W poszukiwaniu straconego czasu. Proroczy charakter teorii kina Gilles’a Deleuze’a

• Autorzy: Miłosz Stelmach

Warianty tytułu

EN

In Search of Lost Time. The prophetic character of Gilles Deleuze’s theory of cinema

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Autor zestawia poglądy Gilles’a Deleuze’a, szczególnie stworzoną przez niego koncepcję kina obrazu-czasu, ze współczesnymi jej realizacjami. Francuski filozof nie dożył bowiem rewitalizacji trendów modernistycznych w światowym kinie artystycznym, które doskonale zdefiniował w odniesieniu do dzieł mistrzów kina autorskiego lat 60. i 70. Tymczasem współczesne kino kontemplacyjne (lub neomodernistyczne, żeby posłużyć się terminem zaproponowanym przez Rafała Syskę) nie tylko podejmuje strategie twórcze i formuły estetyczne właściwe dla kina obrazu-czasu, ale dodatkowo rozwija je i amplifikuje. Bierny bohater, doświadczenie trwania, wyeksponowanie stanów mentalnych – te i inne cechy warunkujące powstanie obrazu-czasu wybrzmiewają w pełni w takich filmach, jak "Rosyjska arka" ("Russkij kowczeg", 2002) Aleksandra Sokurowa czy "Szatańskie tango" ("Sátántangó", 1994) Béli Tarra, stanowiących najdoskonalsze we współczesnym kinie wcielenie Deleuzjańskiego kina obrazu-czasu.

EN

The author juxtaposes the views of Gilles Deleuze, especially his idea of the cinema of image-time, with its contemporary realisations. The French philosopher did not live to see the revitalisation of modernist trends in the world art cinema, which he defined so well in relation to masterpieces of independent cinema of the 1960s and 1970s. Meanwhile, contemporary contemplative cinema (or neomodernist to use the term proposed by Rafał Syska) not only adopts creative strategies and aesthetic formulae typical for the cinema of image-time, but also develops and amplifies them. Passive protagonist, the experience of duration, the exposure of mental states – these and other features necessary for the creation of image-time are in full bloom in films such as Alexander Sokurov’s "Russian Ark" ("Russkiy Kovcheg", 2002) or Béla Tarr’s "Satan’s Tango" ("Sátántangó", 1994) which represent the best of Deleuzian cinema of image-time in contemporary cinema.

Słowa kluczowe

PL

Deleuze Gilles; Tarr Béla; Sokurow Aleksander

EN

Deleuze Gilles; Tarr Béla; Sokurov Alexander

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2014
• Numer: 86
• Strony: 35-46

Twórcy

autor

Miłosz Stelmach

• Instytut Sztuk Audiowizualnych, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• Deleuze, Gilles. 2008. Kino. 1. Obraz-ruch. 2. Obraz-czas. Tłum. J. Margański. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
• Jakubowska, Małgorzata. 2003. Teoria kina Gillesa Deleuze’a. Filozoficzna diagnoza kultury wizualnej XX wieku. Kraków: Rabid.
• Kovács, András Bálint. 2007. Screening Modernism. European Art Cinema 1950-1980. Chicago – London. The University of Chicago Press.
• Syska, Rafał. 2012. Neomodernizm. Kino w wolnym tempie. „Ekrany” 1-2.
• Tarkowski, Andriej. 2002. O rytmie, czasie i montażu. Tłum. S. Kuśmierczyk. W: A. Gwóźdź (red.). Europejskie manifesty kina. Od Matuszewskiego do Dogmy. Antologia. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Teodoro, José, Carlos Reygadas. „Silent Witness”: An Interview with Carlos Reygadas. „Cineaste”. http://www.cineaste.com/articles/emsilent-lightem-an-interview-with-carlos-reygadas.