublin 2004.
• Kuczyńska Marzanna, Ruska homiletyka XVII wieku w Rzeczpospolitej. Ewolucja gatunku – specyfika funkcjonalna: (Cyryl Stawrowiecki, „Ewangelia pouczająca”, Rachmanów 1619, Joannicjusz Galatowski, „Klucz rozumienia”, Kijów 1659), Szczecin 2004.
• Leszka Mirosław, Teofilakt, arcybiskup Ochrydu – bizantyński pasterz bułgarskiej „trzody”, „Balcanica Posnaniensia: Acta et Studia” 2009, t. 15, s. 87–98.
• Musakova Elisaveta, Pismo i pisači v rykopisite do kraâ na XVII vek, Sofiâ 2015.
• Naumow Aleksander, Biblia w kulturze Rusi polsko-litewskiej w XVI wieku, „Slavia Meridionalis” 2016, nr 16, s. 32.
• Naumow Aleksander, Sanok w I poł. XVI wieku: w centrum życia duchowego, „Orthodoxia – Przegląd Prawosławny” 1995, nr 4(118).
• Nemirovskij Evgenij L., Francisk Skorina: žizn’ i deâtel’nost’ belorusskogo prosvetitelâ, Mìnsk 1990.
• Nosilia Viviana, Oświata ruska na ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej w XVII wieku, [w:] Między Wschodem a Zachodem. Prawosławie i unia, t. XI, red. Marzanna Kuczyńska (Kultura I Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości), Warszawa 2017, s. 141–173.
• Ostapczuk Jerzy, Cerkiewno-słowiańskie rękopisy Ewangelii w Polsce, [w:] Ku Słowu, ku Kościołowi, ku światu. Księga pamiątkowa podarowana Arcybiskupowi Jeremiaszowi (Janowi Anchimiukowi) w 70. rocznicę urodzin, red. Katarzyna Wojciechowska, Wsiewołod Konach, Warszawa 2013.
• Ostapczuk Jerzy, Ewangelie czytane na wszelką potrzebę, różnorodne w cyrylickich starych drukach tetraewangelii, [w:] Zbrojne i ideologiczne konflikty w dawnym piśmiennictwie Słowian i ich echa w nowszej kulturze (Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne, t. 11), red. Marzanna Kuczyńska i Jan Stradomski, Kraków 2015.
• Ostapczuk Jerzy, Przedmowy do Ewangelii bł. Teofilakta Bułgarskiego w cyrylickich tetraewangeliach lwowskich, „Rocznik Teologiczny” 2018, t. 60, z. 2.
• Ostapczuk Jerzy, Stan zachowania cerkiewnosłowiańskich rękopiśmiennych Ewangelii, „Rocznik Teologiczny” 2010, t. 52, nr 1-2.
• Pietkiewicz Krzysztof, Paleografia ruska, Warszawa 2015.
• Rękopisy cerkiewnosłowiańskie w Polsce. Katalog, wyd. 2 zmien., opr. Aleksander Naumow, Andrzej Kaszlej, przy współpracy Ewy Naumow, Jana Stradomskiego, Kraków 2004.
• Rogow Aleksander, Cyrylickie rękopisy w Polsce, „Studia Źródłoznawcze”, t. XIV, Warszawa – Poznań 1969.
• Ščepkin Vâčeslav N., Teratologičeskij ornament, [w:] Ol’ga Podobedova, Nikolaj Rozov, Boris Florâ, Drevnerusskoje iskusstvo: Rukopisnaâ kniga, sb. 2, Moskva 1974.
• Slavova Tatâna, Preslavska redakciâ na Kirilo-Metodieviâ starobylgarski evangelski tekst, [w:] Kirilo-Metodievski studii, kn. 6, Sofiâ 1989.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. III: Haag – Kępy, red. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Warszawa 1882.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X: Rukszenice – Sochaczew, red. Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Warszawa 1889.
• Stradomski Ân, Komentarite kym biblejskite četiva ot Teofilakt Ohridski v rykopisnite sbirki v Polša, „Slavia Meridionalis” 2016, nr 16, s. 126–137.
• Uczniowie Apostołów Słowian. Siedmiu Świętych Mężów, red. Małgorzata Skowronek, Georgi Minczew (Biblioteka Duchowości Europejskiej, 4), Kraków 2010.
• Vostočnoslavânskie i ûžnoslavânskie rukopisnye knigi v sobraniâh Pol’skoj Narodnoj Respubliki, č. 2: Rukopisi sobranij Lûblina, Peremyšlâ, Sanoka, Poznani, Kurnika i Vroclava. Priloženie. Sost. Â. N. Ŝapov, AN SSSR. In-t istorii SSSR. Moskva 1976.
• Wierucka Ewa, Iwan Fiodorow i jego czarna sztuka. Próba syntezy. „Folia Bibliologica” 2008, t. L.
• Wierucka Ewa, Rosyjska książka rękopiśmienna. Zarys problematyki, „Folia Bibliologica” 2006-2007, t. XLVIII/XLIX.