Freski w grzędzickiej świątyni - "zapomniany" zabytek średniowiecznej sztuki kościelnej

• Autorzy: Grygowski Dariusz

Warianty tytułu

EN

Frescoes in the Grzędzice Church - a "Forgotten" Relic of the Medieval Sacred Art

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Świątynie znajdujące się na terenie diecezji szczecińsko-kamieńskiej zawdzięczają w większości swój wystrój protestantom, którzy w końcu XVI i na początku XVII wieku, czyli po przyjęciu w 1534 roku na sejmiku w Trzebiatowie przez szlachtę zachodniopomorską wyznania luterańskiego, przejęli katolickie kościoły tej ziemi. Dlatego ich wystrój jest bardzo ascetyczny w swej formie. Tym bardziej wartościowe w naszych czasach są te zabytki sztuki sakralnej, które praktycznie w niezmienionej średniowiecznej formie przetrwały do dziś. Takim właśnie zabytkiem są freski znajdujące się w niewielkim wiejskim kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Grzędzicach. To dzieło anonimowego artysty, choć mało znane miłośnikom średniowiecznej sztuki, może być przedmiotem wielkich doznań estetycznych. Freski z Grzędzic powinny być bardziej obecne w przewodnikach opisujących dzieła sztuki Pomorza Zachodniego.

EN

The temples in the Szczecin-Kamień Archdiocese owe much of their décor to Protestants, who at the end of the 16th and the beginning of the 17th century, that is after the acceptance of Lutheran confession in 1534 at the regional council in Trzebiatów by the West Pomeranian nobility, took over the Catholic churches of this land. That is why their décor is very ascetic in its form. All the more valuable in our time are the relics of the sacred art that have survived to the present day in virtually unchanged Medieval form. Such a relic is frescoes located in a small rural church devoted to St. Apostles Peter and Paul in Grzędzice. This work of an anonymous artist, though little known to lovers of Medieval art, can be tan object of great aesthetic experiences. It would be valuable for the frescoes from Grzędzice to be more present in the guidebooks commemorating various types of works of art that can be seen in the West Pomeranian Province.

Słowa kluczowe

PL

Grzędzice; freski; kościół; średniowiecze; sztuka sakralna

EN

Grzędzice; frescoes; church; Middle Ages; sacred art

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Colloquia Theologica Ottoniana
• Rocznik: 2019
• Numer: 1
• Strony: 41-57

Twórcy

autor

Grygowski Dariusz

• Uniwersytet Szczeciński, Wydział Teologiczny

Bibliografia

• Archiwum prywatne autora, Wywiad z ks. Mirosławem Oliwiakiem, proboszczem parafii pw. św. Ap. Piotra i Pawła w Grzędzicach w dniu 21.02.2018 r.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Biczowanie” z 12.11.1982 r., s. 5.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Chrystus przed Piłatem” z 12.11.1982 r., s. 5.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Cierniem koronowanie” z 12.11.1982 r., s. 6.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Dźwiganie krzyża” z 12.11.1982 r., s. 8.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Ecce Homo” z 12.11.1982 r., s. 8.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Koronacja Maryi” z 12.11.1982 r., s. 15.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Matka Boża z Dzieciątkiem” z 12.11.1982 r., s. 28.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Modlitwy w Ogrójcu” z 12.11.1982 r., s. 2.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Motyw Akantu” z 12.11.1982 r., s. 32.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Pojmanie Jezusa” z 12.11.1982 r., s. 3.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Przybicie do krzyża” z 12.11.1982 r., s. 9.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Andrzej” z 12.11.1982 r., s. 18.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Bartłomiej” z 12.11.1982 r., s. 25.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Elżbieta” z 12.11.1982 r., s. 30.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Filip” z 12.11.1982 r., s. 24.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Jakub Młodszy” z 12.11.1982 r., s. 20.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Jakub Starszy” z 12.11.1982 r., s. 19.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Jan” z 12.11.1982 r., s. 27.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Jerzy zabijający smoka” z 12.11.1982 r., s. 33.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Juda Tadeusz” z 12.11.1982 r., s. 23.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Krzysztof z Dzieciątkiem Jezus” z 12.11.1982 r., s. 34. Karta zabytku „św. Maciej” z 12.11.1982 r., s. 26.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Maria Magdalena” z 12.11.1982 r., s. 29.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Paweł” z 12.11.1982 r., s. 17.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Piotr” z 12.11.1982 r., s. 16.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Szymon” z 12.11.1982 r., s. 22.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Tomasz” z 12.11.1982 r., s. 21.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „św. Urszula” z 12.11.1982 r., s. 31.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „święta” z 12.11.1982 r., s. 32.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Ukrzyżowanie” z 12.11.1982 r., s. 10.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Zdjęcie z krzyża” z 12.11.1982 r., s. 11.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Zejście do otchłani” z 12.11.1982 r., s. 13.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Złożenie do grobu” z 12.11.1982 r., s. 12.
• Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Karta zabytku „Zmartwychwstanie” z 12.11.1982 r., s. 14.
• Cywiński Z.P., Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grzędzicach, „Niedziela – Kościół nad Odrą i Bałtykiem” 28 (2003), s. III.
• Fabiani B., Gawędy o sztuce. Dzieła, twórcy, mecenasi, Warszawa 2012.
• Kostynowicz R., Kościoły Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, t. 1–2, Szczecin 2000.
• Kostynowicz R., Odkrycia i prace konserwatorskie w katedrze kamieńskiej, „Rocznik Kamieński” 2 (1967), s. 61–91.
• Lawedan P., Historia sztuki, Wrocław 1954.
• Losos L., Techniki malarskie, Szczecin 1991.
• Rizzatti M.L., Geniusze sztuki. Michał Anioł, Warszawa 1990.