Zarys semantyki średniowiecznej

• Autorzy: Magdalena Baranowska

Warianty tytułu

EN

A sketch of medieval semantics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Semiotyka w średniowieczu, rozwijana na gruncie gramatyki i logiki w ramach scholastycznego trivium była zbiorem refleksji dotyczących natury znaku i języka. do rozwoju semiotyki przyczyniła się sama metoda scholastyczna kładąca silny nacisk na analizę podstawowych terminów i pojęć, ponadto tradycja naukowa była głównie tradycją komentarzy koncentrującą się na problemach takich jak rozumienie, interpretacja czy funkcja symbolu. Centralnym pojęciem semantyki średniowiecznej było pojęcie sygnifikacji rozumianej jako „ustanawianie rozumienia” - constituere intellectum. Teksty źródłowe dla tej teorii to przede wszystkim De doctrina christiana św Augustyna oraz De interpretatione Arystotelesa. Jakkolwiek autorzy średniowieczni są całkowicie jednomyślni w kwestii czym sygnifikacja jest, nie byli zgodni to w kwestii czym jest „to”, co język sygnifikuje. Innym aspektem teorii sygnifikacji jest wyróżnienie trzech poziomów języka - języka pisanego, mówionego oraz mentalnego (lingua mentalis) jak również wyróżnienie relacji między bytem, pojęciem a językiem. Pojęcie sygnifikacji odegrało ważną rolę w średniowiecznej refleksji filozoficznej i wydaje się, że metafizyczne teorie średniowiecza zależą od specyficznej semantyki, dla której podstawowym pojęciem jest pojęcie sygnifikacji.

EN

Medieval semiotics is not a precisely defined discipline, but rather a complex of reflections on the concept of sign. Scholastic learning as a commentary tradition and the analysis of basic terms are some of the reasons for the development of medieval semantics and semiotics. The central notion of medieval semantics is signification, understood as the establishment of understanding. The sources of this theory are to be found in Augustine and Aristotle. There was a perfectly clear notion in the Middle Ages of what signification is; however, there was great disagreement about the objects of signification. Another aspect of that theory was a threefold division of language, and the relations among objects, concepts and language. The notion of signification plays a great role in medieval reflections and it seems that the metaphysical theories of the Middle Ages depend on that specific semantics involving signification.

• Wydawca: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Czasopismo: Diametros
• Rocznik: 2007
• Numer: 13
• Strony: 1-13

Twórcy

autor

Magdalena Baranowska

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Bibliografia

• Anzelm [1968] – Anzelm, De grammatico, w: Opera omnia, vol. 1, red. F.S. Schmitt, Friedrich Frommann Verlag, Stuttgart 1968, s. 145-168.
• Arystoteles [2003] – Arystoteles, Hermeneutyka, tłum. K. Leśniak, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 1, PWN, Warszawa 2003.
• Ashworth [2006] – J.E. Ashworth, Medieval Theories of Singular Terms, w: The Stanford Encyc­lopedia of Philosophy (Fall 2006 Edition), red. E.N. Zalta, http://plato.stanford.edu/archives/fall2006/entries/singular-terms-medieval/
• Augustyn [1857] – Augustyn, S. Aurelii Augustini de dialectica liber, I, red. W. Crecelius, El­ berfeld 1857.
• Augustyn [1989] – Augustyn, De doctrina christiana. O nauce chrześcijańskiej, tłum. J. Sulow­ski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1989.
• Augustyn [1992] – Augustyn, Wyznania, VI, 3, tłum. Z. Kubiak, Warszawa 1992.
• Boecjusz [1887] – Boecjusz, Peri hermeneias comm minor Boethii 3, red. C. Meiser, 1887.
• Eco [1997] – U. Eco, Sztuka i piękno w średniowieczu, tłum. M. Olszewski, M. Zabłocka, Wy­ dawnictwo Znak, Kraków 1997.
• Kaplan [1979] – D. Kaplan, On the Logic of Demonstratives, „Journal of Philosophical Logic”, t. 8 (1979), s. 81-98.
• Kumaniecki [1977] – Słownik łacińsko-polski, red. K. Kumaniecki, Warszawa 1977.
• Ockham [1971] – W. Ockham, Suma logiczna, tłum. T. Włodarczyk, Warszawa 1971.
• Spade [2002] – P.V. Spade, Thoughts, Words and Things: An Introduction to Late Medieval Logic and Semantic Theory, 2002, http://pvspade.com/Logic/index.html
• Swieżawski [2000] – S. Swieżawski, Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, PWN, Warszawa­-Wrocław 2000.
• Tomasz z Akwinu [1988] – Commentaria in Aristotelis Peri Hermeneias, w: Corpus Thomisti­ cum, red. E. Alarcon, Navarro 1988.
• van der Lecq [www] – Ria van der Lecq, Mental Languae: A Key to the Understanding of Buri­ dan’s Semantics, http://www.phil.uu.nl/~lecq/mental%20language.pdf

Identyfikatory

DOI

10.13153/diam.13.2007.278