U źródeł Mickiewiczowskich wyobrażeń i metamorfoz zła (1817–1819)

• Autorzy: Ławski Jarosław

Warianty tytułu

EN

At the Sources of Mickiewicz’s Images and Metamorphoses of Evil (1817–1819)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Autor artykułu podejmuje interpretację najwcześniejszych tekstów literackich i listów poety Adama Mickiewicza (1798–1855) z lat 1817–1819, gdy był on studentem Uniwersytetu w Wilnie i nauczycielem w szkole w Kownie. Satyryczne, heroikomiczne poematy z tego czasu („Mieszko, książę Nowogródka”, „Pani Aniela”, „Dziewica z Orleanu”, „Kartofla”) to przeróbki fabuł Woltera poddane zabiegom przystosowania do warunków polskich. Interpretator pyta o to, jak młody Mickiewicz przedstawia zło: historyczne, natury ludzkiej, egzystencjalne (nieszczęście). Wolterowskie przeróbki porównuje z opowiastką „Żywila” i pisanymi w dykcji rozpaczy listami. Cechą charakterystyczną Mickiewiczowskich wyobrażeń zła okazuje się połączenie wątku osobistego z wątkiem historycznym zła, którego doświadcza wspólnota pozbawiona wolności.

EN

The paper takes up an interpretation of earliest literary pieces and letters by Adam Mickiewicz (1798–1855) from the years 1817–1819, when the poet studied at Vilnius University and taught at a Kaunas school. Satirical and mock-heroic poems from that time (“Mieszko, książę Nowogródka” [“Mieszko, Prince of Novogrudok”], “Pani Aniela” [“Lady Aniela”], “Dziewica z Orleanu” [“The Maid of Orleans”], “Kartofla” [“Potato”]) are adaptations of Voltaire’s plots adjusted to Polish conditions. The interpreter asks about the mode in which young Mickiewicz pictures the historical, human nature, and existential (misfortune) evil. The adaptations from Voltaire are compared with a tale of “Żywila” [“Zhivila”] and letters written in a diction of despair. A combination of a private thread with a historical thread of evil experienced by a community devoid of freedom is a characteristic feature of Mickiewicz’s image of evil.

Słowa kluczowe

PL

Adam Mickiewicz; zło; juwenilia 1817–1819; historia; antropologia oświecenia

EN

Adam Mickiewicz; evil; juvenilia 1817–1819; history; anthropology of Enlightenment

• Wydawca: Instytut Badań Literackich PAN
• Czasopismo: Pamiętnik Literacki
• Rocznik: 2022
• Tom: 113
• Numer: 3
• Strony: 77-99

Daty

wydrukowano

2022-09-23

Twórcy

autor

Ławski Jarosław

• Uniwersytet w Białymstoku

Identyfikatory

ISSN

0031-0514

e-ISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2022.3.5