Historical Overview of Pastoral Care in Prison in Poland (1550-1956)

• Autorzy: Michał Czelny

Warianty tytułu

PL

Przegląd historyczny opieki duszpasterskiej w więzieniu

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

PL

W Polsce (1550-1956)Historia opieki duszpasterskiej w więzieniu przedstawiona w niniejszym artykule dotyczy dwóch wymiarów: sytuacji prawnej więźnia (jego prawa i obowiązki) oraz sytuacji prawnej kapelana więziennego. Do 1918 r. kapelan więzienny koncentrował swoje wysiłki na pomocy religijnej i budowie nowych kaplic więziennych. Następnie w drugim okresie (1918-1939) na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1928 r. w sprawie organizacji więziennictwa, polscy więźniowie uzyskali prawo do uczestnictwa w nabożeństwach. Na mocy kolejnego aktu normatywnego wydanego w 1931 r. rozstrzygnięte zostały kwestie dostępu więźniów różnych wyznań do posługi religijnej w kaplicy więziennej. Istotną rolę odegrała ustawa z 26 lipca 1939 r. o organizacji więziennictwa. W artykule przedstawiona została również ewolucja kapelaństwa więziennego w czasie okupacji sowieckiej i niemieckiej. Wreszcie uwagę zwrócono także na porozumienie z dnia 14 kwietnia 1950 r. zawarte między rządem komunistycznym a Episkopatem Polski.

EN

The entire history of pastoral care in prison presented in this article focused on two dimensions: the prisoner’s legal situation (his rights and duties as a prisoner) and the legal situation of the prison chaplain. Until 1918, prison chaplaincy concentrated on performing the religious assistance and building new prison chapels. Subsequently, in the second period (1918-1939), based on the rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1928 r. w sprawie organizacji więziennictwa, Polish prisoners obtained the right to participate in religious services. The next legal act [rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 1931 r. w sprawie regulaminu więziennego] issued in 1931, allowed to sort out matters related to the access of prisoners of various denominations to the religious ministry in the prison chapel. The Act of 26 of July of 1939 on the organization of penitentiary institutions [ustawa z dnia 26 lipca 1939 r. o organizacji więziennictwa] has significant role. The evolution of prison chaplaincy during the Soviet and German occupation was also presented. At least, the special attention was paid to the agreement of 14 of April 1950 concluded between the communistic Government and the Polish Episcopate.

Słowa kluczowe

PL

kapelan więzienny; pomoc religijna; opieka duchowa; przepisy więzienne

EN

prison chaplaincy; religious assistance; spiritual care; prison regulations

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Roczniki Nauk Prawnych
• Rocznik: 2019
• Tom: 29
• Numer: 4
• Strony: 23-36

Twórcy

autor

Michał Czelny

• Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II,

Bibliografia

• Ajnenkiel, Andrzej. 2001. Konstytucje polski w rozwoju dziejowym 1791-1997. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.
• Bedyński, Krystian. 1994. Duszpasterstwo więzienne w Polsce – zarys historyczny. Warszawa: First Business College.
• Czacki, Tadeusz. 1800. O litewskich i polskich prawach. Warszawa [s.n.].
• Janik, Piotr. 2016. „Działalność ewangelickiego duszpasterstwa więziennego w Polsce.” W Wolność sumienia i religii osób pozbawionych wolności. Aspekty prawne i praktyczne, red. Jerzy Nikołajew, i Konrad Walczuk, 476. Siedlce: Wydawnictwo. Diecezji Siedleckiej Unitas.
• Kaczyńska, Elżbieta. 1989. Ludzie ukazani. Więzienia i system kar w Królestwie Polskim 1815-1914. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lasocik, Zbigniew. 1993. Praktyki religijne więźniów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Maleszyk, Ryszard. 2016. „Historyczne aspekty kształtowania się prawa więźniów do wolności religijnej.” W Wolność sumienia i religii osób pozbawionych wolności. Aspekty prawne i praktyczne, red. Jerzy Nikołajew, i Konrad Walczuk, 21. Siedlce: Wydawnictwo. Diecezji Siedleckiej Unitas.
• Migdał, Jerzy, i Janusz Raglewski. 2005. Kara pozbawienia wolności. Zarys dziejów polskiej doktryny, prawa i polityki penitencjarnej. Gdańsk: Arche.
• Migdał, Jerzy. 2007. Polski system penitencjarny lat 1944-1956. Gdańsk: Arche.
• Migdał, Jerzy. 2008. Polski system penitencjarny w latach 1956-2008 w ujęciu doktrynalnym, normatywnym i funkcjonalnym. Kontynuacja czy zmiana?. Gdańsk: Arche.
• Migdał, Jerzy. 2011. Polski system penitencjarny w latach 1918-1928. Gdańsk: Arche.
• Migdał, Jerzy. 2012. Polski system penitencjarny w latach 1928-1939. Gdańsk: Arche.
• Misztal, Henryk. 1997. Polskie prawo wyznaniowe. Zagadnienia wstępne. Rys historyczny. T. I. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Nikołajew, Jerzy. 2006. „Opieka religijna realizowana w więzieniu w ujęciu historycznym.” W Nauczanie papieża Jana Pawła II do więźniów i służb penitencjarnych, red. Józef Świtka, i Monika Kuć, 18. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Nikołajew, Jerzy. 2009. Duszpasterstwo więzienne. Tradycje, teraźniejszość, perspektywy. Lublin: Polihymnia.
• Nikołajew, Jerzy. 2012. Wolność sumienia i religii skazanych i tymczasowo skazanych. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Plisiecki, Marek. 2016. „Opieka duchowa w założeniach więziennictwa II Rzeczypospolitej.” W Wolność sumienia i religii osób pozbawionych wolności. Aspekty prawne i praktyczne, red. Jerzy Nikołajew, i Konrad Walczuk, 52-54. Siedlce: Wydawnictwo. Diecezji Siedleckiej Unitas.
• Potocki, Xawery. 1929. „Uwagi do ogólnego i szczegółowego ulepszania administracji i stanu więzień publicznych w Królestwie Polskim.” W Księga Jubileuszowa więziennictwa polskiego 1918-1928, red. Zygmunt Bugajski, 22-44. Warszawa: Związek Pracowników Więziennych Rzeczypospolitej Polskiej.
• Rafacz, Józef. 1932. Więzienie marszałkowskie w Warszawie w latach 1767-1795. Lwów: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem J. Filipkowskiego.
• Raina, Peter. 1994. Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945-1989. I: Lata 1945-59. Poznań: Wydawnictwo W drodze.
• Senkowska, Monika. 1961. Kara więzienia w Królestwie Polskim w pierwszej połowie XIX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Szymański, Andrzej. 2016. „Kapelani więzienni w II Rzeczypospolitej – zarys problematyki.” W Wolność sumienia i religii osób pozbawionych wolności. Aspekty prawne i praktyczne, red. Jerzy Nikołajew, i Konrad Walczuk, 64-65. Siedlce: Wydawnictwo. Diecezji Siedleckiej Unitas.

Identyfikatory

DOI

10.18290/rnp.2019.29.4-2